Iain Mac a' Ghobhainn

Iain Mac a' Ghobhainn
Beatha
Breith	Glaschu, 1 dhen Fhaoilleach 1928
Dùthaich	Alba
Bàs	15 dhen Dàmhair 1998
Foghlam
Foghlam	Oilthigh Obar Dheathain
Cànain	Gàidhlig; Beurla
Dreuchd
Dreuchd	sgrìobhadair agus bàrd
Duaisean a fhuaras	liosta Oifigear Òrd Impireachd Bhreatainn ; Cholmondeley Award (1996) ;
Gnè ealain	bàrdachd
IMDb	nm4247671

'S e tidsear agus sgrìobhadair a bha ann an Iain Mac a' Ghobhainn (1 am Faoilleach 1928–15 an Dàmhair 1998), a bha cuideachd a' cleachdadh an ainm Bheurla Iain Crichton Smith. Sgrìobh e bàrdachd, nobhailean, sgeulachdan goirid is dealbhan-cluiche sa Ghàidhlig agus sa Bheurla.

Sgeul-beatha

Rugadh e ann an Glaschu ann an 1928, ach bha a phàrantan à Leòdhas agus ghluais an teaghlach a Leòdhas nuair a bha e fhathast òg, ann an 1930. Thogadh e ann am Pabail, an aon bhaile far an do thogadh Ruaraidh MacThòmais agus Anna Frater. B' e Gàidhlig am prìomh chànan aige. Bhàsaich athair leis a' chaitheamh. Chaidh e do Sgoil Phabail, Sgoil MhicNeacail ann an Steòrnabhagh is rinn e ceum ann an Oilthigh Obar Dheathain ann am Beurla. Cheumnaich e ann an 1949. Rinn e seirbheis nàiseanta agus às dèidh na seirbheise, bha e ag obair mar thidsear ann am Bruaich Chluaidh agus, airson bhliadhnaichean, anns an Oban. Dh'fhàg e Àrd-Sgoil an Òbain ann an 1977, oir bha e ag iarraidh a bhith a' sgrìobhadh làn-thìde. Nuair a phòs e Donalda Gillies Logan, ghluais iad gu Taigh an Uillt. Ann an 1980, fhuair e OBE. Gu mì-fhortanach, thàinig aillse air agus chaochail Iain Mac a' Ghobhainn ann an 1998, nuair a bha e 70 bliadhna a dh'aois.

Cuspairean

Bha ùidh aig Mac a' Ghobhainn ann am Fuadach nan Gàidheal: tha an nobhail Beurla aige, Consider the Lilies, an dealbh-chluich Gàidhlig, A' Chùirt, is an dàn Gàidhlig a' làimhseachadh a' chuspair seo.

Leabhar-chlàr

Bàrdachd Ghàidhlig

Bìobuill is Sanasan Reice (Glaschu: Gairm, 1965)
Eadar Fealla-dha is Glaschu (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1974)
Na h-Eilthirich (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1983)
An t-Eilean agus an Cànan (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1987)

Rosg Gàidhlig

'An Coigreach', Gairm 25 (1958): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (133-138).
Bùrn is Aran (1960) 'An Duine Dubh', 'Bùrn': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (deas. le Dòmhnall Iain MacÌomhair, Glaschu: Gairm, 1985, 102–103, 167–171).
An Dubh is an Gorm (Obair-Dheadhain: Oilthigh Obair-Dheadhain, 1963). 'An Comhradh', 'Aig a' Chloich-Chuimhne', 'An Taghadh': cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (113–115, 127–129, 150–154)
'Ioseph', Gairm 43 (1963): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (11-13).
Iain am Measg Nan Reultan (1970)
Maighstirean is Ministearan (1970)
An t-Adhar Ameireaganach (1973)
Rabhdan is Rudan (1973)
An t-Aonaran (Glaschu: Oilthigh Ghlaschu, 1976)
'Mairead', Gairm 120 (1982): cuideachd ann an Eadar Peann is Pàipear (41-43).
Bùrn is Aran (1987)
A' Bheinn Oir (1989)
Na Speuclairean Dubha (1989)
Turas tro Shaoghal Falamh (1991)
Na Guthan (1991)
An Dannsa mu Dheireadh (1992)

Dealbhan-cluiche sa Ghàidhlig

A' Chùirt.

Bàrdachd sa Bheurla

The Long River (1955)
Deer on the High Hills (1962)
The Law and the Grace (1965)
Love Poems and Elegies (1972)
The Exiles (1984)
The Village and Other Poems (Manchester: Carcanet Press, 1989)

Nobhailean sa Bheurla

Consider the Lilies (1968)
The Last Summer (1969)
The Permanent Island (1975)
An End to Autumn (1978)
In the Middle of the Wood (1987)
Thistles and Roses (1961)
At Helensburgh (1968)
From Bourgeois Land (1969)
Survival Without Error (1970)
My Last Duchess (1971)
Goodbye Mr Dixon (1974)
Hami Autumn (1974)
The Notebooks of Robinson Crusoe (1975)
River, River (1978)
On the Island (1979)
Murdo (1981)
A Field Full of Folk (1982)
The Search (1982)
Mr Trill in Hades (1984)
The Tenement (1985)
A Life (1986)
The Dream (1989)
An Honourable Death (1992)

Sgeulachdan Goirid sa Bheurla

The Black and the Red (1970)
The Hermit and Other Stories (1977)
"Greater Love" ann an The Grafton Book of Scottish Short Stories (deas. le James Campbell. London: Grafton Books, 1984. pp. 227-235)

Bàrdachd Cruinnichte

Selected Poems (1970)
Selected Poems 1955–1982 (1982)
Selected Poems (1985)
Selected Poems (1990)
Collected Poems (1992)

Aistean

The Golden Lyric: an Essay on the Poetry of Hugh MacDiarmid. 196;7
Towards the Human: Selected Essays. Edinburgh: MacDonald,1986.
ann an The Literature or Region and Nation. 1989. R. P. Draper (deas.) London: MacMillan; New York: St. Martin's Press.

Eadar-theangachadh

Eimhir translated by Iain Crichton Smith, with an introduction by Professor Donald Meek (Steòrnabhagh: Acair Earranta, 1999)
Modern Gaelic Verse (1966)
'Moladh Beinn Dòbhrainn' le Donnchadh Bàn Mac an t-Saoir (1969)

Mar neach-deasachaidh

Moments in Glasshouses (1987)
còmhla ri C. King: Twelve More Modern Scottish Poets (1986)

Aistean sgoilearachd mu a dhèidhinn

Frederic Lindsay (1977) "Disputed Angels. The Poetry of Iain Crichton Smith." Akros 12:3 December, 15-26.
John Blackburn. The Poetry of Iain Crichton Smith. Glasgow: Association for Scottish Literary Studies, 1993.
Colin Nicholson (deas.). Iain Crichton Smith: Critical Essays. 1992.
Carol Gow (deas.). Mirror and marble: the Poetry of Iain Crichton Smith. 1992.
Jon Sanders (2015) 'The Ecology of Iain Crichton Smith's 'High Hills'', Scottish Literary Review 7:1, 75-88.

Ceanglaichean a-muigh