Naomh Adhamhnán
| Naomh Adhamhnán | |||
|---|---|---|---|
 | |||
679 - 704 ← Fáilbe mac Pípáin (en)  - Conamail mac Faílbi (en) → | |||
| Beatha | |||
| Breith | Conntaidh Dhùn nan Gall, 624 | ||
| Dùthaich |
 Poblachd na h-Èireann | ||
| Bàs | Ì Chaluim Chille, 704 | ||
| Teaghlach | |||
| Sinnsirean |
liosta
| ||
| Foghlam | |||
| Cànain |
Laideann Gaeilge | ||
| Dreuchd | |||
| Dreuchd | lagh-eòlaiche, sgrìobhadair eachdraidh nan naomh, bàrd, manach, sgrìobhadair agus ministear | ||
| Tèarmann | |||
| 23 an t-Sultain | |||
| Creideamh | |||
| Creideamh | Eaglais Chaitligeach | ||
| Òrd | na Beinidictich | ||
B' e aba ann an Ì Chaluim Chille (679–704) agus neach-lagha clèireachail a bha ann an Naomh Adhamhnán (627/8 – 704). Canar Saint Adamnan ris sa Bheurla, ach ann an Èirinn chithear cruth Beurla mar Saint Eunan cuideachd.
Chan eilear buileach cinnteach far an do rugadh e, ach canar cuid gum b' e Ráth Bhoth ann an Contae Dhún nan Gall an t-àite-breith aige. Ann an 679, thòisich e mar aba ann an Abaid Ì Chaluim Chille. B' e esan an naoidheamh aba an dèidh Chaluim Cille. Chaochail e ann an 704. Tha e na naomh ann an Èirinn agus Alba agus tha e na dhuine cudromach ann an eachdraidh an dà dhùthaich cuideachd. Dh'fhàs e ainmeil air sgàth 's na leabhraichean a sgrìobh e.
Na h-obraichean aige
[deasaich | deasaich an tùs]
'S e "Vita Columbae" an leabhar as cudromaiche aige a bhios a' toirt seachad fiosrachadh mionaideach mu bheatha Calum Cille. Rinn e cruinneachadh mu àitichean naomh ann an "De Locis Sanctis".
Bha e an sàs gu mòr cuideachd gus lagh ùr a chur air bhonn ris an canar "Cáin Adomnáin", (Lagh Adomnán) no "lex innocentium" (Law of Innocents sa Bheurla) an-diugh. Bha Cáin Adomnáin a-mach air daoine a dhìon nach eil an sàs ann an cath. Chuir an lagh peanasan air marbhadh luchd clèireachail, clann no boireannaich; mar eisimpleir:
whoever slays a woman ... his right hand and his left foot shall be cut off before death, and then he shall die ...
Eadar-theangachaidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- Alan Orr Anderson, Marjorie Ogilvie Anderson (deas.): Adomnan's Life of Columba. Clarendon Press, Oxford 1991
- Reeves, William, James Henthorn Todd (deas.). Vita Sancta Columbae: The life of St Columba founder of Hy, written by Adamnan, ninth Abbot of Iona. Dublin: Dublin University Press for the Irish Archaeological and Celtic Association, 1857. Ri fhaotainn aig CELT
- Denis Meehan (deas.): Adamnan's De Locis Sanctis. The Dublin Institute for Advanced Studies, Dublin 1958 (Scriptores Latini Hiberniae. 3)
Ceanglaichean a-mach
[deasaich | deasaich an tùs]- Cáin Adomnáin bho Kuno Meyer aig Internet Medieval Sourcebook