Dath nan sùilean

O Uicipeid

Tha Dath nan sùilean 'na comharradh iomabhunach agus 's e suidhichte leis a' mheud agus seòrsa nan dathan gur làthaireil 'san sùil. Tha mòran chlaonaidhean anns na dathan nan sùilean aig daoine daonna.

Dathan[deasaich | deasaich an tùs]

Sùilean donna[deasaich | deasaich an tùs]

Sùil dhonn dhuine, gun an dath a-mach na sùla.
Sùil dubh-dhonn

Tha sùilean ciara aig a' chuid as motha an t-sluaigh an t-saoghail, le raon bho donn ri gu bhith dubh. Tha cuideachd làthaireil ann am mòran dhaoine sùilean bàn-dhonn, ach ri ìre nas lugha. Tha sùilean donna aig a' chuid as motha nan luchd-àiteachaidh tùsail na h-Afraga, na h-Àisia, agus na h-Aimearaga. Tha sùilean donna cuideachd air lorgadh 'san Roinn-Eòrpa, Mhòr-chuanachd, agus Ameireaga-a-Tuath, ged chan eil iad buadhach iad ris an ìre cheudna ann an sluaghan na Roinn-Eòrpa. Am measg muinntire na Roinn-Eòrpa, tha comannaichte gu tric le gruag chiar agus leis an dath an craicinn dhaonna sùilean donna, ach 's urrainn do sùilean gorma, uaine, no liatha aig daoine donn/dubh a bhith.

Sùilean dubha[deasaich | deasaich an tùs]

Faodaidh sùilean dubha aig daoine le sùilean glè chiar air a bhith nochdadh. Seo glè chumanta ann an daoine le sinnsearachd Afraganach, Àisianach, no Ameireagach Dùthchasach.

Tha sùilean dubh-dhonn aig 95% de na Iapanaich.

Sùilean nan coill[deasaich | deasaich an tùs]

Tha "coll" mar as trice air chleachdadh a thoirt dealbh air sùilean le bunabhasan de sùilean uaine agus sùilean donna, air uairibh a' dol bho uaine air an iomall ri donn aig a' chlach na sùla. Cha bu chòir do seo am breislich a bhith le cearcallan na sùla gun nochd fàinne donn, buidhe, no umhach mun cuairt na cloiche na sùla, mar a' chlach na sùla air nochdadh fodha.

Sùilean gorma[deasaich | deasaich an tùs]

Tha sùilean gorma glè chumanta feadh gach àite na Roinne-Eòrpa, gu sònraichte 'san Roinn-Eòrpa mu Thuath, a' gabhail a-staigh nan Stàitean Baltach mu Thuath agus 'san Ear Mheadhanach.
Sùil ghorm-uaine dhuine.

Am measg nan coltasan daonna, tha sùilean gorma nas ainneimhe agus cuingichte ris An Roinn-Eòrpa mar as trice. Tha iad air lorgadh gu sònraichte ann an sluaghan nan sinnsearachdan Eòrpach mu Thuath agus Eòrpach an Ear, agus ri ìre nas lugha, ann an sluaghan na Roinne-Eòrpa mu Dheas, san Ear Mheadhanach, Afraga mu Thuath agus Àisia Mheadhanach.

Faodaidh sùilean gorma aig Àisianaich mu Dheas a bhith, ach chan cumanta seo, ged 's e nas cumainte am measg nam Pathanaich agus Pairsisich sa' Phagastàn, Gujarat, Rajasthan, ann an Kashmir agus Punjab. Tha an ceudad as àirde nan daoine le sùilean gorma aig Suòmaidh agus Lochlann. Tha air a bhreith le sùilean gorma mòran leanaban Caucasach, ged fàsaidh an sùilean nas duirche no atharraichidh an dath. Tha suidhichte an dath nan sùilean leanabain a-staigh ann am beagan de làithean ri beagan de seachdainnean, ged mairidh an dath nan sùilean de roinn nan daoine a dh'atharrachadh air àireamh de bliadhnaichean.

Ged a tha e tearc, faodaidh sùilean gorm a bhith aig Afraganaich fo-Sahara agus Àisianach an Ear.

Sa' mheadhan na 20mh linne an dèidh an tòiseachadh nam filmean an datha, bha sùilean gorma air chreidsinn a bhith glè mhiadhail airson ag iarraidh a bhith cleasaicean de Hollywood. Dh'fhàs seo nas lugha na fìor a dh'ionnsaigh an leth deireannach na linne sin.

Sùilean liatha[deasaich | deasaich an tùs]

Sùilean liatha

'S e malairt (tric nas soilleire) nan sùilean gorma a th'anns na sùilean liatha. Tha beò iolar leathann nan dathan liatha, bho gu bhith geal (bàan-liath) ri dorcha. Tha an dath-sùla seo gu tric air a lorg ann am Suòmaidh, san t-Suain, san Èirinn, sna Stàitean Baltach, san Ruis Eòrpach, san Bhealaruis agus san Úcráin.

Tha air fhaicinn gu cumanta mun cuairt na cloiche na sùla fàinne bhuidhe, bhuidhe-shoilleir, no umhach.

Sùilean uaine[deasaich | deasaich an tùs]

Sùilean uaine

Tha sùilean uaine nas ainneimhe na sùilean donna, gorma, is liatha, agus tha iad air lorgadh as trice ann an daoine nan sinnsearachdan Ceilteach, Gearmailteach, agus Slòbhach. Tha an ceudad as àirde nan sùilean uaine na sluagh sam bith aig Ungairich, dlùth ri 20%.

Sùilean na h-òmaraich[deasaich | deasaich an tùs]

Sùilean na h-òmaraich a' nochdadh an tuar uaine-bhuidhe bainneach 's donn.
Sùil na h-òmaraich chait.

Tha sùilean na h-òmaraich air lorgadh nas trice ann am beathaichean a-mach na roinne dhaonna. Tha iad air lorgadh gu sònraichte ann an Ear Mheadhanach, Afraga mu Tuath, Fhraing Mheadhanach, Croàisia, t-Sèirb agus a’ Ghrèig.

Sùilean dearga[deasaich | deasaich an tùs]

Ann am beathaichean (a' gabhail a-staigh daoine daonna) a tha an gealachd aig, faodaidh na cearcallan nan sùilean dearg nochdadh do bhrìgh de dìth nan dathan — gabhaidh an cearcall na sùla an dath na fala. Bheir buaidh air na dathan nan sùilean na ginean cumanta dhan ghealachd, agus th' ann tuilleadh ginean ionadaile an datha cuideachd, mar gealachd na sùla.

Nochdaidh gu cumanta buaidh na sùla dheirg ann an dealbhan-camara air ghabhail le boillsgeadh, gu h-àraidh le daoine le sùilean soilleire.

Iol-dathachd[deasaich | deasaich an tùs]

Eisimpleir na h-iol-dathachd; tha aon sùil donn agus aon sùil an coill aig an duine.

Tha iol-dathachd (àitheanta cuideachd ri iol-dathachd an cearcall-na-sùla) 'na cor na t-sùla nuair bidh aon cearcall na sùla de dath air leth an cearcaill na sùla eile (iol-dathachd iomlan), no nuair tha cuid aon cearcaill de dath air leth às an fhuigheall an cearcaill (iol-dathachd roinnte).

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]