Romàinia
Pàirt de | Eastern Europe, Aonadh Eòrpach, European Economic Area |
---|---|
Cur air cois | 24 dhen Fhaoilleach 1859 |
Ainm oifigeil | România |
Ainm dùthchasach | România |
Ainm goirid | 🇷🇴 |
Tar-sgrìobhadh IPA | ɾuˈmɑːnɪɑ, rʊˈmɨnʲɪjə |
Participant in | Global System of Trade Preferences among Developing Countries |
Ainmichte às dèidh | An t-Seann Ròimh |
Cànan oifigeil | Romàinis |
Laoidh | Deșteaptă-te, române! |
Culture | culture of Romania |
Mòr-roinn | An Roinn-Eòrpa |
Dùthaich | Romàinia |
Prìomh-bhaile | Bucharest |
Roinn-tìde | UTC+02:00 |
Domhan-leud is -fhad | 46°0′0″N 25°0′0″E |
Coordinates of easternmost point | 45°9′50″N 29°43′0″E |
Coordinates of northernmost point | 48°16′12″N 26°42′0″E |
Coordinates of southernmost point | 43°37′24″N 25°23′28″E |
Coordinates of westernmost point | 46°7′18″N 20°15′42″E |
Puing as àirde | Moldoveanu Peak |
Lowest point | Am Muir Dubh |
Basic form of government | semi-presidential system |
Oifis aig ceann-stàite | Ceann-suidhe Romàinia |
Ceannard na stàite | Klaus Iohannis |
Oifis aig ceann an riaghaltais | Prìomh-mhinistear Romàinia |
Ceannard an riaghaltais | Marcel Ciolacu |
Has cabinet | Government of Romania |
Executive body | Government of Romania |
Legislative body | Parliament of Romania |
Central bank | National Bank of Romania |
Currency | Romanian Leu |
Crìoch còmhla ri | An Ucràin, An Ungair, An t-Sèirb, Bulgàiria, A' Mholdobha |
Driving side | right |
Electrical plug type | Europlug, Schuko |
Na bh’ann roimhe | United Principalities of Moldavia and Wallachia, Socialist Republic of Romania |
Tachartas | unification of Wallachia and Moldavia, Tenth Russo-Turkish War, Union of Transylvania with Romania, Romanian Revolution (1989), Treaty of Berlin of 1878 |
Làrach-lìn | http://www.guv.ro/ |
Hashtag | Romania |
Top-level Internet domain | .ro |
Bratach | Flag of Romania |
Gearradh-arm | Coat of arms of Romania |
Geography of topic | geography of Romania |
Feart | free country |
History of topic | history of Romania |
List of monuments | list of historical monuments in Romania |
Railway traffic side | right |
Open data portal | Data.Gov.Ro |
Economy of topic | economy of Romania |
Demographics of topic | demographics of Romania |
Mobile country code | 226 |
Country calling code | +40 |
Trunk prefix | 0 |
Emergency phone number | 112 |
GS1 country code | 594 |
Licence plate code | RO |
Maritime identification digits | 264 |
Caractar Unicode | 🇷🇴 |
Category for honorary citizens of entity | Category:Honorary citizens of Romania |
Category for maps or plans | Category:Maps of Romania |
Is e dùthaich anns an earra-dheas na h-Eòrpa a tha ann an Romàinia[1][2][3][4], Ròmainia[5][6] (IPA: ro.mɨˈni.a) neo Romania.[7] Tha crìochan aice leis an Ungair agus an t-Sèirb anns an ear, leis an Ucràin agus leis a' Mholdobha san earra thuath, agus le Bulgàiria sa deas. Tha Bucharest na phrìomh-bhaile. Ged a tha Ròmainis na cànan oifigeil san dùthaich air fad, tha Ungairis, Gearmailtis, Ucràinis, Croatais is Sèirbis nan cànain oifigeil ann an roinnean sònraichte.
Eachdraidh
[deasaich | deasaich an tùs]Bha Romàinia na phàirt Impireachd nan Otomanach ro 1878. Bha Romàinia fo smachd an deachdaire Ion Antonescu tron Dàrna Chogadh. Dh' fhosgaladh campaichean-losgaidh agus dhèanadh murt air Iùdhaich agus Daoine Rroma, fiù's mus dh'iarr Hitler air Romàinia gun gabhadh iad ri Uile-losgadh Nàsach nan Iùdhach agus nan Rroma.[8] Aig deireadh a' Chogaidh chaidh Antonescu dhìteadh agus a chur gu bàs airson an uilc a rinn e.[9] Ghabh am Pàrtaidh Comunnach Romàinia os làimh Riaghaltas Romàinia ann an 1944 ann an cur-fodha stàite le taic on Aonadh Sobhiatach, ann an 1944 agus chumadh e Ròmainia fo smachd, agus gu math dlùth air Stalin, gu ruige Ar-a-mach na Nollaig 1989.[10] Bhuineadh Romàinia dhan Cho-aonta Warszawa eadar 1955 agus 1990. Fo Nicolae Ceauşescu, b' e an Securitate an t-seirbheis phoileis dhìomhair na bu bhrùideile san t-saoghal air fad, agus iad a' gabhail ri ainneart, craonadh agus murt gu leòr. Thathar daonnan a' cantainn gu robh neach-fiosrachaidh na Securitate anns gach uile oifis, sgoil, taigh-gnìomhachais neo bloca fhlataicheanAnn an 2009 ghabh an dùthaich ri NATO.[11]
Daoine ainmeil
[deasaich | deasaich an tùs]- Vlad Țepeș (1431–1476)
- Ealasaid Báthory (1560–1616)
- Alexandru Ioan Cuza (1820–1873)
- Maria Cuțarida-Crătunescu (1857–1919)
- Constantin Brâncuși (1876–1957)
- Ștefan Gheorghiu (1879-1914)
- George Enescu (1881–1955)
- Ion Antonescu (1882–1946)
- Elek Köblös (1887 - 1938)
- Ana Pauker (1893 - 1960)
- Gheorghe Gheorghiu-Dej (1901–1965)
- Mircea Eliade (1907–1986)
- Eugen Ionescu (1909–1994)
- Nicolae Ceauşescu (1918–1989)
- Marin Preda (1922–1980)
- Elie Wiesel (1926–2016)
- Éva Heyman (1931 - 1944)
- Traian Băsescu (1951)
- Dumitru Prunariu (1952)
- László Tőkés (1952)
- Herta Müller (1953)
- Stefan Hell (1962)
- Dacian Cioloș (1969)
Bailtean as motha
[deasaich | deasaich an tùs]Siorrachdan
[deasaich | deasaich an tùs]Ann an 1968 chaidh fearrann Romàinia air a roinneadh ann an 41 siorrachdan (Romàinis: județe, IPA: ʒuˈdetse), stèidhichte, gu ìre, air na roinnean a a bh' ann eadar 1859 agus 1950.
Iomraidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- ↑ Atlas Sgoile Oxford le Stòrlann Nàiseanta, Oxford University Press (2010)
- ↑ Dùthchannan ag SMO
- ↑ Am Faclair Gàidhlig-Beurla, Colin Mark, foillsichte aig Routledge, Lunnainn (2004), ISBN 0-415-29761-3
- ↑ Am Faclair Beag
- ↑ Brìgh nam Facal, Faclair Ùr don Bhun-sgoil (deas. Cox, Richard A.V.) - ISBN 0903204215
- ↑ Feuch Facal, Gairm (1995), ISBN 1871901391
- ↑ Map-balla an t-Saoghail, Stòrlann Nàiseanta (2003), ISBN 0007692714
- ↑ Arendt, H, (1963), Eichmann in Jerusalem: A Report on the Banality of Evil, Viking Press, Eabhraig Nuadh.
- ↑ Raul Hilberg, La Destruction des Juifs d'Europe, tome 1, Foliohistoire, 2006. Quid, 2000.
- ↑ Dennis Deletant, Teroarea comunistă în România. Gheorghiu-Dej și statul polițienesc, 1948-1965, Polirom, 2001, Iași, ISBN 973-683-783-1
- ↑ NATO
Ceanglaichean a-mach
[deasaich | deasaich an tùs]- Open Directory Project - Ròmainia
- Duilleag oifigeil Ròmainia
- Leabharlann Nàiseanta Ròmainia
- Eachdraidh Ròmainia bhon World History Database
- BBC Naidheachdan 2016-08-23: Spealadh Carpàitianach - aithris le Teàrlach Quinnell air spealadh an fheòir sna beanntan Carpàiteanach