An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Iain Mac a' Ghobhainn"
No edit summary |
Sgeul-beatha |
||
Loidhne 4: | Loidhne 4: | ||
== Sgeul-beatha == |
== Sgeul-beatha == |
||
Rugadh e ann an Glaschu, ach ghluais an teaghlach dhan [[Leòdhas]] nuair a bha e fhathast òg. Thogadh e ann am [[Pabail]], aon baile far a thogadh [[Ruaraidh MacThòmais]]. B' e Gàidhlig an prìomh cànan aige. |
Rugadh e ann an Glaschu ann an 1928, ach bha a phàrantan à Leòdhas agus ghluais an teaghlach dhan [[Leòdhas]] nuair a bha e fhathast òg, ann an 1930. Thogadh e ann am [[Pabail]], aon baile far a thogadh [[Ruaraidh MacThòmais]] agus [[Anna Frater]]. B' e [[Gàidhlig na h-Alba|Gàidhlig]] an prìomh cànan aige. Bhàsaich athair leis [[A' Chaitheamh|a' chaitheamh]]. Chaidh e dhan Sgoil Phabail, [[Sgoil MhicNeacail]] ann an [[Steòrnabhagh]] is rinn e ceum anns an [[Oilthigh Obar Dheathain]] ann am [[Beurla]]. Cheumnaich e ann an 1949. Rinn e seirbheis nàiseanta agus às dèidh na seirbheis, bha e ag obair mar thidsear ann an Bruaich Chluaidh agus, airson bliadhnaichean, anns an [[Oban]]. Dh'fhàg e Àrd-Sgoil an Òbain ann an 1977, oir bha e ag iarraidh a bhith a' sgrìobhadh làn-thìde. Nuair a phòs e Donalda Gillies Logan, ghluais iad dhan [[Taigh an Uillt]]. Ann an 1980, fhuair e OBE. Gu mì-fhortanach, thàinig [[aillse]] air agus chaochail Iain Mac a' Ghobhainn ann an 1998, nuair a bha e 70 bliadhna a dh'aois. |
||
Rinn e ceum anns an [[Oilthigh Obar Dheathain]]. Às dèidh an oilthigh, bha e ag obair mar tidsear anns an [[Oban]]. |
|||
== Cuspairean == |
== Cuspairean == |
||
Loidhne 17: | Loidhne 15: | ||
* ''[[Eadar Fealla-dha is Glaschu|Eadar Fealla-dhà is Glaschu]].'' Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, [[1974]]. |
* ''[[Eadar Fealla-dha is Glaschu|Eadar Fealla-dhà is Glaschu]].'' Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, [[1974]]. |
||
* ''Na h-Eilthirich''. Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1983. |
* ''Na h-Eilthirich''. Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1983. |
||
* |
* ''An t-Eilean agus an Cànan.'''' ''Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, [[1987]]. |
||
=== Rosg Gàidhlig === |
=== Rosg Gàidhlig === |
||
* 'An Coigreach', ''Gairm'' 25 (1958): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (133-138). |
* 'An Coigreach', ''Gairm'' 25 (1958): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (133-138). |
||
* ''[[Bùrn is Aran]]'' |
* ''[[Bùrn is Aran]].'' 1960. 'An Duine Dubh', 'Burn': cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (deas. le Dòmhnall Iain MacIomhair, Glaschu: Gairm, 1985, 102-103, 167-171). |
||
* ''[[An Dubh is an Gorm|An Dubh is an Gorm.]] ''Obair-Dheadhain: Oilthigh Obair-Dheadhain, [[1963]]. 'An Comhradh', 'Aig a' Chloich-Chuimhne', 'An Taghadh': cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (113-115, 127-129,150-154) |
* ''[[An Dubh is an Gorm|An Dubh is an Gorm.]] ''Obair-Dheadhain: Oilthigh Obair-Dheadhain, [[1963]]. 'An Comhradh', 'Aig a' Chloich-Chuimhne', 'An Taghadh': cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (113-115, 127-129,150-154) |
||
* 'Ioseph', ''Gairm'' 43 (1963): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (11-13). |
* 'Ioseph', ''Gairm'' 43 (1963): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (11-13). |
||
* ''[[Iain am Measg Nan Reultan]]'' |
* ''[[Iain am Measg Nan Reultan]].'' 1970. |
||
* ''[[Maighstirean is Ministearan]]'' |
* ''[[Maighstirean is Ministearan]].'' 1970. |
||
* ''[[An t-Adhar Ameireaganach]]'' |
* ''[[An t-Adhar Ameireaganach]].'' 1973. |
||
* ''[[Rabhdan is Rudan]]'' |
* ''[[Rabhdan is Rudan]].'' 1973. |
||
* ''[[An t-Aonaran|An t-Aonaran.]] ''Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, |
* ''[[An t-Aonaran|An t-Aonaran.]] ''Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1976. |
||
* 'Mairead', ''Gairm'' 120 (1982): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (41-43). |
* 'Mairead', ''Gairm'' 120 (1982): cuideachd ann an ''Eadar Peann is Pàipear'' (41-43). |
||
* ''[[Bùrn is Aran]]'' |
* ''[[Bùrn is Aran]].'' 1987. |
||
* |
* A' Bheinn Oir. 1989. |
||
* [[Na Speuclairean Dubha|''Na Speuclairean Dubha'']] |
* [[Na Speuclairean Dubha|''Na Speuclairean Dubha'']]''.'' 1989. |
||
* |
* ''Turas tro Shaoghal Falamh.'' 1991. |
||
* [[Na Guthan|''Na Guthan'']] |
* [[Na Guthan|''Na Guthan'']]''.'' 1991. |
||
* [[An Dannsa mu Dheireadh|''An Dannsa mu Dheireadh'']] |
* [[An Dannsa mu Dheireadh|''An Dannsa mu Dheireadh'']]''.'' 1992. |
||
=== Dealbhan-chluich sa Ghàidhlig === |
=== Dealbhan-chluich sa Ghàidhlig === |
||
Loidhne 57: | Loidhne 55: | ||
*[[From Bourgeois Land]] [[1969]] |
*[[From Bourgeois Land]] [[1969]] |
||
*[[Survival Without Error]] [[1970]] |
*[[Survival Without Error]] [[1970]] |
||
*[[My Last Duchess]][[1971]] |
*[[My Last Duchess]] [[1971]] |
||
*[[Goodbye Mr Dixon]] [[1974]] |
*[[Goodbye Mr Dixon]] [[1974]] |
||
*[[Hami Autumn]] [[1974]] |
*[[Hami Autumn]] [[1974]] |
||
*[[The Notebooks of Robinson Crusoe]] [[1975]] |
*[[The Notebooks of Robinson Crusoe]] [[1975]] |
||
*[[River, River]] [[1978]] |
*[[River, River]] [[1978]] |
||
*[[On the Island]] [[1979]] |
*[[On the Island|''On the Island'']] [[1979]] |
||
*[[Murdo]] [[1981]] |
*[[Murdo]] [[1981]] |
||
*[[A Field Full of Folk]] [[1982]] |
*[[A Field Full of Folk]] [[1982]] |
||
Loidhne 73: | Loidhne 71: | ||
=== Sguleachdan Goirid sa Bheurla === |
=== Sguleachdan Goirid sa Bheurla === |
||
* |
* ''The Black and the Red.'' 1970. |
||
* |
* ''The Hermit and Other Stories.'' 1977. |
||
* "Greater Love" ann an ''The Grafton Book of Scottish Short Stories. ''Deas. le James Campbell. London: Grafton Books, |
* "Greater Love" ann an ''The Grafton Book of Scottish Short Stories. ''Deas. le James Campbell. London: Grafton Books, 1984. Pp. 227-235. |
||
===Bàrdachd Cruinnichte=== |
===Bàrdachd Cruinnichte=== |
||
*''Selected Poems'' |
*''Selected Poems.'' 1970. |
||
*''Selected Poems'' 1955-1982 |
*''Selected Poems.'' 1955-1982, 1982. |
||
*''Selected Poems'' |
*''Selected Poems.'' 1985. |
||
*''Selected Poems'' |
*''Selected Poems.'' 1990. |
||
*''Collected Poems'' |
*''Collected Poems. ''1992. |
||
=== Aistean === |
=== Aistean === |
||
* |
* ''The Golden Lyric: an Essay on the Poetry of Hugh MacDiarmid. ''1967 |
||
* '' |
* ''Towards the Human: Selected Essays''[[Towards the Human|.]] Edinburgh: MacDonald,1986. |
||
===Eadar-theangachadh=== |
===Eadar-theangachadh=== |
||
* ''[[Dàin do Eimhir|Eimhir]]''. Translated by Iain Crichton Smith, with an introduction by Professor Donald Meek. Steòrnabhagh: Acair Earranta, 1999. |
* ''[[Dàin do Eimhir|Eimhir]]''. Translated by Iain Crichton Smith, with an introduction by [[An t-Ollamh Dòmhnall Meek|Professor Donald Meek]]. Steòrnabhagh: Acair Earranta, 1999. |
||
*''Modern Gaelic Verse'' |
*''Modern Gaelic Verse. ''1966. |
||
*'Moladh Beinn Dòbhrainn' le [[Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir]]. 1969. |
|||
*[[Ben Dorain by Duncan Ban MacIntyre]] [[1969]] |
|||
=== Mar neach-deasachaidh === |
=== Mar neach-deasachaidh === |
||
* Moments in Glasshouses |
* ''Moments in Glasshouses''. 1987 |
||
* còmhla ri C. King: Twelve More Modern Scottish Poets |
* còmhla ri C. King: ''Twelve More Modern Scottish Poets''. 1986 |
||
===Àistean sgoilearachd mu a dhèidhinn=== |
===Àistean sgoilearachd mu a dhèidhinn=== |
||
* Frederic Lindsay (1977). "Disputed Angels. The Poetry of Iain Crichton Smith." ''Akros'' 12:3 December, 15-26. |
* Frederic Lindsay (1977). "Disputed Angels. The Poetry of Iain Crichton Smith." ''Akros'' 12:3 December, 15-26. |
||
* John Blackburn.<em> The Poetry of Iain Crichton Smith. </em>Glasgow: Association for Scottish Literary Studies, 1993. |
* John Blackburn.<em> The Poetry of Iain Crichton Smith. </em>Glasgow: Association for Scottish Literary Studies, 1993. |
||
* Colin Nicholson (deas.). <em>Iain Crichton Smith |
* Colin Nicholson (deas.). <em>Iain Crichton Smith: Critical Essays. </em>1992. |
||
* Carol Gow (deas.). <em>Mirror and marble |
* Carol Gow (deas.). <em>Mirror and marble: the Poetry of Iain Crichton Smith. </em>1992. |
||
==Ceanglaichean a-muigh== |
==Ceanglaichean a-muigh== |
||
*[http://www.bbc.co.uk/alba/foghlam/larachnambard/poets/iain_crichton/am_bard/ BBC: Làrach nam Bàrd: Iain Crichton Mac a' Ghobhainn] |
*[http://www.bbc.co.uk/alba/foghlam/larachnambard/poets/iain_crichton/am_bard/ BBC: Làrach nam Bàrd: Iain Crichton Mac a' Ghobhainn] |
||
* [http://e-storas.com/secondary.aspx/e-storas-multi-resources.aspx?showgroup=Iain%20Crichton%20Mac%20a%E2%80%99%20Ghobhainn E-Stòras: foghlam-video mu dhèidhinn Iain Mac a' Ghobhainn, a bheatha is obair] |
|||
* [http://www.youtube.com/watch?v=-xBU2wGZuIM "Off the Page", video aig Youtube le Iain Mac a' Ghobhainn] |
* [http://www.youtube.com/watch?v=-xBU2wGZuIM "Off the Page", video aig Youtube le Iain Mac a' Ghobhainn] |
||
* [http://www.scottishpoetrylibrary.org.uk/poetry/poets/iain-crichton-smith Iain Mac a' Ghobhainn aig Scottish Poetry Library] |
* [http://www.scottishpoetrylibrary.org.uk/poetry/poets/iain-crichton-smith Iain Mac a' Ghobhainn aig Scottish Poetry Library] |
Mùthadh on 15:12, 16 dhen Ghearran 2014
'S e tidsear agus sgrìobhadair a bha ann an Iain Mac a' Ghobhainn (1 am Faoilleach 1928 – 15 an Dàmhair 1998), a bha cuideachd a' cleachdadh an t-ainm Beurla Iain Crichton Smith. Sgrìobh e bàrdachd, nobhailean, sgeulachdan ghoirid is dealbhan-chluich sa Ghàidhlig agus sa Bheurla.
Sgeul-beatha
Rugadh e ann an Glaschu ann an 1928, ach bha a phàrantan à Leòdhas agus ghluais an teaghlach dhan Leòdhas nuair a bha e fhathast òg, ann an 1930. Thogadh e ann am Pabail, aon baile far a thogadh Ruaraidh MacThòmais agus Anna Frater. B' e Gàidhlig an prìomh cànan aige. Bhàsaich athair leis a' chaitheamh. Chaidh e dhan Sgoil Phabail, Sgoil MhicNeacail ann an Steòrnabhagh is rinn e ceum anns an Oilthigh Obar Dheathain ann am Beurla. Cheumnaich e ann an 1949. Rinn e seirbheis nàiseanta agus às dèidh na seirbheis, bha e ag obair mar thidsear ann an Bruaich Chluaidh agus, airson bliadhnaichean, anns an Oban. Dh'fhàg e Àrd-Sgoil an Òbain ann an 1977, oir bha e ag iarraidh a bhith a' sgrìobhadh làn-thìde. Nuair a phòs e Donalda Gillies Logan, ghluais iad dhan Taigh an Uillt. Ann an 1980, fhuair e OBE. Gu mì-fhortanach, thàinig aillse air agus chaochail Iain Mac a' Ghobhainn ann an 1998, nuair a bha e 70 bliadhna a dh'aois.
Cuspairean
Bha ùidh aig Mac a' Ghobhainn ann an Fuadach nan Gàidheal: tha an nobhail Beurla aige, Consider the Lillies, an dealbh-cluich Gàidhlig, A' Chùirt, is an dàn Gàidhlig a' làimhseachadh an cuspair seo.
Leabhar-chlàr
Bàrdachd Ghàidhlig
- Bìobuill is Sanasan Reice. Glaschu: Gairm, 1965.
- Eadar Fealla-dhà is Glaschu. Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1974.
- Na h-Eilthirich. Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1983.
- An t-Eilean agus an Cànan.' Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1987.
Rosg Gàidhlig
- 'An Coigreach', Gairm 25 (1958): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (133-138).
- Bùrn is Aran. 1960. 'An Duine Dubh', 'Burn': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (deas. le Dòmhnall Iain MacIomhair, Glaschu: Gairm, 1985, 102-103, 167-171).
- An Dubh is an Gorm. Obair-Dheadhain: Oilthigh Obair-Dheadhain, 1963. 'An Comhradh', 'Aig a' Chloich-Chuimhne', 'An Taghadh': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (113-115, 127-129,150-154)
- 'Ioseph', Gairm 43 (1963): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (11-13).
- Iain am Measg Nan Reultan. 1970.
- Maighstirean is Ministearan. 1970.
- An t-Adhar Ameireaganach. 1973.
- Rabhdan is Rudan. 1973.
- An t-Aonaran. Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1976.
- 'Mairead', Gairm 120 (1982): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (41-43).
- Bùrn is Aran. 1987.
- A' Bheinn Oir. 1989.
- Na Speuclairean Dubha. 1989.
- Turas tro Shaoghal Falamh. 1991.
- Na Guthan. 1991.
- An Dannsa mu Dheireadh. 1992.
Dealbhan-chluich sa Ghàidhlig
- A' Chùirt.
Bàrdachd sa Bheurla
- The Long River 1955
- Deer on the High Hills 1962
- The Law and the Grace 1965
- Love Poems and Elegies 1972
- The Exiles 1984
- The Village and Other Poems 1989 Manchester: Carcanet Press
Nobhailean sa Bheurla
- Consider the Lilies 1968
- The Last Summer 1969
- The Permanent Island 1975
- An End to Autumn 1978
- In the Middle of the Wood 1987
- Thistles and Roses 1961
- At Helensburgh 1968
- From Bourgeois Land 1969
- Survival Without Error 1970
- My Last Duchess 1971
- Goodbye Mr Dixon 1974
- Hami Autumn 1974
- The Notebooks of Robinson Crusoe 1975
- River, River 1978
- On the Island 1979
- Murdo 1981
- A Field Full of Folk 1982
- The Search 1982
- Mr Trill in Hades 1984
- The Tenement 1985
- A Life 1986
- The Dream 1989
- An Honourable Death 1992
Sguleachdan Goirid sa Bheurla
- The Black and the Red. 1970.
- The Hermit and Other Stories. 1977.
- "Greater Love" ann an The Grafton Book of Scottish Short Stories. Deas. le James Campbell. London: Grafton Books, 1984. Pp. 227-235.
Bàrdachd Cruinnichte
- Selected Poems. 1970.
- Selected Poems. 1955-1982, 1982.
- Selected Poems. 1985.
- Selected Poems. 1990.
- Collected Poems. 1992.
Aistean
- The Golden Lyric: an Essay on the Poetry of Hugh MacDiarmid. 1967
- Towards the Human: Selected Essays. Edinburgh: MacDonald,1986.
Eadar-theangachadh
- Eimhir. Translated by Iain Crichton Smith, with an introduction by Professor Donald Meek. Steòrnabhagh: Acair Earranta, 1999.
- Modern Gaelic Verse. 1966.
- 'Moladh Beinn Dòbhrainn' le Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir. 1969.
Mar neach-deasachaidh
- Moments in Glasshouses. 1987
- còmhla ri C. King: Twelve More Modern Scottish Poets. 1986
Àistean sgoilearachd mu a dhèidhinn
- Frederic Lindsay (1977). "Disputed Angels. The Poetry of Iain Crichton Smith." Akros 12:3 December, 15-26.
- John Blackburn. The Poetry of Iain Crichton Smith. Glasgow: Association for Scottish Literary Studies, 1993.
- Colin Nicholson (deas.). Iain Crichton Smith: Critical Essays. 1992.
- Carol Gow (deas.). Mirror and marble: the Poetry of Iain Crichton Smith. 1992.