Ìmpireachd Naomh na Ròimhe

	Ìmpireachd Naomh na Ròimhe; Sacrum Romanum Imperium; Heiliges Römisches Reich
Bratach na dùthcha	Gearradh-arm
	Mapa
	Fiosrachadh
Bliadhna Tòiseachaidh	962
Bliadhna mu Dheireadh	1806
Prìomh-Bhaile	Aachen, München, Pràg, Regensburg, Vienna
Càna(i)n Oifigeil	Duitsis, Eadailtis, Fraingis, Frìoslannais, Gearmailtis, Laideann, Polais, Slòbhainis, Sorbais
Farsaingeachd	15,508 km2
Àireamh-shluaigh	20,000,000 (1800)
Dlùths	1,289.66/km2

B' e cruinneachadh dhe stàitean, dùthchannan agus tìrean ann an cridhe na Roinn-Eòrpa fo stiùireadh impire fad na meadhan aoisean a bh'ann Ìmpireachd Naomh na Ròimhe neo, bhon 16mh Linn dhan 18mh Linn, Ìmpireachd Naomh Gearmailteach neo Ìmpireachd Naomh Nàisean nan Gearmailteach^[1], (Laideann: Sacrum Imperium Romanum, Gearmailtis: Heiliges Römisches Reich, Eadailtis: Sacro Romano Impero, Duitsis: Heilige Roomse Rijk)^[2] Ged a gabhadh iomadh sgire a-steach dhan impireachd b' ann anns a' Ghearmailt a bha a' mhòr-chuid dhen Ìmpireachd. Canadh cuideachd rithe A' chiad Reich neo Seann Ìmpireachd, gus sgaradh a dhèanamh eadar Ìmpireachd Naomh na Ròimhe agus Ìmpireachd na Gearmailte (1871 - 1918). Bhathar dhen bheachd san 10mh Linn gur e stàit leantainneach laghail Ìmpireachd Theàrlaich Mhòir agus seann Ìmpireachd na Ròimhe a bh' innte. Cha do nochd am facal Naomh san ainm ach fo Friedrich I. ann an 1157 airson coltas cràbhach dligheach a thoirt dhan stàit.^[3]

Bhuineadh an Tiotal Impire na Ròimhe don teaghlach Carolus bho na chaidh Teàrlach Mòr fhèin chrùnadh leis a Phàp^[4] ann an 800 gu ruige 888, nuair a chaidh a chall ann an sreath dhe cogaidhean agus còmhstri eadar teaghlaichean uasal. Chaochail an tagradh mu dheireadh ann an 924 agus, mu dheireadh thall, chaidh Otto I., sliochd Theàrlaich Mhòir, a chrùnadh na impire, ann an 962.^[5] Mhair an Ìmpireachd fad 800 bliadhna. Dh' fhàsadh i agus chrìonadh i fad na linntean agus dh' atharrachadh na stàitean a bha na broinn: Diùcachdan, Prionnsalachdan, Rìoghachdan, Easbaigeachdan agus fiù's bailtean saora marsanta.^[6] A dh'aindeoin sin, cha do leasachadh stàit chumhachdail aonadach a-riamh, leis cho làidir 's a bha cuid dhe na stàitean a bh'a ann, a bharrachd air na dùthchannan a bha ga cuairteachadh. Chuireadh às dhan Ìmpireachd ann an 1806^[7] fo bhuaidh na Frainge agus chaidh na tìrean sin a sgaradh eadar Ìmpireachd na h-Ostaire, A' Phruis, An t-Suain agus Co-chaidreachas na Rèine.

Chuir an Impireachd ainm gu còrdadh na sìthe le Impireachd nan Otomanach ann an 1568, a thug seilbh air Wallachia agus Moldàibhia gu Selim II.^[8]

Iomraidhean

↑ H. Weisert, Der Reichstitel bis 1806, Archiv fur Diplomatik, 1994, dreach XL, duilleagan. 441–513.
↑ Joachim Ehlers, "Natio 1.5 Deutschland und Frankreich", Lexikon des Mittelalters, Bd. 6, Sp. 1037 f.
↑ HRRDN
↑ Deutsche Welle
↑ Norman F. Cantor (1993), Civilization of the Middle Ages, duilleagan. 212–215
↑ History Today
↑ Deutsches Historiches Museum
↑ Setton, Kenneth Meyer (1984). The Papacy and the Levant, 1204–1571: The Sixteenth Century. IV. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-162-0.

Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:

Ìmpireachd Naomh na Ròimhe

[1] H. Weisert, Der Reichstitel bis 1806, Archiv fur Diplomatik, 1994, dreach XL, duilleagan. 441–513.

[2] Joachim Ehlers, "Natio 1.5 Deutschland und Frankreich", Lexikon des Mittelalters, Bd. 6, Sp. 1037 f.

[3] HRRDN

[4] Deutsche Welle

[5] Norman F. Cantor (1993), Civilization of the Middle Ages, duilleagan. 212–215

[6] History Today

[7] Deutsches Historiches Museum

[8] Setton, Kenneth Meyer (1984). The Papacy and the Levant, 1204–1571: The Sixteenth Century. IV. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-162-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]