An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "A' Phruis"
b Bot: Migrating 77 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q38872 (translate me) |
|||
Loidhne 24: | Loidhne 24: | ||
[[Category:An Roinn-Eòrpa]] |
[[Category:An Roinn-Eòrpa]] |
||
[[Category:A' Ghearmailt]] |
[[Category:A' Ghearmailt]] |
||
[[af:Pruise]] |
|||
[[als:Preussen]] |
|||
[[ang:Prēossland]] |
|||
[[ar:بروسيا]] |
|||
[[ast:Prusia]] |
|||
[[bat-smg:Prūsėjė]] |
|||
[[be-x-old:Прусія]] |
|||
[[bg:Прусия]] |
|||
[[bn:প্রুশিয়া]] |
|||
[[br:Prusia]] |
|||
[[ca:Prússia]] |
|||
[[ckb:پرۆس]] |
|||
[[cs:Prusko]] |
|||
[[cy:Prwsia]] |
|||
[[da:Preussen]] |
|||
[[de:Preußen]] |
|||
[[el:Πρωσία]] |
|||
[[en:Prussia]] |
|||
[[eo:Prusio]] |
|||
[[es:Prusia]] |
|||
[[eu:Prusia]] |
|||
[[fa:پروس]] |
|||
[[fi:Preussi]] |
|||
[[fr:Prusse]] |
|||
[[ga:An Phrúis]] |
|||
[[gl:Prusia]] |
|||
[[gv:Yn Phroosh]] |
|||
[[he:פרוסיה]] |
|||
[[hi:प्रुशिया]] |
|||
[[hr:Pruska]] |
|||
[[hsb:Pruska]] |
|||
[[id:Prusia]] |
|||
[[io:Prusia]] |
|||
[[is:Prússland]] |
|||
[[it:Prussia]] |
|||
[[ja:プロイセン]] |
|||
[[ka:პრუსია]] |
|||
[[ko:프로이센]] |
|||
[[la:Borussia]] |
|||
[[lb:Preisen]] |
|||
[[li:Pruses (land)]] |
|||
[[lt:Prūsija]] |
|||
[[lv:Prūsija]] |
|||
[[mk:Прусија]] |
|||
[[mr:प्रशिया]] |
|||
[[ms:Prusia]] |
|||
[[mzn:پروس]] |
|||
[[nap:Prussia]] |
|||
[[nds:Preußen (Landschop)]] |
|||
[[nds-nl:Praissen]] |
|||
[[nl:Pruisen]] |
|||
[[nn:Preussen]] |
|||
[[no:Preussen]] |
|||
[[oc:Prússia]] |
|||
[[pl:Prusy (państwo)]] |
|||
[[pnb:پرشیا]] |
|||
[[pt:Prússia]] |
|||
[[ro:Prusia]] |
|||
[[ru:Пруссия]] |
|||
[[scn:Prussia]] |
|||
[[sh:Pruska]] |
|||
[[si:ප්රෂියාව]] |
|||
[[simple:Prussia]] |
|||
[[sk:Prusko]] |
|||
[[sl:Prusija]] |
|||
[[sq:Prusia]] |
|||
[[sr:Пруска]] |
|||
[[sv:Preussen]] |
|||
[[sw:Prussia]] |
|||
[[tl:Prusya]] |
|||
[[tr:Prusya]] |
|||
[[uk:Пруссія (держава)]] |
|||
[[ur:پروشیا]] |
|||
[[vi:Phổ (quốc gia)]] |
|||
[[yi:פרייסן]] |
|||
[[yo:Prussia]] |
|||
[[zh:普魯士]] |
Mùthadh on 10:30, 9 dhen Mhàrt 2013
A' Phrùis (Preußen) | ||||||||
| ||||||||
Mapa | ||||||||
Fiosrachadh | ||||||||
Bliadhna Tòiseachaidh | 1525 | |||||||
Bliadhna mu Dheireadh | 1947 | |||||||
Prìomh-Bhaile | Königsberg (ro 1701 agus Berlin bho 1701 | |||||||
Càna(i)n Oifigeil | Gearmailtis | |||||||
Farsaingeachd | 141.1 km2 | |||||||
Àireamh-shluaigh | 41,915,040 (1939) | |||||||
Dlùths | 297,059.11/km2 |
B’ e A’ Phrùis (Gearmailtis: Preußen; Laideann: Borussia, Prutenia; Làitbhianis: Prūsija; Liotuànais: Prūsija; Pòlais: Prusy; Seann Phrùisianis: Prūsa) stàit neo-eisimeileachd ann am meadhan na Roinn Eòrpa far a bheil A' Phòlainn, A’ Ghearmailt agus Kalingrad, sgìre Ruisianach ri taobh na Mara Bhaltaich an latha an-diugh. Bha a' mhòr-chuid dhen fhearrain na Prùise suidhichte eadar na h-aibhnichean Vistula agus Nemen.[1] Thug A' Phrùis thairis Co-fhlaitheas na Pòlainn - Liotàinia fad an 18mh Linn, ann an co-bhann leis An Ostair agus An Ruis. Dh’fhàs A’ Phrùis na bu chumhanchdaiche is na bu chumhanchdaiche[2] beag air bheag aig ìre na Roinn Eòrpa ro 1871 nuair a chaidh A’ Ghearmailt a stèidheachadh mar aon dùthaich.[3] ‘S e Königsberg a bh'ann a' chiad phrìomh-bhaile na Prùise, ach thaghadh Berlin mar phrìomh-bhaile ùr ann an 1701, o chionns gu robh e dìreach ann an meadhan na dùthcha. A bharrachd air sin, ‘s e A’ Phrùis an dùthaich a fhuair an adhartas teicneòlais na bu motha anns an Roinn Eòrpa fad an 19mh linn.[4] B’ e dùthaich neo-eisimeileachd a bh’anns A’ Phrùis bhon 17mh linn gu ruige 1871 nuair a ghabh Rìgh na Prùise thairis A’ Ghearmailt air fad, an dèidh ruaig a chur air na Fraingich anns a’ Chogadh Frangach-Prùisianach ann an 1870 agus 1871.[5] Bha prìomh mhinistear na Prùise, Otto von Bismarck an sàs anns an iomairt gus A’ Ghearmailt a chur ris a chèile fo stiùireadh na Prùise airson darna Reich (Gàidhlig: Rìoghachd) nan Gearmailteach a stèidheachadh is bha e na phriomhair na Gearmailte an dèidh sin cuideachd.[6] Le sin, chaidh A’ Phrùis à bith mar stàit ann an 1871, ged an do lean e gu ruige 1947 mar roinn.[7]