Jump to content

An Fhraing

Deasaich na ceanglaichean
O Uicipeid
(Air ath-sheòladh o A' Fhraing)
An Fhraing
stàit neo-eisimeileach, Poblachd, dùthaich
Pàirt deWestern Europe, Pyrenees–Mediterranean Euroregion, Aonadh Eòrpach, European Economic Area, An Roinn-Eòrpa Deasaich
Cur air coisdhen Lùnastal 843 Deasaich
Ainm sa chànan dùchaisRépublique française Deasaich
Ainm oifigeilRépublique française Deasaich
Ainm dùthchasachRépublique française Deasaich
Ainm goiridFrance Deasaich
Ainmichte às dèidhFranks Deasaich
Cànan oifigeilFraingis Deasaich
LaoidhLa Marseillaise Deasaich
Cultureculture of France Deasaich
MottoLiberté, égalité, fraternité Deasaich
MottoLiberté, égalité, fraternité Deasaich
Mòr-roinnAn Roinn-Eòrpa Deasaich
DùthaichAn Fhraing Deasaich
Prìomh-bhaileParis Deasaich
Roinn-tìdeUTC+01:00 Deasaich
Faisg air an uisgeCaolas Sasannach, Cuan Siar, An Cuan a Tuath, Am Muir Meadhan-thìreach Deasaich
Domhan-leud is -fhad47°0′0″N 2°0′0″E Deasaich
Coordinates of easternmost point42°16′56″N 9°33′36″E Deasaich
Coordinates of northernmost point51°5′20″N 2°32′44″E Deasaich
Coordinates of southernmost point41°20′1″N 9°15′32″E Deasaich
Coordinates of westernmost point48°26′45″N 5°9′4″W Deasaich
Puing as àirdeMont Blanc Deasaich
Lowest pointÉtang de Lavalduc Deasaich
Basic form of governmentsemi-presidential system Deasaich
Oifis aig ceann-stàitePresident of the French Republic Deasaich
Ceannard na stàiteEmmanuel Macron Deasaich
Oifis aig ceann an riaghaltaisPrìomh-mhinistear na Frainge Deasaich
Ceannard an riaghaltaisMichel Barnier Deasaich
Executive bodyGovernment of France Deasaich
Legislative bodyFrench Parliament Deasaich
Highest judicial authorityCourt of Cassation, Conseil d'État, Court of Audit, Constitutional Council of France, Cour de Justice de la République Deasaich
Central bankBank of France Deasaich
CurrencyEuro, CFP Franc Deasaich
Coextensive withFrance Deasaich
Teacsa stéidheachaidhConstitution of France Deasaich
Driving sideright Deasaich
Electrical plug typeEuroplug, Type E Deasaich
Na bh’ann roimheRìoghachd na Frainge, Rauracian Republic, Republic of Bouillon, Free Cities of Menton and Roquebrune, Kingdom of Bora Bora Deasaich
Duais a fhuair eLagun Onari, The Economist country of the year Deasaich
Cuspair eòlaisfrancology Deasaich
Has facilityroundabout, crematorium Deasaich
Làrach-lìnhttps://www.service-public.fr/ Deasaich
External data available at URLhttps://www.data.gouv.fr/ Deasaich
Terms of service URLhttps://www.service-public.fr/P10050 Deasaich
HashtagFrance Deasaich
Top-level Internet domain.fr Deasaich
BratachFlag of France Deasaich
Gearradh-armcoat of arms of France Deasaich
Has seal, badge, or sigilGreat Seal of France Deasaich
Geography of topicgeography of France Deasaich
Feartfree country Deasaich
History of topichistory of France Deasaich
Railway traffic sideleft, right Deasaich
Has works in the collectionNational Gallery of Victoria Deasaich
Open data portaldata.gouv.fr Deasaich
Economy of topiceconomy of France Deasaich
Demographics of topicdemographics of France Deasaich
Gregorian calendar start date20 dhen Dùbhlachd 1582, 1 dhen Fhaoilleach 1806 Deasaich
Sitemap URLhttps://www.service-public.fr/P10003 Deasaich
Contact page URLhttps://www.service-public.fr/P10017 Deasaich
Mobile country code208 Deasaich
Country calling code+33 Deasaich
Trunk prefix0 Deasaich
Emergency phone number112, 15, 17, 18, 114 Deasaich
GS1 country code300-379 Deasaich
Licence plate codeF Deasaich
Maritime identification digits226, 227, 228 Deasaich
Stack Exchange taghttps://travel.stackexchange.com/tags/france Deasaich
Caractar Unicode🇫🇷 Deasaich
Category for honorary citizens of entityQ8942785 Deasaich
Category for maps or plansCategory:Maps of France Deasaich
Map

'S e dùthaich anns an Roinn-Eòrpa a tha anns an Fhraing - gu h-oifigeil Poblachd na Frainge - [1][2][3][4][5][6] neo uaireannan A' Fhraing.

'S e Paris am prìomh-baile aice - aon de na bailtean as ainmeile agus as cudromaiche air an t-Saoghal agus am baile as motha anns an Roinn-Eòrpa as dèidh Lunnainn. 'S i Frangais cànan nam Frangach, ach tha cànanan eile air am bruidhinn anns an dùthaich cuideachd - mar eisimpleir teanga le càirdeas ris a' Ghàidhlig, am Breatannais (neo "Breton" ann am Frangais). A bharrachd air sin, tha na cànanan a leanas air an cleachdadh ann an sgìrean eile den Fhraing: Basgais, Catalanais, Corsicanais, Gearmailtis, Fleamais, Ocseadanais (Occitan) agus Alsaisean (Alsatian). Tha Walon na mion-chànan san àird an ear-thuath na dùthcha.

Tha crìochan aig an Fhraing leis a' Bheilg, Lucsamburg, a' Ghearmailt, an Eilbheis, an Eadailt, Monaco, Andòra agus an Spàinn. Tha an Fhraing na ball cudromach den Aonadh Eorpach agus is i tè de na dùthchannan as motha a tha ann. 'S e an creideamh Caitligeach an creideamh as motha anns an Fhraing. 'S e ball-coise an spòrs as measaile, ach tha rugbaidh glè chudromach cuideachd.

Tha "départements d'outre-mer" (An Fhraing Thar Lear) aice cuideachd:

Eachdraidh

[deasaich | deasaich an tùs]

Tha eachdraidh nuadh na Frainge a' tòiseachadh le Ar-a-mach na Frainge ann an 1789. An dèidh dhan a' chiad Phoblachd na Frainge stèidhich Napoléon Bonaparte a' chiad Ìmpireachd na Frainge ann an 1799. Chaill i na Cogaidhean Napoleonach is thill na Bourbons ann an 1815. Thachair Ar-a-mach an Iuchair ann an 1830 agus chaidh Louis Philippe I na rìgh. Bha ar-a-mach eile ann an 1848 a stèidhich an Dàrna Phoblachd, ach chaidh Napoleon III na ìmpire ann an 1852. Chaill an Fhraing cogadh an aghaidh na Pruise, Alsace agus Lorraine ann an 1870, is chaidh an Treas Phoblachd a stèidheachadh.[7]

Bha an dùthaich gu mòr an sàs an gnothach tràilleachd thar a' Chuain Shiar eadar an 16mh linn agus an 19mh linn, ged a chuireadh às do thràilleachd taobh a-staigh na dùthcha fhèin ann an 1315.[8]

Tharraing an Cùis Dreyfus aire gu gràin Iùdhaich anns an Fhraing ann an 1894 nuair a dhìt an t-Arm Alfred Dreyfus airson beachdaireachd ged a bha e neo-chiontach. Rinn Émile Zola am measg chàich iomairt an aghaidh an dìtidh. Chaidh Dreyfus fhìrinneachadh ann an 1906.[9]

Anns an Dàrna Cogadh chaidh an Fhraing a phàirteachadh eadar na Nàsaich ann an ceann a tuath na Frainge is an rèisim Vichy a cho-obraich leis na Nàsaich. Stiùir Marasgal Petain an riaghaltas ann an Vichy. Le taic a' Chaidreachais fhuair Charles de Gaulle is na Saor-Fhraingich an Fhraing is chaidh an Ceathramh Poblachd a stèidheachadh. An dèidh do dh'aimhreit catharra is cogadh ann an Aildiria thill de Gaulle mar cheann-suidhe ann an 1958 is stèidhich e an Còigeamh Poblachd. Fhuair Aildiria neo-eisimeileachd ann an 1962. Lean Georges Pompidou ann an 1968 mar cheann-suidhe de Gaulle.[7]

Chaidh Emmanuel Macron a thaghadh mar cheann-suidhe na Frainge ann an 2017 agus a-rithist ann an 2022.[10]

Cinn-suidhe na Frainge an dèidh do 1870

[deasaich | deasaich an tùs]

... Cogadh...

Bailtean mòra

[deasaich | deasaich an tùs]

Seo liosta na bailtean as motha na Frainge:[11]

Daoine ainmeil

[deasaich | deasaich an tùs]

Luchd-saidheans

[deasaich | deasaich an tùs]

Sgrìobhadairean

[deasaich | deasaich an tùs]

Faic cuideachd

[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean

[deasaich | deasaich an tùs]
  1. ↑ Atlas Sgoile Oxford le Stòrlann Nàiseanta, Oxford University Press (2010)
  2. ↑ Feuch Facal, Gairm (1995), ISBN 1871901391
  3. ↑ Map-balla an t-Saoghail, Stòrlann Nàiseanta (2003), ISBN 0007692714
  4. ↑ Dùthchannan aig SMO
  5. ↑ Am Faclair Gàidhlig-Beurla, Colin Mark, foillsichte aig Routledge, Lunnainn (2004), ISBN 0-415-29761-3
  6. ↑ Brigh nam Facal, Faclair Ur don Bhun-sgoil (deas. Cox, Richard A.V.) - ISBN 0903204215
  7. ↑ 7.0 7.1 “France profile - Timeline”, BBC News. 13mh dhen Fhaoilleach 2023. Air a thogail 18mh dhen Fhaoilleach 2023. 
  8. ↑ Finkelman and Miller, Macmillan Encyclopedia of World Slavery
  9. ↑ Henley, Jon: “Rise of far right puts Dreyfus affair into spotlight in French election race”, The Observer. 30mh dhen Dàmhair 2021. Air a thogail 18mh dhen Fhaoilleach 2023. 
  10. ↑ “Naidheachdan 11:00m”, Naidheachdan a' BhBC. 25mh dhen Ghiblean 2022. Air a thogail 18mh dhen Fhaoilleach 2023. 
  11. ↑ Mongabay

Ceanglaichean a-mach

[deasaich | deasaich an tùs]
an Fhraing
Commons
Commons
Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:


Air a tharraing à "https://gd.wikipedia.org/w/index.php?title=An_Fhraing&oldid=574632"