Inbhir Anainn

Inbhir Anainn


Suidheachadh

Dùthaich	Alba
Comhairle	Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh
Co-chomharran	54° 58′ 59″ Tuath 3° 15′ 58″ Iar
Comharradh-clèithe	NY 190 661
Feartan fiosaigeach
Àireamh-shluaigh	8,389 (2001)
Àireamh fòn	01461
Duilleag oifigeil	Duilleag a' Bhaile

‘S e baile beag dùthchasail agus port iasgaich faisg air Dùn Phris, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th’ ann an Inbhir Anainn neo Anainn. Tha e suidhichte aig 20m os cionn ìre na mara,^[1] air an àirde an iar-dheas Dhùin Phris is Ghall-Ghàidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phris ro 1975), eadar Cathair Ruairidh agus Greatna, ri taobh na h-aibhne Anainn.^[2] Tha e 251km air falbh bho Obar Dheathain, 116km bho Ghlaschu, 24km bho Dùn Phris agus 107km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.^[3] 'S e Beurla agus Beurla Ghallda th' ann an dà chànan aig a' mhòr-chuid dhuibh ann an Inbhir Anainn, ged a tha Pòlais làidir cuideachd. Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, coilltearachd, taighean-gnìomhachais agus dreuchdan ann an Cathair Luail. A bharrachd air sin, tha an t-àite làn seirbheisean dhen a h-uile sheòrsa. Taobh fhoghlaim, tha ceithir bun sgoiltean agus àrd sgoil ann.^[4] Ann an 2001 bha 8,389 duine a' fuireach an seo. ^[5] Tha an t-Slighe Srath Anainn air a bhith a' dol tron bhaile bho 2009.^[6]

Freumhan an Ainm

A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha a h-uile coltas ann gur ann às an ainm Ban dhia Gàidhealach Anu neo Cuimris Anaw^[7] a tha ainm a' bhaile.^[8] 'S ann gu math pailt a tha ainmean-àite ann an Cuimris neo Gàidhlig ann an ceann a deas na h-Alba, gu ruige Inbhir Anainn.

Eachdraidh

Chaidh Inbhir Anainn a chlàradh san 7mh linn anns an làmh-sgrìobhainn Ravenna mar Anava agus ann an 1124 mar Estrahanent.^[9] Chuir Prionnsa Teàrlach Stiùbhart seachad na h-oidhche ann an taigh ann an Inbhir Anainn, far a bheil an taigh-seinnse Auberge a-nis, air DihAoine 20 an Dùbhlachd 1745, air an t-slighe air ais a dh' Alba gu ruige na Gàidhealtachd.^[10] Sgrìobh Raibeart Burns an dàn ainmeil The Deil's awa' wi' the Exciseman (Gàidhlig: Tha an diabhal air falbh leis a' ghàidsear) an seo ann an 1792, nuair a bha esan fhèin na ghàidsear.^[11] A-rèir carragh-chuimhne a' bhaile, fhuair 214 duine à Dail Bheithe bàs sa Chogadh Mòr^[12] agus 56 duine eile san Dàrna Cogadh. Bha e na Bhorgh Rìoghail le dleastanasan riaghlaidh eadar 1855 agus 1930, nuair a chuireadh às dhan t-siostam.^[13]

Daoine Ainmeil

David Payne (1843 - 1894). Peantair.

Bailtean co-cheangailte

Watermaal-Boosvorde (A' Bheilg)

Iomraidhean

Bailtean ann an Siorrachd Dhùin Phris

Achadh na h-Eaglaise • Ae • Amisfield • Applegarthtown • Auldgirth • Bankend • Bàrr na Dris • Beattock • Bentpath • Canonbaidh • Cathair • Cathair Ruairidh • Chapelknowe • Cille Chonaill • Cille Bhrìghde • Cill Osbairn • Cille Phàdraig nam Fleamach • An Clachan • Clarencefield • Collin • Comar na Drise • Cuingealach • Dalswinton • Daltan • Doire Chonaill • Dòrnach • Drochaid Charrainn • Drochaid a' Mhuilinn • Drochaid Mhic Iain • Dubhras na Doire • Dùn Choll • Dùn Phris • Dùn Sgoir • Eaglais Fheichin • Eastriggs • Eskdalemuir • Gleann Chapall • Greatna • Hightae • Hoddom • Inbhir Anainn • Kettleholm • Kirtlebridge • Langaim • Loch Mhabain • Logarbaidh • Am Magh Fada • Middlebie • Mouswald • Parkgate • Penpont • Powfoot • Ruadhail • Templand • Torthorwald • Tynron • Wamphray • Waterbeck

[1] Falling Rain^{[dead link]}

[2] River Annan

[3] Distance From

[4] Schools Search

[5] Scotland's Census Result OnLine

[6] Annandale Way

[7] Scottish Places

[8] Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147

[9] “Annan/Anainn”. Ainmean-Àite na h-Alba. Air a thogail 4mh dhen Lùnasdal 2021.

[10] Dumfries Museum

[11] Open Plaques

[12] Scottish War Memorials Project

[13] NRS

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]