Romàinia
Pàirt de | Eastern Europe, Aonadh Eòrpach, European Economic Area ![]() |
---|---|
Cur air cois | 24 dhen Fhaoilleach 1859 ![]() |
Ainm oifigeil | România ![]() |
Ainm dùthchasach | România ![]() |
Ainm goirid | 🇷🇴 ![]() |
Tar-sgrìobhadh IPA | ɾuˈmɑːnɪɑ, rʊˈmɨnʲɪjə ![]() |
Participant in | Global System of Trade Preferences among Developing Countries ![]() |
Ainmichte às dèidh | An t-Seann Ròimh ![]() |
Cànan oifigeil | Romàinis ![]() |
Laoidh | Deșteaptă-te, române! ![]() |
Culture | culture of Romania ![]() |
Mòr-roinn | An Roinn-Eòrpa ![]() |
Dùthaich | Romàinia ![]() |
Prìomh-bhaile | Bucharest ![]() |
Roinn-tìde | UTC+02:00 ![]() |
Domhan-leud is -fhad | 46°0′0″N 25°0′0″E ![]() |
Coordinates of easternmost point | 45°9′50″N 29°43′0″E ![]() |
Coordinates of northernmost point | 48°16′12″N 26°42′0″E ![]() |
Coordinates of southernmost point | 43°37′24″N 25°23′28″E ![]() |
Coordinates of westernmost point | 46°7′18″N 20°15′42″E ![]() |
Puing as àirde | Moldoveanu Peak ![]() |
Lowest point | Am Muir Dubh ![]() |
Basic form of government | semi-presidential system ![]() |
Oifis aig ceann-stàite | Ceann-suidhe Romàinia ![]() |
Ceannard na stàite | Ilie Bolojan ![]() |
Oifis aig ceann an riaghaltais | Prìomh-mhinistear Romàinia ![]() |
Ceannard an riaghaltais | Marcel Ciolacu ![]() |
Has cabinet | Government of Romania ![]() |
Executive body | Government of Romania ![]() |
Legislative body | Parliament of Romania ![]() |
Central bank | National Bank of Romania ![]() |
Currency | Romanian Leu ![]() |
Crìoch còmhla ri | An Ucràin, An Ungair, An t-Sèirb, Bulgàiria, A' Mholdobha ![]() |
Driving side | right ![]() |
Electrical plug type | Europlug, Schuko ![]() |
Na bh’ann roimhe | United Principalities of Moldavia and Wallachia, Socialist Republic of Romania ![]() |
Tachartas | unification of Wallachia and Moldavia, Tenth Russo-Turkish War, Union of Transylvania with Romania, Romanian Revolution (1989), Treaty of Berlin of 1878 ![]() |
Làrach-lìn | http://www.guv.ro/ ![]() |
Hashtag | Romania ![]() |
Top-level Internet domain | .ro ![]() |
Bratach | flag of Romania ![]() |
Gearradh-arm | Coat of arms of Romania ![]() |
Geography of topic | geography of Romania ![]() |
Feart | free country ![]() |
History of topic | history of Romania ![]() |
List of monuments | list of historical monuments in Romania ![]() |
Railway traffic side | right ![]() |
Open data portal | Data.Gov.Ro ![]() |
Economy of topic | economy of Romania ![]() |
Demographics of topic | demographics of Romania ![]() |
Mobile country code | 226 ![]() |
Country calling code | +40 ![]() |
Trunk prefix | 0 ![]() |
Emergency phone number | 112 ![]() |
GS1 country code | 594 ![]() |
Licence plate code | RO ![]() |
Maritime identification digits | 264 ![]() |
Caractar Unicode | 🇷🇴 ![]() |
Category for honorary citizens of entity | Category:Honorary citizens of Romania ![]() |
Category for maps or plans | Category:Maps of Romania ![]() |

Is e dùthaich anns an earra-dheas na h-Eòrpa a tha ann an Romàinia[1][2][3][4], Ròmainia[5][6] (IPA: ro.mɨˈni.a) neo Romania.[7] Tha crìochan aice leis an Ungair agus an t-Sèirb anns an ear, leis an Ucràin agus leis a' Mholdobha san earra thuath, agus le Bulgàiria sa deas. Tha Bucharest na phrìomh-bhaile. Ged a tha Ròmainis na cànan oifigeil san dùthaich air fad, tha Ungairis, Gearmailtis, Ucràinis, Croatais is Sèirbis nan cànain oifigeil ann an roinnean sònraichte.
Eachdraidh
[deasaich | deasaich an tùs]Bha Romàinia na phàirt Impireachd nan Otomanach ro 1878. Bha Romàinia fo smachd an deachdaire Ion Antonescu tron Dàrna Chogadh. Dh' fhosgaladh campaichean-losgaidh agus dhèanadh murt air Iùdhaich agus Daoine Rroma, fiù's mus dh'iarr Hitler air Romàinia gun gabhadh iad ri Uile-losgadh Nàsach nan Iùdhach agus nan Rroma.[8] Aig deireadh a' Chogaidh chaidh Antonescu dhìteadh agus a chur gu bàs airson an uilc a rinn e.[9] Ghabh am Pàrtaidh Comunnach Romàinia os làimh Riaghaltas Romàinia ann an 1944 ann an cur-fodha stàite le taic on Aonadh Sobhiatach, ann an 1944 agus chumadh e Ròmainia fo smachd, agus gu math dlùth air Stalin, gu ruige Ar-a-mach na Nollaig 1989.[10] Bhuineadh Romàinia dhan Cho-aonta Warszawa eadar 1955 agus 1990. Fo Nicolae Ceauşescu, b' e an Securitate an t-seirbheis phoileis dhìomhair na bu bhrùideile san t-saoghal air fad, agus iad a' gabhail ri ainneart, craonadh agus murt gu leòr. Thathar daonnan a' cantainn gu robh neach-fiosrachaidh na Securitate anns gach uile oifis, sgoil, taigh-gnìomhachais neo bloca fhlataicheanAnn an 2009 ghabh an dùthaich ri NATO.[11]
Daoine ainmeil
[deasaich | deasaich an tùs]- Vlad Țepeș (1431–1476)
- Ealasaid Báthory (1560–1616)
- Alexandru Ioan Cuza (1820–1873)
- Maria Cuțarida-Crătunescu (1857–1919)
- Constantin Brâncuși (1876–1957)
- Ștefan Gheorghiu (1879-1914)
- George Enescu (1881–1955)
- Ion Antonescu (1882–1946)
- Elek Köblös (1887 - 1938)
- Ana Pauker (1893 - 1960)
- Gheorghe Gheorghiu-Dej (1901–1965)
- Mircea Eliade (1907–1986)
- Eugen Ionescu (1909–1994)
- Nicolae Ceauşescu (1918–1989)
- Marin Preda (1922–1980)
- Elie Wiesel (1926–2016)
- Éva Heyman (1931 - 1944)
- Traian Băsescu (1951)
- Dumitru Prunariu (1952)
- László Tőkés (1952)
- Herta Müller (1953)
- Stefan Hell (1962)
- Dacian Cioloș (1969)
Bailtean as motha
[deasaich | deasaich an tùs]Siorrachdan
[deasaich | deasaich an tùs]Ann an 1968 chaidh fearrann Romàinia air a roinneadh ann an 41 siorrachdan (Romàinis: județe, IPA: ʒuˈdetse), stèidhichte, gu ìre, air na roinnean a a bh' ann eadar 1859 agus 1950.
Iomraidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- ↑ Atlas Sgoile Oxford le Stòrlann Nàiseanta, Oxford University Press (2010)
- ↑ Dùthchannan ag SMO
- ↑ Am Faclair Gàidhlig-Beurla, Colin Mark, foillsichte aig Routledge, Lunnainn (2004), ISBN 0-415-29761-3
- ↑ Am Faclair Beag
- ↑ Brìgh nam Facal, Faclair Ùr don Bhun-sgoil (deas. Cox, Richard A.V.) - ISBN 0903204215
- ↑ Feuch Facal, Gairm (1995), ISBN 1871901391
- ↑ Map-balla an t-Saoghail, Stòrlann Nàiseanta (2003), ISBN 0007692714
- ↑ Arendt, H, (1963), Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil, Viking Press, Eabhraig Nuadh.
- ↑ Raul Hilberg, La Destruction des Juifs d'Europe, tome 1, Foliohistoire, 2006. Quid, 2000.
- ↑ Dennis Deletant, Teroarea comunistă în România. Gheorghiu-Dej și statul polițienesc, 1948-1965, Polirom, 2001, Iași, ISBN 973-683-783-1
- ↑ NATO
Ceanglaichean a-mach
[deasaich | deasaich an tùs]- Open Directory Project - Ròmainia
- Duilleag oifigeil Ròmainia
- Leabharlann Nàiseanta Ròmainia
- Eachdraidh Ròmainia bhon World History Database
- BBC Naidheachdan 2016-08-23: Spealadh Carpàitianach - aithris le Teàrlach Quinnell air spealadh an fheòir sna beanntan Carpàiteanach