Seall an tùs aig Siostam Eadar-nàiseanta nan Aonadan

Anns a’ bhliadhna [[1960]], dh’aontaich an 11mh Comhairle Ginearalta air Cuideaman agus Tomhaisean ris an ainm '''Système International d'Unités''', 'sa Ghàidhlig: '''Siostam Eadar-nàiseanta nan Aonadan''', agus ris a’ ghearr-sgrìobhaidh eadar-nàiseanta '''SI''' , airson an siostam de aonadan-thomhais practigeachd a chaidh air mholadh leis a’ chomhairle. 

Tha an SI stèidhichte air seachd bun-aonad. Air barrachd na bun aonadan, dh’aontaich an 11mh Comhairle Ginearalta, riaghailtean airson ro-ainmean, airson aonadan-leasaichte, agus airson gnìomhan eile. 
==Aonadan==
Is àlach de aonadan sàr-shònraichte, a tha anns an seachd bun-aonad. Gabhar, le àbhaisteas, gu bheil gach bun-aonad a’ tomhais bun-feart a tha neo-eisimeileach ri càch air taobh seòladh. Is iad na bun-aonadan:
* am '''meatair''' (m), 's an t-aonad de fhaide a tha anns an [[meatair]].<ref>{{iomradh lìon | url = http://anseotal.org/results.jsp?query=metre | tiotal = metre | foillsichear = An Seotal | ceann-là_inntrigidh = 2018-03-25}}</ref> Is meatair an astar a shuibhalas gàth sholais, ann an falamhantas, re dail tím de 1/299 792 458 de diog.
* an '''cileagram''' (kg), 's an t-aonad de thomad a tha anns an cileagram.<ref>{{iomradh lìon | url = http://anseotal.org/results.jsp?query=kilogram | tiotal = kilogram | foillsichear = An Seotal | ceann-là_inntrigidh = 2018-03-25}}</ref> Tha màs a’ chileagram co-ionnan ri màs den ro-shamhuil eadar-nàiseanta. 
* an '''diog''' (d), 's an t-aonad de thìm a tha anns an diog.<ref>{{iomradh lìon | url = http://anseotal.org/results.jsp?query=diog | tiotal = diog | foillsichear = An Seotal | ceann-là_inntrigidh = 2018-03-25}}</ref> Is diog an dail thìm rè 9 192 631 770 dail den rèididheachd saoraichte le atam de [[caesium]]-133, agus an atom an iompachadh eadar dà inbhe haidhper-mìn de a bhun-stàid.
* an '''ampere''' (A), 's an t-aonad de sruth-dhealanachd a tha ann an ampere. Is e a tha anns an ampere an sruth-dhealain cunbhalach a bhiodh, nan ro e na sruthadh tro dà teud dìreach, de tar-raoin neo-mheudachd, , de fàd eicriochte, co-shìnte le astar de 1 meatair eadarra agus suidhichte ann an falmhantas, ag aobharachadh forsa eadar an dà theud co-ionnan ri 2 x 10<sup>-7</sup> Newton air gach meatair a' fhaide.
* an '''kelvin''' (K), 's an t-aonad de [[teòthachd|theòthachd]] teas-eòlach a tha anns an Kelvin. Is e a tha anns a' Kelvin ceum de theòthachd teas-eòlach co-ionnan ri 1 / 273.16 de an theòthachd teas-eòlach aig am puing trì-stàideachd de dh'uisge.
* am '''mòl''' (mol), 's an t-aonad uimhir a tha ann am mòl.<ref>{{iomradh lìon | url = http://faclair.info/ViewEntry.aspx?ID=0B4C15BE363250BD8E82216D89C7382F | tiotal = mòl | foillsichear = Am Faclair Beag | ceann-là_inntrigidh = 2018-03-25}}</ref> Is uimhir de stuth a tha ann an mòl, le àireamh de bun-mirean co-ionnan ris an àireamh de dh'ataman a tha ann 0.012 cileagram de [[carbon|charbon]]-12. Nuair a thèid cleachdadh air an mòl, b’fheudar do na bun-mirean a bhi sònraichte, faodar bun-mhirean na cuise a bhi àdamhan, moileiciuilean, ionan, éileactronan, neo buidhnean-mirean sonraichte le na mírean sin.
* an '''candela''' (Cd), 's an t-aonad de soillearad a tha ann an candela. Is e a tha anns a’ chandela, an dlùths-sholais, ann an rian ainmichichte, bho mathair-sholais a sgaoileas reideachd mhonocrómatachd aig minigead de 540 x 10<sup>12</sup> Hertz, agus le dluths-reideachd anns an rian sin de 1/683 uat air an stereidean. 

Tha na aonadan-leasaichte cruthaichte as bun-aonadan co-cheangailte. Tha cruth de gach aonad-leasaichte a reir an cairdeas ailseabrachd eadar a bhun-fheartan.
* an '''joule''' (J) : Is aonad-luith a tha anns an [[Joule]].
* an t-'''uat''' (W): Is aonad [[cumhachd]] a tha anns an [[uat]].<ref>{{iomradh lìon | url = http://anseotal.org/results.jsp?query=watt | tiotal = watt | foillsichear = An Seotal | ceann-là_inntrigidh = 2018-03-25}}</ref> 

Tha ainmean (agus comharraidhean) sònraichte ri na h-aonadan-freumhaichte bu cudthromach. Far a bheil ainm sònraichte do aonad-freumhaichte, faodar don ainm is comharra a bhi cleachdadh an tuairsgeulan agus mar phàirt de aonadan ro-leasaichte.
 
Chan eil an [[SI]] na shiostam reòite, ach thèid a leasachadh gu leantainneach mu choinneamh sàr-fheuman tomhais de shaidheans agus [[teicneòlas]]. 

== Ceanglaichean a-mach ==
* [http://www.bipm.org/en/si/ BIPM Bureau International des Poids et Mesures (SI maintenance agency)] (Duilleag oifigeil)
* [http://www.bipm.org/en/si/si_brochure/ BIPM brochure] (Iomradh SI )

== Iomraidhean ==
<references/>
[[Roinn-seòrsa:Eòlas-nàdair]]
[[Roinn-seòrsa:Teicneòlas]]