Augusto Roa Bastos

O Uicipeid
Augusto Roa Bastos
Beatha
Ainm slàn Augusto José Antonio Roa Bastos
Breith Asunción, 13 dhen Ògmhios 1917
Dùthaich  Sluagh-phoblachd na Sìne
 An Spàinn
Bàs Asunción, 26 dhen Ghiblean 2005
Foghlam
Cànain Spàinntis
Dreuchd
Dreuchd neach-naidheachd, sgrìobhadair, sgrìn-sgrìobhaiche, neach-teagaisg oilthigh agus bàrd
Fastaichean University Toulouse - Jean Jaurès (en) Translate
Obraichean comharraichte I the Supreme (en) Translate
Hijo de hombre (en) Translate
Duaisean a fhuaras
Gnè ealain bàrdachd
dictator novel (en) Translate
IMDb nm0060566

B’ e Augusto Roa Bastos (Asunción, Paraguaidh, 13 an t-Ògmhios 1917 – 26 an Giblean 2005) an sgrìobhadair à Paraguaidh na b’ ainmeile à a bh' ann a-riamh, is fiù 's bhuannaich e an Duais Cervantes.[1] Tha a chuid obrach air a bhith dh’ eadar-theangachadh gu 25 cànain, anns a’ char as lugha.

Beatha[deasaich | deasaich an tùs]

Rugadh Augusto Roa Bastos air an 13mh latha dhen Ògmhios 1917 ann an Asunción ach chaidh e a thogail ann an Iturbe, baile beag air an sgìre Guairá, làn cultar dà-chànanach (Guaraní - Spàinntis).

Thill e gu prìomh-bhaile na dùthcha airson a chuid fhoghlaim fhaighinn is e a’ fuireach aig taigh bràthair-athar, an t-easbaig Paraguaidheach-catalanach Hermenegildo Roa. Thug Lev Tolstoj, William Faulkner agus na sgrìobhadairean Frangach buaidh mhòr air aig an àm siud. .[2]

'S e mac fear le freumhan anns A' Phortagail a bh' ann. 'S e duine foghlaimte, bùirdeasach, cruaidh, aintighearnail a bha 'na athair agus i os cionn fìneadair shiùcair. Bha freumhan Basgach, às A’ Phortagail agus Guaraní aig Roa Bastos co-dhiù.

Bha e dìreach 15 bliadhna a dh’aois ann an 1932, nuair a thòisich An Cogadh Chaco eadar Paraguaidh agus Boilibhia. Theich e le feadhainn bhon an sgoil is chaidh e air falbh chun a’ chogaidh airson a chuid cuairt-dànachd fhaighinn is e na nurs an siud.[3] Ach chuir na chunnaic e sgath air is bha e gu math an aghaidh ainneart agus brùidealachd gus a bhàsaich e.

Thòisich e ri drama a sgrìobhadh fhad ‘s a bha e ag obair mar chlèireach ann am banca neo mar neach-aithris airson El País, is chuidich am pàipear-naidheachd sin ann an Asunción leis na ciad tursan a rinn e gus an Roinn Eòrpa, gu h-àraidh do Shasainn.[4]

Ann an 1944 ghabh e pàirt ann an Vy'a Raity (Guaraní: Nead an toileachais), agus thug am buidheann seo buaidh mhòr air ath-leasachadh na bàrdachd agus nan ealain ann am Paraguaidh anns na 40an, còmhla ri Josefina Plá agus Hérib Campos Cervera.[5] Sheall e, beag air bheag, gu robh e airson na daoine bhochd bhrùite air na sgrìobh e ann am El País ri linn a’ Chogaidh Sìobhalta ann am Paraguaidh, ged nach robh e na bhall dhe pàrtaidh sam bith idir.

Ann an 1945 chuir e seachad bliadhna a thìde ann an Sasainn oir thug am British Council fiathachadh dha agus, mar neach-naidheachd cogaidh El País rinn e agallamh leis an t-Seanailear Charles de Gaulle an siud. An uair sin chaidh gus An Fhraing agus mu dheireadh thall ghabh e pàirt, mar fhear-naidheachd, ann an Cùis-Lagha dhe Nürnberg, anns A' Ghearmailt.

Ann an 1947 b’ fheudar dhasan Asunción fhàgail, air sgàth gu robh an Riaghaltas a’ cumail fodha an fheadhainn a chuir taic gu ar-a-mach neo-shoirbheachail, esan nam measg. Chaidh e gu Buenos Aires, anns An Argantain is e ag obair ann an companaidh àrachais. Dh’fhoillsich e a’ mhòr-chuid na sgrìobh e an siud.

An dèidh gun do deach Deachdaireachd a chur air dòigh anns An Argantain ann an 1976 b’ fheudar dha a dhol chun na Frainge, leis gun d’ fhuair e fiathachadh bho Oilthigh Toulouse,[6] is bha e a’ fuireach ann an Toulouse is e ag obair mar oide ann an litreachas is Guaraní aig an oilthigh gu ruige 1989, nuair a chuir e roimhe gun tilleadh e dhan dùthaich an dèidh gun do chuireadh an deachdair Alfredo Stroessner às an Riaghaltas, is e air a bith ga chàineadh gu cruaidh.[7] Chan eil fios ann carson a dhiùlt e cuideachadh a thoirt do mhòran de dhaoine à Paraguaidh a bha nam fògarraich, an t-ùghdar Juan Bautista Rivarola Matto nam measg, nuair a bha e fhèin thall thairis na fhògarrach.

Thug riaghaltas na dùthcha an saoranachd air falbh bhuaithe ann an 1982 ach chaidh saoranachd gu h-onarach na Spàinne a thoirt dha ann an 1983 agus na Frainge ann an 1987. Bhuannaich e caochladh dhuais fad a bheatha, gu h-àraidh Duais a’ Bhritish Council (1948) Farpais Eadar-nàiseanta na nobhailean Losada (1959), Duais Memorial Aimearga-Laideannach ann am Braisil, 1988), Duais nàiseanta na Litreachas ann am Paraguaidh (1995) agus feadhainn eile bho air feadh an t-saoghail. S’ e am bonn-cuimhne José Martí a thug Riaghaltas Ciùba dha ann an 2003 a bh' ann an duais mu dheireadh a fhuair e. .[8]

Bhuannaich e an Duais Cervantes ann an 1989.[9] Nuair a fhuair e an duais gheall e gun chleachdadh e an t-airgead airson stòras leabharlainn a chur air dòigh ann am Paraguaidh ach cha tàinig aige air sin a dhèanamh idir. Bho a thill e do Pharaguaidh gus a bhàsaich e sgrìobhadh e colbh làitheil beachdachaidh anns a’ phàipear-naidheachd Noticias, ann an Asunción.

Bliadhna Obair
1942 El ruiseñor de la aurora, y otros poemas (Smiolach na maidne agus dàn eile)
1947-1949 El naranjal ardiente, nocturno paraguayo (An t-achadh oraindsearan teth, oidhche ann am Paraguaidh)
1960 Hijo de hombre (Mac an duine)
1966 El Baldío (An t-achadh bàn)
1967 Madera Quemada (fiodh loisgte)
1974 Yo el Supremo (Mise an t-Àrd Uachdaran)
1979 Lucha hasta el alba Trueno entre las hojas (Sabaid gus a’ camhanaich, Tàirneanach eadar na duilleagan)
1989 El Fiscal (Am Britheamh)
1992 Vigilia del Almirante (Faire a’ Chinn-mara)
1996 Madama Sui (A’ Bhean-phòsta Sui)
1953 El trueno entre las hojas (Tàirneanach eadar na duilleagan)
1967 Los pies sobre el agua (Casan air an uisge)
1969 Moriencia
1974 Cuerpo presente, y otros cuentos (Bodhaig an làthair is sgeulachdan eile)
1974 Los Congresos (Na coinneamhan)
1974 El pollito de fuego (Isean an teine)
1976 El somnámbulo (An coisiche oidhche)
1979 Los Juegos (Na geamaichean)
1980 Antología personal (Duanaire pearsanta)
1980 Contar un cuento, y otros relatos (Innse sgeulachd is sgeulachd eile)
1996 Metaforismos (Cruth-atharrachadh)
1998 Poesías reunidas con Apéndice y Bibliografía (Cruinneachadh dhe bàrdachd le eàrr-ràdh agus clàr-leabhraichean)
2001 Los conjurados del quilombo del Gran Chaco (Luchd-cuibheart Quilombo an Chaco Mòr)
2002 Un país detrás de la lluvia (Dùthaich an dèidh an uisge)

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Ultima Hora
  2. BBC
  3. EPDLP
  4. Americas
  5. Ultima HoraTeamplaid:Fix/category[dead link]
  6. ABCTeamplaid:Fix/category[dead link]
  7. BBC
  8. BBC
  9. Ultima HoraTeamplaid:Fix/category[dead link]

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]