An Roinn-Eòrpa

Is mòr-thìr an Roinn-Eòrpa, aon de na seachd tìrean mòra, agus e na pàirt Siar de Euràisia. Tha i air a dealachadh bho Àisia le crìoch thraidiseanta a tha air a cumadh leis na Beanntan Uralach 'san Ruis, am Bosphorus 'san Tuirc agus bho Afraga leis a' Mhuir Meadhanach. Tha an an Cuan Siar air taobh an Iar na Roinn-Eòrpa. Tha mu leth-cheud dhùthaich 'san Roinn-Eòrpa.

Faic cuideachd: An t-Aonadh Eòrpach

Bunachas

Anns an Eòlas-sgeulachd na Greug, bha Europa 'na ban-phrionnsa Fhèniseach a bha air a goid air falbh le Zeus, agus e ann an dreach tarbh, 's gun tug e do dh'eilean Chrèat i, far an do rug i Minos.

Stàitean agus Dùthchannan

Chan eil stàitean na Roinn-Eòrpa ceangailte ri chèile le cruinn-eòlas a-mhàin: dh'fhàs iad gu bhith ceangailte ann eachdraidh cuideachd, a bharrachd air ceanglaichean eile tha ann, m.e.: cultar, gniomhachas, poileataigs, lagha.

Is e seo liosta nan stàitean agus dùthchannan na Roinn-Eòrpa a chleachdar aig na Dùthchannan Aonaichte. Ach tha liostaichean eile ann. Mar sin s' urrainn do na stàitean neo na h-àireamhan a bhith eadar-dhealaichte.

Ainm dùthcha^[1]	Ainm-duibhearach	Farsaingeachd (km²)	Àireamh-shluaigh (1 an t-Iuchar, 2002 est.)	Prìomh-bhaile
Roinn Eòrpa an Ear:
A' Bhealaruis	Беларусь	207,600	10,335,382	Minsk
Bulgàiria	България	110,910	7,322,858	Sofia
Moldàibhia^[2]	Moldova	33,843	4,320,490	Chişinău
A' Phòlainn	Polska	312,685	38,518,241	Warsaw
Ròmainia	România	238,391	22,276,056	Bucharest
An Ruis ^[3]	Россия	3,960,000	106,037,143	Mosgo
An t-Seic	Česká republika	78,866	10,228,744	Pràg
An t-Slòbhac	Slovensko	48,845	5,447,502	Bratislava
An Ùcrain	Україна	603,700	46,299,862	Kyiv
An Ungair	Magyarország	93,030	9,956,108	Budapest
Roinn-Eòrpa a Tuath:
Na h-Eileanan Àland (Suòmaidh)	Åland	1,552	26,008	Mariehamn
An Danmhairg	Danmark	43,094	5,368,854	Copenhagen
Eastòinia	Eesti	45,226	1,415,681	Tallinn
Eilean Mhanainn ^[4]	Ellan Vannin	572	73,873	Doolish
Na h-Eileanan Fàro (An Danmhairg)	Føroyar	1,399	46,011	Tórshavn
Poblachd na h-Èireann	Éire	70,280	4,234,925	Baile Átha Cliath
Geàrnsaidh ^[5]	Bailiwick of Guernsey	78	64,587	St Peter Port
Innis Tìle	Ísland	103,000	307,261	Reykjavík
Deàrsaidh ^[6]	Bailiwick of Jersey	116	89,775	Saint Helier
An Laitbhe	Latvija	64,589	2,366,515	Riga
Liotuàinia	Lietuva	65,200	3,601,138	Vilnius
Nirribhidh	Norge	324,220	4,525,116	Oslo
An Rìoghachd Aonaichte	United Kingdom	244,820	59,201,000	Lunnainn
Suòmaidh	Suomi	336,593	5,157,537	Helsinki
An t-Suain	Sverige	449,964	9,090,113	Stockholm
Svalbard is Jan Mayen (Nirribhidh)	Svalbard og Jan Mayen	62,049	2,868	Longyearbyen
Roinn Eòrpa a Deas:
Albàinia	Shqipëria	28,748	3,600,523	Tirana
Andorra	Andorra	468	68,403	Andorra la Vella
Bosna agus Heartsagobhana	Босна и Херцеговина	51,129	4,552,198	Sarajevo
Cathair na Bhatacain	Città del Vaticano	0.44	900	Vatican City
Croàisia	Hrvatska	56,542	4,493,312	Zagreb
An Eadailt	Italia	301,230	58,147,733	An Ròimh
A' Ghrèig	Ελλάς	131,940	10,706,290	An Àithne
Giobraltair (An Rìoghachd Aonaichte)	Gibraltar	5.9	27,714	Gibraltar
Malta	Malta	316	397,499	Valletta
Masadoinia	Македонија	25,333	2,055,915	Skopje
Am Monadh Neagrach ^[7]	Црна Гора	13,812	684,736	Podgorica
A' Phortagail ^[8]	Portugal	91,568	10,084,245	Lisbon
San Marino	San Marino	61	27,730	San Marino
An t-Sèirb ^[9]	Србија	88,361	10,147,398	Belgrade
Sloibhìnia	Slovenija	20,273	2,009,245	Ljubljana
An Spàinn ^[10]	España	498,506	40,077,100	Madrid
Roinn Eòrpa an Iar:
A' Bheilg	België	30,510	10,274,595	A' Bhruiseal
An Eilbheis	Schweiz	41,290	7,301,994	Bern
An Fhraing ^[11]	France	547,030	59,765,983	Paris
A' Ghearmailt	Deutschland	357,021	83,251,851	Berlin
Liechtenstein	Liechtenstein	160	32,842	Vaduz
Lucsamburg	Lëtzebuerg	2,586	448,569	Lucsamburg (baile)
Monaco	Monaco	1.95	31,987	Monaco
An Ostair	Österreich	83,858	8,169,929	Vienna
Na Tìrean Ìsle^[12]	Nederland	41,526	16,318,199	Amsterdam
Meadhan Àisia:
Casachstàn^[13]	Қазақстан	150,000	600,000	Nursultan
Àisia an Iar:
Asarbaidean^[14]	Azərbaycan	39,730	4,198,491	Baku
A' Chairtbheil^[15]	საქართველო	49,240	2,447,176	Tbilisi
An Tuirc^[16]	Türkiye	24,378	11,044,932	Ankara
Total		10,176,246	709,608,850

Mòr-roinnean an t-Saoghail
Afraga-Eoràisia			Na h-Aimearagan			Eoràisia
Afraga	Antargtaga	Àisia	Astràilia	An Roinn-Eòrpa	Aimearaga a Tuath	Aimearaga a Deas	Roinn a' Chuain Shèimh

Iomraidhean

↑ Roinnean mòr-thìreil a rèir UN categorisations/map. A rèir mìneachaidh, 's urrainn do na ranntairean a' leantainn a bhith ann an Eòrpa còmhla ri Àisia, ann an Afraga, neo ann an Roinn a' Chuain Shèimh.
↑ A' gabhail a-steach Transnistria, roinn a ghairm agus bhuidhinn neo-eismeileachd de facto, ach chan eil mòran stàit air a neo-eisimeileachd aithnicheadh.
↑ Thathar a' meas gur e dùthcha anns an Roinn Eòrpa agus cuideachd ann an Àisia a tha anns An Ruis, le ranntair Eòrpach iar air na Beanntan Uralach, air an abhainn Ural agus an abhainn Emba; chan eil seo ach na h-àireamhan airson na cuide anns an Roinn Eòrpa.
↑ 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Eilean Mhanainn.
↑ 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Guernsey.
↑ 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Jersey.
↑ Ghairm Am Monadh Neagrach neo-eisimeileachd bho aonadh an Sèirb agus a' Mhonaidh Neagraich 3 Òg-mhios 2006.
↑ A' gabhail a-steach na h-Azores iar air a' Phortagail ach ag às-dùnadh Madeira ann an Afraga.
↑ A' gabhail a-steach Cosobho, mòr-roinn rianaichte le UNMIK a rèir Rùn Comhairle Tèarainteachd 1244.
↑ Ag às-dùnadh Na h-Eileanan Canàrach, iar air Morocco ann an Afraga, agus Ceuta is Melilla, a tha cuideachd ann an Afraga.
↑ Chan eil na h-àireamhan seo ach airson Fraing na Roinn-Eòrpa; tha pàirtean de na Frainge taobh a-muigh na h-Eòrpa.
↑ Àireamh-shluaigh nan Tìrean Ìsle anns an Iuchar 2004 agus airson pàirt de Rìoghachd nan Tìrean Ìsle anns an Roinn Eòrpa. 'S e Aruba, Curaçao, Na Tìrean Ìsle agus Sint Maarten an cèithir pàirtean dhen Rìoghachd. 'Se Amsterdam am prìomh-bhaile oifigeil agus Den Haag am prìomh-bhaile rianachail.
↑ Seo na h-àireamhan airson an ranntair aig Casachstàn iar air na Beanntan Uralach is na h-aibhnichean Ural agus Emba.
↑ Seo na h-àireamhan airson Asarbaidean tuath air a' Chabhcas is an aibhne Kura.
↑ Seo na h-àireamhan airson na Cairtbheile tuath air a' Chabhcas is an aibhne Kura, a' toirt leis an Abhchas agus Osàidea a Deas.
↑ Seo na h-àireamhan airson na Tuirce tuath is iar air a' Bhosphorus agus na Dardanelles.

[1] Roinnean mòr-thìreil a rèir UN categorisations/map. A rèir mìneachaidh, 's urrainn do na ranntairean a' leantainn a bhith ann an Eòrpa còmhla ri Àisia, ann an Afraga, neo ann an Roinn a' Chuain Shèimh.

[2] A' gabhail a-steach Transnistria, roinn a ghairm agus bhuidhinn neo-eismeileachd de facto, ach chan eil mòran stàit air a neo-eisimeileachd aithnicheadh.

[3] Thathar a' meas gur e dùthcha anns an Roinn Eòrpa agus cuideachd ann an Àisia a tha anns An Ruis, le ranntair Eòrpach iar air na Beanntan Uralach, air an abhainn Ural agus an abhainn Emba; chan eil seo ach na h-àireamhan airson na cuide anns an Roinn Eòrpa.

[4] 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Eilean Mhanainn.

[5] 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Guernsey.

[6] 'S e eisimeileachd Chrùin na Rìoghachd Aonaichte a tha ann an Jersey.

[7] Ghairm Am Monadh Neagrach neo-eisimeileachd bho aonadh an Sèirb agus a' Mhonaidh Neagraich 3 Òg-mhios 2006.

[8] A' gabhail a-steach na h-Azores iar air a' Phortagail ach ag às-dùnadh Madeira ann an Afraga.

[9] A' gabhail a-steach Cosobho, mòr-roinn rianaichte le UNMIK a rèir Rùn Comhairle Tèarainteachd 1244.

[10] Ag às-dùnadh Na h-Eileanan Canàrach, iar air Morocco ann an Afraga, agus Ceuta is Melilla, a tha cuideachd ann an Afraga.

[11] Chan eil na h-àireamhan seo ach airson Fraing na Roinn-Eòrpa; tha pàirtean de na Frainge taobh a-muigh na h-Eòrpa.

[12] Àireamh-shluaigh nan Tìrean Ìsle anns an Iuchar 2004 agus airson pàirt de Rìoghachd nan Tìrean Ìsle anns an Roinn Eòrpa. 'S e Aruba, Curaçao, Na Tìrean Ìsle agus Sint Maarten an cèithir pàirtean dhen Rìoghachd. 'Se Amsterdam am prìomh-bhaile oifigeil agus Den Haag am prìomh-bhaile rianachail.

[13] Seo na h-àireamhan airson an ranntair aig Casachstàn iar air na Beanntan Uralach is na h-aibhnichean Ural agus Emba.

[14] Seo na h-àireamhan airson Asarbaidean tuath air a' Chabhcas is an aibhne Kura.

[15] Seo na h-àireamhan airson na Cairtbheile tuath air a' Chabhcas is an aibhne Kura, a' toirt leis an Abhchas agus Osàidea a Deas.

[16] Seo na h-àireamhan airson na Tuirce tuath is iar air a' Bhosphorus agus na Dardanelles.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]