Raibeart Ò Baoghail

O Uicipeid
Raibeart Ò Baoghail
Beatha
Breith Caisteal Lios Mòr agus Lios Mór (Èirinn), 25 dhen Fhaoilleach 1627
Àite-fuirich Contae Phort Láirge
Sasainn
Bàs Lunnainn, 31 dhen Dùbhlachd 1691
Àite-adhlacaidh St Martin-in-the-Fields, Westminster (en) Translate
Teaghlach
Athair Richard Boyle, 1ad Iarla Chorcaigh
Màthair Catherine Fenton
Cèile no value
Bràithrean ⁊ peathraichean
Foghlam
Foghlam Colaiste Eton
(1635 -
Cànain Beurla
Fraingis
Laideann
Gaeilge
Oileanaich Robert Hooke (en) Translate
Dreuchd
Dreuchd fiosaigiche, ceimigear agus feallsanaiche
Fastaichean Lunnainn
East India Company (en) Translate
Oilthigh Oxford
Obraichean comharraichte Dlighe Úi Bhaoghail
Duaisean a fhuaras
Buaidh Galileo Galilei, René Descartes, Francis Bacon (en) Translate, Cornelis Drebbel (en) Translate, Otto von Guericke (en) Translate agus Ibn Tufayl (en) Translate
Ballrachd An Comann Rìoghail
Invisible College (en) Translate
Gluasad shareholder (en) Translate
Creideamh
Creideamh Anglachas

Is e nàduir-fheallsanach a bha an Raibeart Ò Baoghail (16271691). Rugadh e aig Caisteal Lios Mór, Contae Phort Láirge, Èirinn. Chuireadh e gu Colaiste Eton nuair a bha e 8 bliadhna a dh'aois, agus aig 11 bliadhna a dh'aois chuireadh e air cuairt Tìr-mòr na h-Eòrpa, mus an robh e 16 bliadhna a dh'aois. Dh'fhuirich e fad ùine mhòr ann an Geneva. Air bàs athair, sheilbh e taigh faisg air Oxford, Shasuinn.

Thug toradh a chuid oibre an càirdeas a tha eadar toirt agus brùth àile chun tomhais-lìonaidh (Lagh Úi Bhaoghail). Fhuair e a-mach nach gluais fuaim tro falamhachd. Fhuair e a-mach cuideachd gu bheil cuideam aig adhair. B'e Ó Baoghail a' chiad dhuine a dh'aithnich (an 1661) gu bheil iomadh susbaintean dèanta às bloighean de susbaintean simplidh, ris a chanar eileamaidean. B'e Ó Baoghail a' chiad eòlach mar sin a chleachd am facal "eileamaid" anns an dòigh seo. Dh'adhbharaich e a' chiad eagar reusanta de sgoil-cheimigeach agus an lùib sin chanar "Athair na Ceimigeachd" ris.

Cha do phòs e riamh. Chaochail e ann an Lunnainn an 1691 nuair a bha e 64 bliadhna dh'aois.[1]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. O' Connor, John J. ⁊ Robertson, Edmund F. (2000): “Robert Boyle biography”. MacTutor History of Mathematics archive. Oilthigh Chill Rìmhinn. Air a thogail 31mh dhen Dùbhlachd 2018.