Duileasg

O Uicipeid
Duileasg
Rangachadh saidheansail
Rìoghachd Eukaryota
Fìleam Rhodophyta
Clas Florideophyceae
Òrdugh Palmariales
Teaghlach Palmariaceae
Gèineas Palmaria
Spèiseas P. palmata
Ainm saidheansail
Palmaria palmata (Linnaeus) Kuntze, 1891

'S e duileasg (palmaria palmata) fear de na feamainnean dearga. Tha e dosrach goirid meanbh, ach tha e a' fàs gu math fada shìos a' chladaich. Mar seo, chan fhaighear ach le tràigh mhòr e.

Duileasg


ALBA[deasaich | deasaich an tùs]

Ann an Alba, gheibhear as t-samhradh e.

Tha rannan à beul-aithris ag innse seo Cairgean earraich, Duileasg samhraidh, Gruaigean foghar, Stamh geamhraidh.

Feumalachd[deasaich | deasaich an tùs]

Bha duileasg ga chleachdadh airson dath donn a dhèanamh agus ann an gnìomhachas an obair-aodaich.[1]

Biadh[deasaich | deasaich an tùs]

Thathas a' cleachdadh duileasg bho chionn linntean ann an Alba. Tha cunntas ann gun robh manaich Chaluim Chille ga ithe.[2]

'S ann an còmhnaidh as t-samhradh a bhathas ga ithe, ga glanadh san t-sàl 's ga h-ithe às a' chladach, air neo ga thoirt dhachaigh. Ged nach robh e cho pailt sin, bhite ga thoirt mar bhiadh dhan chruidh mar an ceudna.[3]

An dèidh nighe, tha duileasg uabhasach fhèin fallainn dhuit ma dh' itheas tu amh e,.[4] ged a tha e rud beag duilich a chagnadh mura h-eil deagh fhiaclan agad. Gabhaidh a cleachdadh ann an saileidean, a ròstadh, grìosadh no a tiormachadh.

Nuair a bhite ri iasgach no buain na feamainn air a' chladach, bhite ag ithe duileasg amh, ga chnuasachadh airson an t-acras a chumail air falbh, agus airson fradharc a leasachadh.

Bhite a' cagnadh duileasg ann an àite tombaca. Bhite ga nighe, 's ga ghearradh na phìosan beaga, 's an uairsin ga mheasgachadh le ìm gus blas a chur air, agus mu dheireadh, ga thiormachadh.

Bhite ga bhruich ann am bainne 's ga thoirt seachad le ìm mar shoitheach fa leth.

Leigheas[deasaich | deasaich an tùs]

Bhathas ga cur gu feum mar leigheas ann an caochladh suidheachaidhean:-

Tha tòrr iarann innte. Mar iomadh fheamainn, tha tòrr aidhiodain ann an duileasg 's mar sin dheth, thathas a' cur duileasg gu feum ann a bhith a' làimseachadh trioblaidean an fhàireag sgiathaich.

Tha duileasg na chliabh-sgeitheach agus na leigheas-boiteig ma ghabhas tiormaichte i an dèidh trasg.

Bhathas a' gabhail seòrsa brot air am bheil càl duilisg gus teannachadh-innidh a làimhseachadh, agus mar ghiullachd airson galairean an stamaig agus tinneasan a' chraicinn san fharsaingeachd. Bhite ag ithe càl-duilisg gu co-dhiù nan seasgadan (1960an) ann an cuid de dh'àiteannan air a' Ghàidhealtachd. Tha rannan à beul-aithris ag innse mar cho fallainn is a tha duileasg:

Bheir càl duilisg is càl deanntaig snuadh air gruaidh mar mhadainn shamraidh.



Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. [1] Flora Celtica
  2. [2] Beul-aithris - Lusan a' Chladaich
  3. Facal Oirbh
  4. Feum à Feamainn (DVD), Comhairle nan Eilean Siar.

Ceangal a-mach[deasaich | deasaich an tùs]