Calum Cille
| Calum Cille | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
| Beatha | |||
| Breith | Conntaidh Dhùn nan Gall, 7 dhen Dùbhlachd 521 | ||
| Dùthaich | Èirinn Ghàidhealach | ||
| Àite-fuirich | Conntaidh Dhùn nan Gall | ||
| Bàs | Ì Chaluim Chille, 9 dhen Ògmhios 597 | ||
| Àite-adhlacaidh | Ì Chaluim Chille | ||
| Teaghlach | |||
| Athair | Feidhlimidh (?) | ||
| Màthair | Eithne of Leinster | ||
| Foghlam | |||
| Cànain | Laideann | ||
| Luchd-teagaisg |
Fionan Mhaigh Bhile Finnian of Clonard (en)  | ||
| Dreuchd | |||
| Dreuchd | manach agus miseanaraidh | ||
| Obraichean comharraichte | Cathach Chaluim Chille | ||
| Ballrachd | Dà Abstol Deug na h-Èireann | ||
| Tèarmann | |||
| 9 an t-Ògmhios | |||
| Seirbheis san arm | |||
| Strì | Blàr Chúl Dreimhne | ||
| Creideamh | |||
| Creideamh | Crìosdaidheachd | ||
Rugadh Calum Cille no Colum Cille (Gaeilge: Colm Cille; Gaelg: Columb Killey; Beurla: Columba) mu 517 ann an Doire ann an Còigeamh Uladh. Dh'eug e ann an 597. Am prìomh naomh aig Alba, fiu's os cionn Naomh Anndra o chionn's gur e fhéin is coireach airson leasachadh na Crìosdaidheachd bho Éirinn gu air feadh na h-Alba. (Ged feumar a ràdh gun robh Ninian a' searmonachadh an ceann a deas na dùthcha dà cheud bliadhna roimhe seo.).
Air an Leabhar Déar
[deasaich | deasaich an tùs]I
Colum Cille & Drostán mac Cosgreg a dalta tángator a hÍ mar ro falseg Dia doib gonic' Abbordoboir, & Bede cruthnec robo mormær Buchan ar a ginn; & ess é ro thidnaig doib in gathraig-sain in saere go bráith ó mormaer & ó thosec. Tángator as a athle-sen in cathraig ele, & do-raten ri Colum Cille sí, iar fa llán do rath Dé. Acus do-rodloeg ar in mormær .i. Bede go-ndas tabrad dó, & ní tharat. Acus ro gab mac dó galar, iar n-ére na glérec, & robo marb act mad bec. Iar sen do-chuid in mormaer d'attac na glérec go ndéndaes ernacde lesin mac go ndísad slánte dó; & do-rat i n-edbairt doib ua Cloic in Tiprat gonice Chloic Pette Mec-Garnait. Do-rónsat i n-ernacde, & tánic slá dó. Iar sen do-rat Collum Cille do Drostán in chadraig-sen, & ro-s benact, & fo-rácaib in mbréther, ge bé tísad ris, ná bad blienec buadacc. Tángator déara Drostán ar scarthain fri Collum Cille. Ro laboir Colum Cille, ‘Bed Déar a anim ó shunn imacc.’
II
Comgall mac Éda do-rat ua Orti 'nice Fúréne do Colum Cille & do Drostán. [...]
Vita Columbae
[deasaich | deasaich an tùs]Chaidh Vita Columbae (Beatha Chaluim Chille) a sgrìobhadh sa Laideann, tràth sna 690an tha e coltach, le Adomnán, a bha ʼna 9mh Aba Eilean Ì suas gʼa bàs sa bhliadhna 704. Chaidh aʼ phrìomh làmh-sgrìobhainn den teacsa a sgrìobhadh le Dorbbéne, deisciobal aig Adomnán a bhàsaich ann an 713, agus tha i gléidhte ann an Schaffhausen san Eilbheis.
Ceanglaichean a-muigh
[deasaich | deasaich an tùs]- Slighe Chaluim Chille - àiteachan ann an Éirinn agus Albainn a bhuineas ri Calum Cille
- BBC Naidheachdan 2021-06-10: Cò a bh’ ann an Calum Cille?