Duais Nobel ann an Leigheas

O Uicipeid

'S e Duais Nobel ann an Leigheas an Duais as cudromaiche san t-saoghail airson rannsachadh fìor-mhath anns an leigheas no anns a' bheò-eòlas (Suainis: Nobelpriset i fysiologi eller medicin). 'S e aon de na còig duaisean a chuir Alfred Nobel air bhonn anns an tiomnadh aige ann am 1895 (Ceimigeachd, Leigheas, Litreachas, Fiosaigs agus Sìth).[1]

Bidh an Karolinska Institute anns an t-Suain a' dèanamh an taghaidh agus bidh iad a' toirt an duais do na luchd-rannsachaidh gach bliadhna. Bheirear seachad e air 10 an Dùbhlachd mar cuimhneachan bliadhnail air bàs Nobel.[2] Bha naoi bliadhnaichean ann nuair nach deach an Duais a thoirt seachad (1915–1918, 1921, 1925, 1940–1942).

Gheibhear gach buannaiche bonn-cuimhne, dioplòma, agus suim airigd a dh'atharraich thar nam bliadhnaichean.[3] 'S e Emil Adolf von Behring às a' Ghearmailt a' chiad duine a fhuair a' chiad Duais ann an 1901.

An Dioplòma aig Cournand, Forssmann & Richards

Nuair a bhuannaich Gerhard Domagk (1939), às a' Ghearmailt, cha do leag an Riaghaltas Gearmailteach leis an duais a ghabhail. Fhuair e an dèidh greis am bonn-cuimhne agus dioplòma ach cha d'fhuair e an t-airgead.[4]

Tha dà bhoireannach deug air an duais a bhuannachadh: Gerty Cori (1947), Rosalyn Yalow (1977), Barbara McClintock (1983), Rita Levi-Montalcini (1986), Gertrude B. Elion (1988), Christiane Nüsslein-Volhard (1995), Linda B. Buck (2004), Françoise Barré-Sinoussi (2008), Elizabeth H. Blackburn (2009), Carol W. Greider (2009), May-Britt Moser (2014) agus Tu Youyou.[5]

Buannaichean[deasaich | deasaich an tùs]

1901–1950[deasaich | deasaich an tùs]

Bliadhna Buannaiche Dùthaich
1901 EmilVonBehring.jpg Emil Adolf von Behring A' Ghearmailt
1902 Ronald Ross.jpg Sir Ronald Ross Rìoghachd Aonaichte
Na h-Innseachan
1903 Niels ryberg.jpg Niels Ryberg Finsen An Danmhairg
(Na h-Eileanan Fàro)
1904 Ivan Pavlov nobel.jpg Ivan Petrovich Pavlov An Ruis
1905 RobertKoch cropped.jpg Robert Koch A' Ghearmailt
1906 Camillo Golgi nobel.jpg Camillo Golgi An Eadailt
Cajal-Restored.jpg Santiago Ramón y Cajal An Spàinn
1907 Charles Laveran nobel.jpg Charles Louis Alphonse Laveran An Fhraing
1908 Ilya Mechnikov nobel.jpg Ilya Ilyich Mechnikov An Ruis
Paul Ehrlich (1926-27 Microbe Hunters).jpg Paul Ehrlich A' Ghearmailt
1909 Emil Theodor Kocher nobel.jpg Emil Theodor Kocher An Eilbheis
1910 Kossel, Albrecht (1853-1927).jpg Albrecht Kossel A' Ghearmailt
1911 Allvar Gullstrand.jpg Allvar Gullstrand An t-Suain
1912 Alexis Carrel 02.jpg Alexis Carrel An Fhraing
1913 Charles Robert Richet nobel.jpg Charles Richet An Fhraing
1914 Robert Barany.jpg Robert Bárány An Ostair
1915 gun duais
1916
1917
1918
1919 Jules Bordet nobel.jpg Jules Bordet A' Bheilg
1920 August Krogh Bain 32006.jpg Schack August Steenberg Krogh An Danmhairg
1921 gun duais
1922 Archibald Vivian Hill.jpg Archibald Vivian Hill Rìoghachd Aonaichte
Otto Fritz Meyerhof.jpg Otto Fritz Meyerhof A' Ghearmailt
1923 Fredrick banting.jpg Sir Frederick Grant Banting Canada
J.J.R. Macleod ca. 1928.png John James Rickard Macleod Canada
1924 Willem Einthoven.jpg Willem Einthoven Na Tìrean Ìsle
1925 gun duais
1926 J Fibiger.jpg Johannes Andreas Grib Fibiger An Danmhairg
1927 Julius Wagner-Jauregg.jpg Julius Wagner-Jauregg An Ostair
1928 Jules Nicole.jpg Charles Jules Henri Nicolle An Fhraing
1929 Christiaan Eijkman.jpg Christiaan Eijkman Na Tìrean Ìsle
Frederick Gowland Hopkins nobel.jpg Sir Frederick Gowland Hopkins Rìoghachd Aonaichte
1930 LandsteinerWS.jpg Karl Landsteiner An Ostair
1931 Otto Warburg.jpg Otto Heinrich Warburg A' Ghearmailt
1932 Prof. Charles Scott Sherrington.jpg Sir Charles Scott Sherrington Rìoghachd Aonaichte
Edgar Douglas Adrian nobel.jpg Edgar Douglas Adrian Rìoghachd Aonaichte
1933 Thomas Hunt Morgan.jpg Thomas Hunt Morgan na Stàitean Aonaichte
1934 George Whipple nobel.jpg George Hoyt Whipple na Stàitean Aonaichte
George Minot nobel.jpg George Richards Minot na Stàitean Aonaichte
William P Murphy.jpg William Parry Murphy na Stàitean Aonaichte
1935 Hans Spemann nobel.jpg Hans Spemann A' Ghearmailt
1936 Henry Dale nobel.jpg Sir Henry Hallett Dale Rìoghachd Aonaichte
Otto Loewi nobel.jpg Otto Loewi An Ostair
1937 Albert Szent-Györgyi cropped.jpg Albert Szent-Györgyi von Nagyrapolt Hungary
1938 Corneille Heymans nobel.jpg Corneille Jean François Heymans A' Bheilg
1939 Gerhard Domagk nobel.jpg Gerhard Domagk A' Ghearmailt
1940 gun duais
1941
1942
1943 Henrik Dam nobel.jpg Henrik Dam An Danmhairg
Edward A Doisy.jpg Edward Doisy na Stàitean Aonaichte
1944 Joseph Erlanger nobel.jpg Joseph Erlanger na Stàitean Aonaichte
Herbert Spencer Gasser nobel.jpg Herbert Spencer Gasser na Stàitean Aonaichte
1945 Alexander Fleming 1945.jpg Sir Alexander Fleming Rìoghachd Aonaichte
Ernst Boris Chain 1945.jpg Sir Ernst Boris Chain Rìoghachd Aonaichte
Howard Walter Florey 1945.jpg Howard Walter Florey Astràilia
1946 Gedenktafel Hermann Joseph Muller.jpg Hermann Joseph Muller na Stàitean Aonaichte
1947 Carl Ferdinand Cori.jpg Carl Ferdinand Cori na Stàitean Aonaichte
Gerty Theresa Cori.jpg Gerty Theresa Cori, née Radnitz na Stàitean Aonaichte
Bernado Houssay.JPG Bernardo Alberto Houssay An Argantain
1948 Paul Hermann Müller nobel.jpg Paul Hermann Müller An Eilbheis
1949 Walter Hess.jpg Walter Rudolf Hess An Eilbheis
Moniz.jpg António Caetano Egas Moniz A' Phortagail
1950 Philip Showalter Hench.jpg Philip Showalter Hench na Stàitean Aonaichte
Faidhle:Edward Calvin Kendall nobel.jpg Edward Calvin Kendall na Stàitean Aonaichte
Thadeus Reichstein ETH-Bib Portr 10137.jpg Tadeusz Reichstein An Eilbheis
A' Phòlainn

1951–2000[deasaich | deasaich an tùs]

Bliadhna Buannaiche Dùthaich
1951 Max Theiler nobel.jpg Max Theiler Afraga a Deas
1952 Selman Waksman NYWTScrop.jpg Selman Abraham Waksman na Stàitean Aonaichte
1953 Hans Adolf Krebs.jpg Sir Hans Adolf Krebs Rìoghachd Aonaichte
Portrait of Fritz Albert Lipmann (1899-1986), Biochemist (2551001689).jpg Fritz Albert Lipmann na Stàitean Aonaichte
1954 Enders2.jpg John Franklin Enders na Stàitean Aonaichte
Frederick C. Robbins 1954.jpg Frederick Chapman Robbins na Stàitean Aonaichte
Faidhle:Thomas Huckle Weller.jpg Thomas Huckle Weller na Stàitean Aonaichte
1955 Hugo Theorell nobel.jpg Axel Hugo Theodor Theorell An t-Suain
1956 André Frédéric Cournand na Stàitean Aonaichte
Werner Forssmann nobel.jpg Werner Forssmann A' Ghearmailt an Iar
Dickinson W. Richards nobel.jpg Dickinson W. Richards na Stàitean Aonaichte
1957 Daniel Bovet nobel.jpg Daniel Bovet An Eadailt
1958 Faidhle:George Wells Beadle.jpg George Wells Beadle na Stàitean Aonaichte
Faidhle:Edward Lawrie Tatum nobel.jpg Edward Lawrie Tatum na Stàitean Aonaichte
Joshua Lederberg crop.jpg Joshua Lederberg na Stàitean Aonaichte
1959 Arthur Kornberg (30828410210).jpg Arthur Kornberg na Stàitean Aonaichte
Severo Ochoa An Spàinn
1960 Frank Macfarlane Burnet nobel.jpg Sir Frank Macfarlane Burnet Astràilia
Peter Brian Medawar.jpg Sir Peter Brian Medawar Braisil
Rìoghachd Aonaichte
1961 Georg von Békésy nobel.jpg Georg von Békésy na Stàitean Aonaichte
1962 Francis Crick crop.jpg Francis Harry Compton Crick Rìoghachd Aonaichte
JamesWatson.png James Dewey Watson na Stàitean Aonaichte
Maurice Wilkins nobel.jpg Maurice Hugh Frederick Wilkins Sealainn Nuadh
Rìoghachd Aonaichte
1963 Sir John Carew Eccles Astràilia
Alan Lloyd Hodgkin nobel.jpg Sir Alan Lloyd Hodgkin Rìoghachd Aonaichte
Andrew Fielding Huxley nobel.jpg Sir Andrew Fielding Huxley Rìoghachd Aonaichte
1964 Konrad Bloch.JPG Konrad Bloch na Stàitean Aonaichte
Feodor Lynen with pipette.jpg Feodor Lynen Poblachd Fheadarail na Gearmailte
1965 François Jacob nobel.jpg François Jacob An Fhraing
André Lwoff nobel.jpg André Lwoff An Fhraing
Jacques Monod nobel.jpg Jacques Monod An Fhraing
1966 Peyton Rous na Stàitean Aonaichte
Faidhle:Charles Brenton Huggins nobel.jpg Charles Brenton Huggins na Stàitean Aonaichte
1967 Ragnar Granit2.jpg Ragnar Granit Suòmaidh/An t-Suain
Haldan Keffer Hartline nobel.jpg Haldan Keffer Hartline na Stàitean Aonaichte
George Wald nobel.jpg George Wald na Stàitean Aonaichte
1968 Robert Holley.jpg Robert W. Holley na Stàitean Aonaichte
Har Gobind Khorana.jpg Har Gobind Khorana Na h-Innseachan
Marshall Nirenberg 2003.jpg Marshall W. Nirenberg na Stàitean Aonaichte
1969 Max Delbruck.jpg Max Delbrück na Stàitean Aonaichte
Alfred Hershey.jpg Alfred D. Hershey na Stàitean Aonaichte
Salvador E. Luria ca.1969.jpg Salvador E. Luria An Eadailt
na Stàitean Aonaichte
1970 Axelrod01.jpg Julius Axelrod na Stàitean Aonaichte
Ulf von Euler.jpg Ulf von Euler An t-Suain
Sir Bernard Katz Rìoghachd Aonaichte
1971 Earl W. Sutherland, Jr. na Stàitean Aonaichte
1972 Professor Gerald M. Edelman.jpg Gerald M. Edelman na Stàitean Aonaichte
[[Faidhle:|75px]] Rodney R. Porter Rìoghachd Aonaichte
1973 GuentherZ 2012-04-14 0724 Wien08 Josefstaedterstrasse017 Gedenktafel Frisch.jpg Karl von Frisch Poblachd Fheadarail na Gearmailte
Konrad Lorenz.JPG Konrad Lorenz An Ostair
Nikolaas Tinbergen 1978.jpg Nikolaas Tinbergen Rìoghachd Aonaichte
1974 Albert Claude A' Bheilg
Christian de Duve.tif Christian de Duve A' Bheilg
George E. Palade Romàinia
1975 DavidBaltimore2008.JPG David Baltimore na Stàitean Aonaichte
Renato Dulbecco crop.jpg Renato Dulbecco An Eadailt
na Stàitean Aonaichte
Howard Martin Temin na Stàitean Aonaichte
1976 Baruch Samuel Blumberg by Tom Trower (NASA).jpg Baruch S. Blumberg na Stàitean Aonaichte
D. Carleton Gajdusek na Stàitean Aonaichte
1977 Roger Guillemin na Stàitean Aonaichte
Andrew Schally portrait.jpg Andrew V. Schally na Stàitean Aonaichte
Rosalyn Yalow.jpg Rosalyn Yalow na Stàitean Aonaichte
1978 Werner Arber 2008.jpg Werner Arber An Eilbheis
Daniel Nathans na Stàitean Aonaichte
Hamilton Smith.jpg Hamilton O. Smith na Stàitean Aonaichte
1979 Allan M. Cormack South Africa
Sir Godfrey N. Hounsfield Rìoghachd Aonaichte
1980 Baruj Benacerraf Venezuela
Jean Dausset 1968.jpg Jean Dausset An Fhraing
George D. Snell na Stàitean Aonaichte
1981 Roger W. Sperry na Stàitean Aonaichte
David H. Hubel Canada
Torsten Wiesel-7Nov2006.jpg Torsten N. Wiesel An t-Suain
1982 Sune Bergström 3.jpg Sune Bergström An t-Suain
Bengt Samuelsson An t-Suain
John Robert Vane.jpg Sir John R. Vane Rìoghachd Aonaichte
1983 Barbara McClintock (1902-1992) shown in her laboratory in 1947.jpg Barbara McClintock na Stàitean Aonaichte
1984 Niels Kaj Jerne 1950 crop.jpg Niels K. Jerne An Danmhairg
Georges J.F. Köhler Poblachd Fheadarail na Gearmailte
Milstein lnp.jpg César Milstein An Argantain
Rìoghachd Aonaichte
1985 Mike Brown 2003.jpg Michael S. Brown na Stàitean Aonaichte
Joe Goldstein.JPG Joseph L. Goldstein na Stàitean Aonaichte
1986 Stanley Cohen-Biochemist.jpg Stanley Cohen na Stàitean Aonaichte
Rita Levi Montalcini.jpg Rita Levi-Montalcini An Eadailt
1987 Susumu Tonegawa Iapan
1988 James Black (pharmacologist).jpg Sir James W. Black Rìoghachd Aonaichte
Gertrude Elion.jpg Gertrude B. Elion na Stàitean Aonaichte
George H. Hitchings 1988.jpg George H. Hitchings na Stàitean Aonaichte
1989 Nci-vol-8172-300 j michael bishop.jpg J. Michael Bishop na Stàitean Aonaichte
HEVarmus.jpg Harold E. Varmus na Stàitean Aonaichte
1990 Joseph E. Murray na Stàitean Aonaichte
Edward Donnall "Don" Thomas.jpg E. Donnall Thomas na Stàitean Aonaichte
1991 Erwin neher 2007 lindau.jpg Erwin Neher Poblachd Fheadarail na Gearmailte
Sakmann.jpg Bert Sakmann Poblachd Fheadarail na Gearmailte
1992 Edmond H. Fischer An Eilbheis
na Stàitean Aonaichte
Edwin G. Krebs na Stàitean Aonaichte
1993 Roberts, Richard John (1943).jpg Sir Richard J. Roberts Rìoghachd Aonaichte
Phillip A Sharp NIH.jpg Phillip A. Sharp na Stàitean Aonaichte
1994 Alfred G. Gilman na Stàitean Aonaichte
Rodbell, Martin (1925-1998).jpg Martin Rodbell na Stàitean Aonaichte
1995 Edward B. Lewis na Stàitean Aonaichte
Christiane Nüsslein-Volhard mg 4383.jpg Christiane Nüsslein-Volhard Poblachd Fheadarail na Gearmailte
Eric F. Wieschaus.jpg Eric F. Wieschaus na Stàitean Aonaichte
1996 Peter C. Doherty Astràilia
Rolf Zinkernagel Erudite Conclave medical college trivandrum.jpg Rolf M. Zinkernagel An Eilbheis
1997 Prusiner 1.JPG Stanley B. Prusiner na Stàitean Aonaichte
1998 Drfurchgott.jpg Robert F. Furchgott na Stàitean Aonaichte
Louis Ignarro.jpg Louis J. Ignarro na Stàitean Aonaichte
Ferid Murad.jpg Ferid Murad na Stàitean Aonaichte
1999 Gunter Blobel 2008 1.JPG Günter Blobel A' Ghearmailt/na Stàitean Aonaichte
2000 Arvid Carlsson 2011a.jpg Arvid Carlsson An t-Suain
Paul Greengard.jpg Paul Greengard na Stàitean Aonaichte
Eric Kandel by aquaris3.jpg Eric R. Kandel na Stàitean Aonaichte

2001–an latha an-diugh[deasaich | deasaich an tùs]

Bliadhna Buannaiche Dùthaich
2001 Leland H. Hartwell na Stàitean Aonaichte
Tim hunt.jpg Sir Tim Hunt Rìoghachd Aonaichte
Paul Nurse 2007.jpg Sir Paul M. Nurse Rìoghachd Aonaichte
2002 Sydney Brenner Afraga a Deas
H. Robert Horvitz na Stàitean Aonaichte
Sulston, John Edward (1942).jpg Sir John E. Sulston Rìoghachd Aonaichte
2003 PaulLauterbur.jpg Paul Lauterbur na Stàitean Aonaichte
Peter Mansfield Leipzig.jpg Sir Peter Mansfield Rìoghachd Aonaichte
2004 Richard Axel.jpg Richard Axel na Stàitean Aonaichte
LindaBuck cropped 1.jpg Linda B. Buck na Stàitean Aonaichte
2005 Barry Marshall 2008.jpg Barry J. Marshall Astràilia
Robin Warren.jpg J. Robin Warren Astràilia
2006 Andrew Fire, Stanford University.jpg Andrew Z. Fire na Stàitean Aonaichte
Craig C. Mello na Stàitean Aonaichte
2007 Mario Capecchi UTHSCSA.JPG Mario R. Capecchi na Stàitean Aonaichte
Martin Evans Nobel Prize.jpg Sir Martin J. Evans Rìoghachd Aonaichte
Oliver-smithies.jpg Oliver Smithies na Stàitean Aonaichte
2008 Harald zur Hausen-press conference Dec 06th, 2008-6.jpg Harald zur Hausen A' Ghearmailt
Françoise Barré-Sinoussi-press conference Dec 06th, 2008-1.jpg Françoise Barré-Sinoussi An Fhraing
LucMontagnier1995 065.jpg Luc Montagnier An Fhraing
2009 Elizabeth Blackburn 2009-01.JPG Elizabeth H. Blackburn na Stàitean Aonaichte
Astràilia
Carol Greider 2009-01.JPG Carol W. Greider na Stàitean Aonaichte
JSzostak.jpg Jack W. Szostak na Stàitean Aonaichte
2010 Sir Robert G. Edwards Rìoghachd Aonaichte
2011
Nobel Prize 2011-Press Conference KI-DSC 7512.jpg Bruce A. Beutler na Stàitean Aonaichte
Nobel Prize 2011-Press Conference KI-DSC 7584.jpg Jules A. Hoffmann An Fhraing
Ralph M. Steinman na Stàitean Aonaichte
Canada
2012 John Gurdon Cambridge 2012.JPG Sir John B. Gurdon Rìoghachd Aonaichte
Shinya Yamanaka Shinya Yamanaka Iapan
2013 James E. Rothman na Stàitean Aonaichte
Randy Schekman 8 February 2012.jpg Randy W. Schekman na Stàitean Aonaichte
Thomas C. Südhof na Stàitean Aonaichte
2014 John O'Keefe (neuroscientist) 2014b.jpg John O'Keefe na Stàitean Aonaichte
Rìoghachd Aonaichte
May-Britt Moser 2014.jpg May-Britt Moser Nirribhidh
Edvard Moser.jpg Edvard I. Moser Nirribhidh
2015 William C. Campbell 4983-1-2015.jpg William C. Campbell Èirinn
D810 4971 Satoshi Ōmura, medicine (23463437742).jpg Satoshi Ōmura An t-Seapan
Tu Youyou 5012-2015.jpg Tu Youyou Sluagh-Phoblachd na Sìne
2016 Yoshinori Osumi 201511.jpg Yoshinori Ohsumi An t-Seapan
2017 Jeffrey Hall Na Stàitean Aonaichte
Michael Rosbash Na Stàitean Aonaichte
Michael W Young.jpg Michael Young Na Stàitean Aonaichte
2018 James Patrick Allison, 2017 (cropped).jpg James Allison Na Stàitean Aonaichte
Tasuku Honjo 201810.jpg Tasuku Honju Iapan
2019 William Kaelin Jr Na Stàitean Aonaichte
Sir Peter Radcliffe Sasainn
Gregg Semenza Na Stàitean Aonaichte
2020 Harvey Alter Na Stàitean Aonaichte
Michael Houghton Sasainn
Charles Rice Na Stàitean Aonaichte
2021 Davidjuliuswithsnake cropped.jpg David Julius Na Stàitean Aonaichte
Ardem Patapoutian Leabanon

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Alfred Nobel–The Man Behind the Nobel Prize”. Nobel Foundation. Air a thogail 21mh dhen t-Samhain 2008.
  2. The Nobel Prize Award Ceremonies”. Nobel Foundation. Air a thasglannadh [o http://nobelprize.org/award_ceremonies/] 22mh dhen Lùnasdal 2008. Air a thogail 21mh dhen t-Samhain 2008.
  3. The Nobel Prize”. Nobel Foundation. Air a thogail 21mh dhen t-Samhain 2008.
  4. Nobel Laureates Facts”. Nobelprize.org. Air a thogail 21mh dhen t-Samhain 2008.
  5. Women Nobel Laureates”. Fonndas Nobel. Air a thogail 6mh dhen Dàmhair 2015.
Commons-logo.svg
Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]