Ceann-suidhe Innise Tìle
Is e Ceann-suidhe Innis Tìle ceannard na stàite agus an t-oifigear as àirde ann am Poblachd Innis Tìle. Tha an Ceann-suidhe air a thaghadh airson teirm a mhaireas ceithir bliadhna aig aon àm agus is e an aon oifigear a chaidh a thaghadh le taghadh dìreach.[1] A rèir Bun-reachd Innis Tìle, is e an Ceann-suidhe prìomh neach-gleidhidh a' chumhachd riaghlaidh agus an dàrna neach aig a bheil an t-ùghdarras reachdail. Ann an cleachdadh, mar as trice chan eil com-pàirt a' chinn-suidhe ann an reachdas no gnìomhan riaghaltais ach foirmeil, gus nach bi cothrom aige air susbaint reachdail no riaghaltais. Ach, thathar a' gabhail ris gum faod e buaidh a thoirt air còmhraidhean seòmar-bùird agus eadhon riaghaltas taobh a-muigh fhastadh ma tha suidheachaidhean mar sin ann. Aig an aon àm, tha cumhachd aig a' cheann-suidhe bile a dhiùltadh bhon Alþingi agus a dhearbhadh ann am breithneachadh na dùthcha ann an reifreann, a chaidh fheuchainn trì tursan ann an eachdraidh na h-oifis. Às aonais a' Cheann-suidhe, bidh am Prìomhaire, Ceann-suidhe na Pàrlamaid agus Ceann-suidhe na h-Àrd Chùirt a’ tighinn còmhla ris a' Cheann-suidhe.[2]
Gnìomhan
[deasaich | deasaich an tùs]Tha na cumhachdan a leanas aig a' cheann-suidhe:
- Fastadh mhinistearan agus co-dhùnadh am pasgan aca
- Ceannas Comhairle nam Ministearan
- Ath-shoidhnigeadh achdan reachdail agus riaghaltais
- Ccrìochnachadh chùmhnantan le Stàitean eile
- Gairm an Alþingi taobh a-staigh deich seachdainean às deidh an taghadh coitcheann
- Seisean de Alþingi a chuir dheth, airson dà sheachdain agus aon uair sa bhliadhna
- Alþingi a sgaoileadh
- Adhbhrachadh gun tèid bilean agus rùintean a thaisbeanadh
- Foillseachadh laghan
- Laghan sealach a dhèanamh ma thachras èiginn
- Cùis lagha a chuir dheth, airson adhbharan cudromach
- Còir aige maitheanas agus mathanas
| Dealbh | Ainm | Bho | Gu | Pàrtaidh |
|---|---|---|---|---|
|
Sveinn Björnsson (1881–1952) |
14/06/1944 | 25/01/1952 | Neo-eisimeileach |
|
Ásgeir Ásgeirsson (1894–1972) |
01/08/1952 | 01/08/1968 | Alþýðuflokkurinn |
.jpg)
|
Kristján Eldjárn (1916–1926) |
01/08/1968 | 01/08/1980 | Neo-eisimeileach |
.jpg)
|
Vigdís Finnbogadóttir (1930) |
01/08/1980 | 01/08/1996 | Neo-eisimeileach |
.jpeg)
|
Ólafur Ragnar Grímsson (1943) |
01/08/1996 | 01/08/2016 | Alþýðubandalagið |
.jpg)
|
Guðni Thorlacius Jóhannesson[3] (1943) |
01/08/2016 | Fhathast san deuchd | Neo-eisimeileach |