Bogotá

O Uicipeid
Bogotá
Bratach a' bhaile Gearradh-arm
no Seula
Mapa a' bhaile
Sealladh air a' bhaile
Suidheachadh
Dùthaich Coloimbia
Roinn Cundinamarca
Àirde 2600m
Teòthachd chuibheasach 12˚
Co-chomharran 4° 35' 56" Tuath
74° 04' 51" Iar
Feartan fiosaigeach
Farsaingeachd 1,587 km²
Àireamh-shluaigh 6,840,116 (2005)
Dlùths 4,310.09/km²
Duilleag oifigeil Bogota Official Site

Tha Bogotá na phrìomh-bhaile Choloimbia. A bharrachd air sin, 's prìomh-bhaile na roinne Cundinamarca agus an Distrito Capital. 'S e Santa Fe de Bogotá an t-ainm oifigeil a th' air anns an Spàinntis. Bha àireamh-shluaigh dhe 6,840,116 aig a' bhaile fhèin ann an 2005, a-rèir a' chunntais-shluaigh mu dheireadh.[1] 'S e Bogotá am baile as motha na dùthcha[2] an còigeamh baile as motha ann an Aimearaga-Laideannach[3] agus an 23mh baile as motha na cruinne.[4] Chaidh am baile a stèidheachadh ann an 1538.

Freumhan an Ainm[deasaich | deasaich an tùs]

Mar a b' àbhaist ann an Aimearaga, chruthachadh na Spàinntich ainmean-àite le freumhan anns na creideamhan aca neo mar chuimhne air àiteachan agus daoine ainmeil thall anns an Spàinn: m.e. Guadalajara de Buga, San Bonifacio de Ibagué agus Santiago de Cali. Mar sin, fhuair am baile an t-ainm aige bho dhà fhacal ann an Spàinntis: Santa bhon fhacal Laideann Sanctus[5] (Coisrisgte) agus Fe (Creideas) bhon fhacal Laideann Fides.[6] Thathar ag ràdh gur ann às an ainm Bacatá a th'ann an eileamaid Bogotá, a tha a' ciallachadh dùin, leis gur e prìomh-bhaile nan Zipa a bh'ann.[7] Tha feadhainn eile a' mìneachadh gur e Wak'ata an seann ainm a bh' air a' bhaile agus gu bheil sin a' ciallachadh àite coisrigte.[8]

Sluagh a' bhaile[deasaich | deasaich an tùs]

Ged a tha 6,840,116 nan tàmh anns a' bhaile, chan eil ach 15,606 dhuibh a' fuireach anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile. Tha fearann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: municipios) agus le sin tha gach clachan agus croit fo stiùireadh baile air choireigin.[9] Air adhbharan trioblaidean poileataigeach air an dùthaich, tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail.

Eachdraidh[deasaich | deasaich an tùs]

Chaidh Jorge Eliecer Gaitán, a bha na thagraiche do cheannas na dùthcha airson nan Libearalach, a mharbhadh ann am Bogotá ann an 1948. Lean aimhreit agus comh-strì sna sràidean sa bhaile fad seachdain agus bha meadhan a' bhaile a mhilleadh gu tur. B' e Am Bogotazo an t-ainm a chuireadh air sin. Thàinig cogadh an a dhèidh. Ann an 1957, an dèidh dusan bliadhna de deasbad, chaidh sgìre shònraichte a stèidheachadh mu timcheall a' bhaile. Chaidh 5 baile eile a thoirt a-steach fo a sgàil: Bosa, Engativá, Fontibón, Subá, Sumapaz agus Usaquén. Bha an Riaghaltas air a bhith a' gabhail ri atharrachadh mòr airson a' phrìomh-bhaile fiù' s bliadhnachan roimhe ann an 1945,[10] ach chan fhaodadh càil a dhèanamh air sàilleabh gu robh cogadh sìobhalta ann.

Fèisean[deasaich | deasaich an tùs]

Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Bogotá. Chithear fèilltean caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid Chaitligeach a th' ann fhathast,[11] fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s tha beairteas cultarail na dùthcha.

Bailtean co-cheangailte[deasaich | deasaich an tùs]

Daoine ainmeil[deasaich | deasaich an tùs]

Oilthighean[deasaich | deasaich an tùs]

Ann an litreachas[deasaich | deasaich an tùs]

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Figearan Oifis a' Chunntas-sluaigh
  2. Bailtean as motha na dùthcha
  3. Mongabay
  4. Bailtean as motha na cruinne”. Air a thasglannadh [o http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=pnan&col=adhoq&msz=1500] 30mh dhen Ògmhios 2013.
  5. Real Academia de la Lengua
  6. Real Academia de la Lengua
  7. Bogotá Mía
  8. Organización de Estados Iberamericanos
  9. Colombia Virtual
  10. Banrepcultural
  11. Country Studies: Colombia
  12. SisterCities
  13. SisterCities
  14. Comhairle Mhadrid
Commons
Commons
Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo: