Seumas IV Alba

Seumas IV Alba
monarc na h-Alba	; 11 dhen Ògmhios 1488 - 9 dhen t-Sultain 1513 ; ← Seumas III Alba - Seumas V Alba →
monarc na h-Alba
Beatha
Breith	Abaid Taigh an Ròid, 17 dhen Mhàrt 1473
Dùthaich	Rìoghachd na h-Alba
Ciad chànan	A' Bheurla Ghallta
Bàs	Northumberland (en) , 9 dhen t-Sultain 1513
Nàdar a’ bhàis	(killed in action (en) )
Teaghlach
Athair	Seumas III Alba
Màthair	Maighread na Danmhairg, Bànrigh na h-Alba
Cèile	Margaret Tudor (en) (8 dhen Lùnastal 1503 (Gregorian) -
Càraid	Janet Kennedy (en) ; Margaret Drummond; Marion Boyd (en) ; Isabella Stewart (en)
Clann	liosta James, Duke of Rothesay (en) ; Arthur Stewart, Duke of Rothesay (en) ; Seumas V Alba; Alexander Stewart, Duke of Ross (en) ; Janet Stewart (en) ; Margaret Stewart (en) ; Alexander Stewart (en) ; James Stewart, 1st Earl of Moray (en) ; Catherine Stewart (en) ; unnamed daughter Stewart (en) ; unnamed son Stewart (en) ;
Bràithrean ⁊ peathraichean	liosta John Stewart, Earl of Mar (en) ; James Stewart, Duke of Ross (en) ;
Fine	Taigh nan Stiùbhartach
Foghlam
Cànain	A' Bheurla Ghallta; Gàidhlig; Beurla
Dreuchd
Dreuchd	neach-poileataigs, monarc agus uas-fhlath
Duaisean a fhuaras	liosta Golden Rose ;
Creideamh
Creideamh	Eaglais Chaitligeach; Caitligeachd

Ghairmeadh Rìgh Alba dheth Seumas IV nuair a chaidh athair, Seumas III, a mharbhadh le cuilbheirt às dèidh Bhlàr Allt nan Seileach, 11 an t-Ògmhios 1488. Bha Seumas, mas fhìor, aig ceann nan reubaltach a rinn ar-a-mach an aghaidh athar, ged nach robh e ach na ghille òg san àm. A-riamh bhon uair sin gu latha a bhàis, chaith Seumas IV crios-iarrainn trom mu chneas, mar nàdar de aithreachas.^[1]

Is fhada bho bha eachdraichean dhen bharail gur h-e a bu chomasaiche dhe na rìghrean Stiùbhartach, agus shoirbhich le Alba fo riaghladh. Stèidhich e oilthigh leighis ann an Obar Dheathain, agus bhrosnaich e malairteachd is na h-ealain; bha e fhèin ionnsaichte is iomadach cànan aige, Gàidhlig nam measg.

Tha cuid a' cumail a-mach gun robh Seumas IV na Rìgh Alba mu dheireadh a bha fileanta sa Ghàidhlig. Tha fios againn gun robh Gàidhlig aige bhon fhianais a dh'fhàgadh le fear Pedro Ayala, an tosgair Spàinnteach - uime sin, 's e Seumas am fear mu dheireadh air a bheil fios le cinnt againn, ged a tha cuid eile ag ràdh gun do bhruidhinn Seumas V i. Ach Gàidhlig ann no às, 's e Seumas IV a chuir às do Thighearnas nan Eilean ann an 1493; bha an tighearnas air fàs ro chumhachdach, chun na h-ìre far an do chuir e an rìgh fhèin gu dùbhlan.

Bha e a' mhiannachadh gum biodh sìth eadar Alba is Sasainn; air an dòigh sin phòs e Mairead Tudor, nighean Eanraig VII, ann an 1503 - thuirte "pòsadh a' chluarain san ròs" ris a' phòsadh seo.

Ach bhris cogadh a-mach a-rithist eadar an dà dhùthaich, agus chaidh Seumas IV a mharbhadh a' sabaid aig ceann airm, latha Blàr Flodden (9 an t-Sultain 1513), batail mòr an ceann a tuath Shasainn an aghaidh nan Sasannach. Bha e mar amas aige cuideachadh a thoirt do na Fraingich, oir bha cogadh ann eadar an Fhraing agus Sasainn aig an àm.^[1]

Dh'fhàgadh a mhac Seumas V na rìgh, ged nach robh e ach bliadhna a dh'aois. Dh'fhosgail seo an doras gu amannan glè dhoirbh airson Alba.

Iomraidhean

↑ ^1.0 ^1.1 “BBC - Scotland's History - James IV, King of Scots”. BBC. Air a thogail 28mh dhen Chèitean 2018.

[BBC-1] 1.0 ^1.1 “BBC - Scotland's History - James IV, King of Scots”. BBC. Air a thogail 28mh dhen Chèitean 2018.

[1]