An Ruis

O Uicipeid
An Ruis
stàit neo-eisimeileach, secular state, dùthaich, transcontinental country, federation
Pàirt dePost-Soviet states, European Union tax haven blacklist Deasaich
Cur air cois862, 25 dhen Dàmhair 1917, 25 dhen Dùbhlachd 1991 Deasaich
Nameꠞꠣꠡꠤꠀ Deasaich
Ainm oifigeilРоссийская Федерация Deasaich
Ainm dùthchasachРоссия, Российская Федерация Deasaich
Ainm goirid🇷🇺, Россия, Росія Deasaich
Tar-sgrìobhadh IPAˈɾʉʂlɑn Deasaich
Ainmichte às dèidhKievan Rus' Deasaich
Office held by head of the organizationCeann-suidhe na Ruise Deasaich
Cànan oifigeilRuisis Deasaich
LaoidhState Anthem of the Russian Federation Deasaich
Cultureculture of Russia Deasaich
MottoReveal your own Russia, Datgelwch eich Rwsia eich hun, Revela la teva pròpia Rússia Deasaich
Mòr-roinnAn Roinn-Eòrpa, Àisia Deasaich
DùthaichAn Ruis Deasaich
Prìomh-bhaileMoscobha Deasaich
Roinn-tìdeUTC+02:00 Deasaich
Faisg air an uisgeAm Muir Baltach, Cuan Sèimh, An Cuan Artaigeach, Am Muir Dubh, Muir Caspach Deasaich
Suidheachadh cruinn-eòlaisEoràisia Deasaich
Domhan-leud is -fhad66°25′0″N 94°15′0″E Deasaich
Coordinates of easternmost point65°46′52″N 169°3′25″W Deasaich
Coordinates of northernmost point81°50′35″N 59°14′22″E Deasaich
Coordinates of southernmost point41°11′7″N 47°46′55″E Deasaich
Coordinates of westernmost point54°27′30″N 19°38′22″E Deasaich
Puing as àirdeMount Elbrus Deasaich
Lowest pointMuir Caspach Deasaich
Basic form of governmentsuper-presidential republic Deasaich
Oifis aig ceann-stàiteCeann-suidhe na Ruise Deasaich
Ceannard na stàiteVladimir Putin Deasaich
Oifis aig ceann an riaghaltaisPrìomh-mhinistear na Ruise Deasaich
Ceannard an riaghaltaisMikhail Mishustin Deasaich
Executive bodyGovernment of Russia Deasaich
Legislative bodyFederal Assembly of the Russian Federation Deasaich
Highest judicial authorityConstitutional Court of Russia, Supreme Court of Russia Deasaich
Central bankCentral Bank of Russia Deasaich
CurrencyRussian ruble Deasaich
Driving sideright Deasaich
Electrical plug typeSchuko, Europlug Deasaich
Na bha roimhePoblachd Shòisealach Fheadarail Shobhiatach na Ruise Deasaich
Na bh’ann roimhePoblachd Shòisealach Fheadarail Shobhiatach na Ruise, An t-Aonadh Sobhiatach Deasaich
Cuspair eòlaisRussian studies Deasaich
Làrach-lìnhttp://gov.ru/ Deasaich
Hashtagrussia, Russland, Россия Deasaich
Top-level Internet domain.ru, .рф, .рус, .su Deasaich
Main regulatory textConstitution of Russia Deasaich
Bratachflag of Russia Deasaich
Gearradh-armcoat of arms of Russia Deasaich
Geography of topicgeography of Russia Deasaich
Feartnot-free country Deasaich
History of topichistory of Russia Deasaich
List of monumentsRussian cultural heritage register Deasaich
Official religionnon-denominational Deasaich
Patron saintAnndra Abstol Deasaich
Separated fromAn t-Aonadh Sobhiatach Deasaich
Railway traffic sideright Deasaich
Open data portalOpen Data Portal Russia Deasaich
Economy of topiceconomy of Russia Deasaich
Demographics of topicdemographics of Russia Deasaich
Official observer status in organisationCERN Deasaich
Gregorian calendar start date14 dhen Ghearran 1918 Deasaich
Mobile country code250 Deasaich
Country calling code+7 Deasaich
Trunk prefix8 Deasaich
GS1 country code460-469 Deasaich
Licence plate codeRUS Deasaich
Maritime identification digits273 Deasaich
Caractar Unicode🇷🇺 Deasaich
Category for honorary citizens of entityCategory:Honorary citizens from Russia Deasaich
Category for mapsCategory:Maps of Russia Deasaich
Map

'S e an dùthaich as motha san t-saoghal a tha san Ruis [1][2][3][4][5] neo Ruisia [6] (Beurla Russia ("Ruisia"); Ruiseis: Росси́я, eadar-litreachadh: Rossiya neo Rossija). 'S e "An Caidreachas Ruiseanach" gu h-oifigeil (Ruiseis: Росси́йская Федера́ция, eadar-litreachadh Rossiyskaya Federatsiya no Rossijskaja Federacija). 'S e Ruisis an cànan oifigeil, a bhruidhneas san dùthaich air fad. Cleachdar an Aibidil Cirilleach. Ach tha 27 cànanan oifigeil eile ann, tha sin a' crochadh air an roinn far a bheilear.

Eachdraidh[deasaich | deasaich an tùs]

A-rèir beul-aithris chaidh an Ruis a stèidhicheadh ann an Kyiv leis na Lochlannaich anns an 9mh linn. Dh'fhàs an Ruis Crìostail anns an 10mh linn.

Lunn na Mongolaich, air an robh na Tartaraich, air an Ruis eadar 1237 is 1240. An dèidh sin, chaidh Mosgo am baile as cudromaiche le Ivan I na Ruise mar Phrionnsa Mòr. Fhuair Ivan III na Ruise buaidh air na Tartaraich aig Blàr na h-Ugra ann an 1480. Chaidh Ivan IV na Ruise na Ìmpire ann an 1547 is riaghlaich e le uabhas an dùthaich.

Riaghlaich na Romanovaich eadar 1613 nuair a chaidh Mìcheil Romanov a thaghadh mar Ìmpire is 1917. Stèidhich Peadar Mòr na Ruise Sankt Peterburg is ath-thogail e an eaglais, an t-seirbheis catharra, an t-arm is a' chabhlachd. Shabaidich an Ruis anns a' cho-bhanntachd an aghaidh Napoleon is na h-aonar an aghaidh Breatainne agus an Ìmpire Otomanach ann an Cogadh a' Chrimea, agus an aghaidh na Seapaine ann an 1904–1905. An dèidh sin bha rèabhlaid ann an 1905 is stèidhich Nikolai II pàrlamaid, an Duma, agus bun-reachd.

Bha an Ruis na pàirt dhen Aonadh Sobhiat eadar an rèabhlaid ann an 1917 anns an deach an stàit na phoblachd, agus 1991.[7]

Cruinn-eòlas[deasaich | deasaich an tùs]

Tha an cuid as motha na dùthcha na laighe ann an Àisia, ach tha pàirt ann, a tha ceangailte leis an Roinn-Eòrpa.

Bhuannaich an Ruis na ranntairean a chaidh nan Eastònia agus An Laitbhe bhon Suain ann an 1721. Eadar 1772 is 1814 cheannsaich an Ruis Crimea, an Ucràin, A' Chairtbheil, A' Bhealaruis is Moldàibhia, agus meadhan Àisia ann an 1864/1865.[7] Cheannaich na Stàitean Aonaichte Alasca ann an 1867.[8] Chaill an Ruis Eastònia, an Laithbhe is Liotuàinia anns an rèabhlaid is chaidh na ranntairean eile nam poblachdan mar phàirt dhen Aonadh Sobhiat.[7]

Tha mòran aibhnichean ann an Ruis. Tha lochan mòra ann cuideachd:

Seo liosta nam bailtean as motha na Ruise:[9]

Tha 83 roinnean no cuspairean feadarail anns an Ruis, no 85 a rèir na Ruise fhèin air sgàth 's gu bheil an Ruis a' cunntadh Crimea is Sevastopol.[10]

Ainm Prìomh-bhaile Seòrsa
Amurskaya oblast Amur Roinn
Arkhangelskaya oblast Arkhangelsk Roinn
Astrakhanskaya oblast Astrakhan Roinn
Belgorodskaya oblast Belgorod Roinn
Bryanska oblast Bryansk Roinn
Chelyabinskaya oblast Chelyabinsk Roinn
Irkutskaya oblast Irkutsk Roinn
Ivanovskaya oblast Ivanovo Roinn
Kaliningradskaya oblast Kaliningrad Roinn
Kaluzhskaya oblast Kaluga Roinn
Kemerovskaya oblast Kemerovo Roinn
Kirovskaya oblast Kirov Roinn
Kostromskaya oblast Kostroma Roinn
Kurganskaya oblast Kurgan Roinn
Kurskaya oblast Kursk Roinn
Leningradskaya oblast gu mi-oifigeil, Sankt Peterburg Roinn
Lipetskaya oblast Lipetsk Roinn
Magadanskaya oblast Magadan Roinn
Moskovskaya oblast Gu mi-oifigeil, Mosgo Roinn
Murmanskaya oblast Murmansk Roinn
Nizhegorodskaya oblast Nizhniy Novgorod Roinn
Novgorodskaya oblast Veliky Novgorod Roinn
Novosibirskaya oblast Novosibirsk Roinn
Omskaya oblast Omsk Roinn
Orenburgskaya oblast Orenburg Roinn
Orlovskaya oblast Oryol Roinn
Penzenskaya oblast Penza Roinn
Rostovskaya oblast Rostov na Donu Roinn
Ryazanskaya oblast Ryazan Roinn
Sakhalinsskaya oblast Yuzhno-Sakhalinsk Roinn
Samarskaya oblast Samara Roinn
Saratovskaya oblast Saratov Roinn
Smolenskaya oblast Smolensk Roinn
Sverdlovskaya oblast Yekaterinburg Roinn
Tambovskaya oblast Tambov Roinn
Tomskaya oblast Tomsk Roinn
Tulskaya oblast Tula Roinn
Tverskaya oblast Tver Roinn
Tyumenskaya oblast Tyumen Roinn
Ulyanovskaya oblast Ulyanovsk Roinn
Vladimirskaya oblast Vladimir Roinn
Volgogradskaya oblast Volgograd Roinn
Vologdskaya oblast Vologda Roinn
Voronezhskaya oblast Voronezh Roinn
Yaroslavskaya oblast Yaroslavl Roinn
Adygea Maykop Poblachd
Altai Gorno-Altaysk Poblachd
Bashkortostan Ufa Poblachd
Buryatia Ulan-Ude Poblachd
Chechnya Grozny Poblachd
Chuvashia Cheboksary Poblachd
Dagestan Makhachkala Poblachd
Ingushetia Magas Poblachd
Kabardino-Bakaria Nal'chik Poblachd
Kalmykia Elista Poblachd
Karachay-Cherkessia Cherkessk Poblachd
Karelia Petrozavodsk Poblachd
Khakassia Abakan Poblachd
Komi Syktyvkar Poblachd
Mari-El Yoshkar-Ola Poblachd
Mordoviya Saransk Poblachd
Sakha Yakutsk Poblachd
Osàidea a Tuath Vladikavkaz Poblachd
Tatarstan Kazan Poblachd
Tuva Kyzyl Poblachd
Udmurtiya Izhevsk Poblachd
Ranntair Altayskiy Barnaul Ranntair
Ranntair Kamchatskiy Petropavlovsk- Kamchatskiy Ranntair
Ranntair Khabarovskiy Khabarovsk Ranntair
Ranntair Krasnoyarskiy Krasnoyarsk Ranntair
Ranntair Permskiy Perm' Ranntair
Ranntair Primorskiy Vladivostok Ranntair
Ranntair Stavropolsky Stavropol' Ranntair
Ranntair Zabaykal'skiy Chita Ranntair
Okrug fèin-riaghlaidh Chukotsky Anadyr' Okrug fèin-riaghlaidh
Okrug fèin-riaghlaidh Khanty-Mantsiysky Khanty-Mantsiysk Okrug fèin-riaghlaidh
Okrug fèin-riaghlaidh Nenetskiy Nar'yan-Mar Okrug fèin-riaghlaidh
Okrug fèin-riaghlaidh Yamalo-Nenetskiy Salekhard Okrug fèin-riaghlaidh
Mosgo Mosgo Baile
Sankt Peterburg Sankt Peterburg Baile
Oblast fèin-riaghlaidh Iùdhach Birobidzhan Oblast fèin-riaghlaidh

Daoine ainmeil[deasaich | deasaich an tùs]

Faic cuideachd[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Am Faclair Beag
  2. Map-balla an t-Saoghail, Stòrlann Nàiseanta (2003), ISBN 0007692714
  3. Dùthchannan ag SMO
  4. An Tuil: Anthology of 20th-century Scottish Gaelic Verse, duilleag 390.
  5. Atlas Sgoile Oxford le Stòrlann Nàiseanta, Oxford University Press (2010)
  6. Feuch Facal, Gairm (1995), ISBN 1871901391
  7. 7.0 7.1 7.2 Russia profile - timeline”. BBC. Air a thogail 17mh dhen Chèitean 2022.
  8. Purchase of Alaska, 1867”. Roinn na Stàite, Riaghaltas nan Stàitean Aonaichte. Air a thogail 25mh dhen Chèitean 2022.
  9. Mongabay
  10. Administrative Divisions of Russia”. Riaghaltas na Rìoghachd Aonaichte. Air a thogail 26mh dhen Chèitean 2022.

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]

Commons
Commons
Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo: