Inbhir Anainn

O Uicipeid
Inbhir Anainn

Suidheachadh
Dùthaich Alba
Comhairle Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh
Co-chomharran 54° 58′ 59″ Tuath
3° 15′ 58″ Iar
Comharradh-clèithe NY 190 661
Feartan fiosaigeach
Àireamh-shluaigh 8,389 (2001)
Àireamh fòn 01461
Duilleag oifigeil Duilleag a' Bhaile

‘S e baile beag dùthchasail agus port iasgaich faisg air Dùn Phris, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th’ ann an Inbhir Anainn neo Anainn. Tha e suidhichte aig 20m os cionn ìre na mara,[1] air an àirde an iar-dheas Dhùin Phris is Ghall-Ghàidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phris ro 1975), eadar Cathair Ruairidh agus Greatna, ri taobh na h-aibhne Anainn.[2] Tha e 251km air falbh bho Obar Dheathain, 116km bho Ghlaschu, 24km bho Dùn Phris agus 107km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[3] 'S e Beurla agus Beurla Ghallda th' ann an dà chànan aig a' mhòr-chuid dhuibh ann an Inbhir Anainn, ged a tha Pòlais làidir cuideachd. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, coilltearachd, taighean-gnìomhachais agus dreuchdan ann an Cathair Luail. A bharrachd air sin, tha an t-àite làn seirbheisean dhen a h-uile sheòrsa. Taobh fhoghlaim, tha ceithir bun sgoiltean agus àrd sgoil ann.[4] Ann an 2001 bha 8,389 duine a' fuireach an seo. [5] Tha an t-Slighe Srath Anainn air a bhith a' dol tron bhaile bho 2009.[6]

Freumhan an Ainm[deasaich | deasaich an tùs]

A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha a h-uile coltas ann gur ann às an ainm Ban dhia Gàidhealach Anu neo Cuimris Anaw[7] a tha ainm a' bhaile.[8] 'S ann gu math pailt a tha ainmean-àite ann an Cuimris neo Gàidhlig ann an ceann a deas na h-Alba, gu ruige Inbhir Anainn.

Eachdraidh[deasaich | deasaich an tùs]

Chaidh Inbhir Anainn a chlàradh san 7mh linn anns an làmh-sgrìobhainn Ravenna mar Anava agus ann an 1124 mar Estrahanent.[9] Chuir Prionnsa Teàrlach Stiùbhart seachad na h-oidhche ann an taigh ann an Inbhir Anainn, far a bheil an taigh-seinnse Auberge a-nis, air DihAoine 20 an Dùbhlachd 1745, air an t-slighe air ais a dh' Alba gu ruige na Gàidhealtachd.[10] Sgrìobh Raibeart Burns an dàn ainmeil The Deil's awa' wi' the Exciseman (Gàidhlig: Tha an diabhal air falbh leis a' ghàidsear) an seo ann an 1792, nuair a bha esan fhèin na ghàidsear.[11] A-rèir carragh-chuimhne a' bhaile, fhuair 214 duine à Dail Bheithe bàs sa Chogadh Mòr[12] agus 56 duine eile san Dàrna Cogadh. Bha e na Bhorgh Rìoghail le dleastanasan riaghlaidh eadar 1855 agus 1930, nuair a chuireadh às dhan t-siostam.[13]

Daoine Ainmeil[deasaich | deasaich an tùs]

Bailtean co-cheangailte[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Falling RainTeamplaid:Fix/category[dead link]
  2. River Annan
  3. Distance From
  4. Schools Search
  5. Scotland's Census Result OnLine
  6. Annandale Way
  7. Scottish Places
  8. Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147
  9. Annan/Anainn”. Ainmean-Àite na h-Alba. Air a thogail 4mh dhen Lùnasdal 2021.
  10. Dumfries Museum
  11. Open Plaques
  12. Scottish War Memorials Project
  13. NRS