Beatha
| Fo-sheòrsa de | being, lyfe  |
|---|---|
| Théid a chleachdadh ann an | unknown value |
| Has immediate cause | not yet determined |
| Cuspair eòlais | life sciences, bith-eòlas |
| Hashtag | life |
| History of topic | history of life, timeline of evolutionary history of life |
| Manifestation of | list of values as qualifiers |
| NCI Thesaurus ID | C37987 |
'S e saidheans mu rudan aig a bheil beatha a tha anns a' bhith-eòlas. Ach dè tha beatha fhèin?
Tha mòran deifiniseanan ann. A rèir Plato bha beatha lusach, aig a bheil a h-uile fàs-bheart, beatha bheathach, aig a bheil na beathaichean, agus beatha reusanach, aig a bheil daoine. Ach a rèir Aristotle 's urrainn do a h-uile rud beò a chruth a chumail an aghaidh atharraichean, agus a rèir Descartes b' e an rud as cudromaiche an diùrr no an deò, a bhios a' roinn daoine bho beathaichean nach biodh ach innealan. Sin vitalism agus chreid mòran luchd-saidheans ann gus an 20mh linn.[1]
Lorg Edward Trifonov 123 deifiniseanan na beatha anns a' bhith-eòlas. Tha gineadh agus atharrachadh anns a h-uile mìneachadh. Feumaidh beatha lùths cuideachd, agus nam biodh atharrachadh ann, bhiodh ioma-fhillteachd ann cuideachd. Bidh teine a' gintinn teine, ach chan eil beatha ann.[2]
Connspaid
[deasaich | deasaich an tùs]A bheil bìorasan beò? Chan eil seo soilleir. A rèir aon teaghlach de dheifiniseanan tha iad beò, a rèir mìneachaidhean eile chan eil iad beò agus a rèir treas seòrsa chan eil iad beò ach nuair a bhios iad ag obair ann an ceallan beò. Mhol James Lovelock gur e siostam singilte a bha anns an Talamh is e ga riaghailteachadh fhèin agus mar sin beò.[1]
Beatha fhuadain
[deasaich | deasaich an tùs]Tha eachdraidh fhada de mhodalan beatha ann an coimpiutairean, le riaghailtean sìmplidh mar Geama na Beatha le John Horton Conway no eag-shiostaman ioma-fhillte.[3]
Iomraidhean
[deasaich | deasaich an tùs]- ↑ 1.0 1.1 Mariscal, Carlos: “Life”. Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2021 Edition). Oilthigh Stanford. Air a thogail 16mh dhen Iuchar 2023.
- ↑ Trifonov, Edward N. (2011): “Vocabulary of Definitions of Life Suggests a Definition,” ann an: J. Biomol. Struct. Dynam., àir. 29, td. 259–266.
- ↑ Sinapayen, Lana (25mh dhen t-Samhain 2019): “Introduction to Artificial Life for People who Like AI”. The Gradient. Air a thogail 16mh dhen Iuchar 2023.