Seoc an Reubainnear
Tha Seoc an Reubainnear 'na ainm-brèige air thoirt ri marbhaiche lean-phungach (no marbhaichean) neo-aithnichte anns an àite gu mòr bochdainnichte Whitechapel an Lunnainn anns an darna leth de 1888. Tha an t-ainm air ghabhail à litir ris a' Bhuidheann Meadhanach na Naidheachd le cuideigin a' tagradh a bhith an marbhaiche, foillsichte aig an àm nam marbhaidhean. Ged tha mòran bheachd-smuaintean adhartach air a bhith, chan fhaod sònraichte an fhèineachd Sheoic an Reubainnear a bhith.
Tha na marbhaidhean Reubainnear breisleach iol-fhillte air a dh'fhàs an rannsachaidh fhìr eachdraidh, beachd-smuain na co-mhionnachaidh neo-cheannsaichte, agus beul-aithris theagmhach. Tha an dìth na fèineachd dhearbhte air a' mharbhaiche air a lùdhaigeadh sgrìobhadairean, eachdraichean, agus gu mòr maoir-lorgaidh a leanas — air chantainn ri Eòlaichean-Reubainnear — a thomhas am corragan ri caochladh leathann nan luchd-tagraidh. Bhuilich pàipearan-naidheachd, a tha an cuairteachadh air a dh'àrach fad na linne seo, suaicheantas bitheanta is leanailteach air a' mharbhaiche do bhrìgh na buirbe nam marbhaidhean agus am fàilligeadh nam maoir-sìth a bheirsinn buaidh air glacadh, leis an Reubainnear air uairibh a' teicheadh a lorgadh le mionaidean a-mhàin.
Bha na h-ìobairtich 'nam mnàthan a' cosnadh teachd-a-steach cho strìopaichean mì-riaghailteach. Bha ciontaichte ann an àite follaiseach no leth-fhollaiseach marbhaidhean coltach Reubainnear; bha geàrrte an sgòrnan an ìobairtich, an dèidh a bha buailteach do gearradh balgach 's air uairibh gearraishean eile a' chlosach. Tha cuid mòr a' creidsinn gun robh na h-ìobairtich a' chiad air chor a chur nan tosd. Do bhrìgh an gnàiths nan leòntan air roinn nan ìobairtich air roi-chreidsinn a bhith den Reubainnear, bha air chur air imeachd na buill-bodhaig san leth a-staigh aig roinn nan ìobairtich, tha air chur roimh air a bhith gun robh ìre an ealain na h-oibre-lèighe no lèigheil aig a' mharbhaiche, no 's mathaid bha 'na fheòladair, ged tha ann am connspaid an seagh seo, mar a' chuid as motha nam creideamhan air a' mharbhaiche agus na fìrinnean sa chùis.
Na h-ìobairtich
[deasaich | deasaich an tùs]Bha na h-ìobairtich 'nam mnathan a choisinn roinn an airgid tro tadhal strìopachas o h-àm gu h-àm agus bha iad gu tric air mhisg is bha a' chiad cheathrar dhiubh gun dachaigh.
Seallaibh cuideachd
[deasaich | deasaich an tùs]- Seoc an Rùisgeadair
- Långrocken (neach-ionnsaigh rùnach Suaineach 1893 nam mnàthan a smaoinich roinn gun robh Seoc an Reubainnear)
- Joseph Vacher (cuideachd àitheanta ris a' Bheumadair Fhrangach)
- Reubainnear Yorkshire
Ceanglaichean a-mach
[deasaich | deasaich an tùs]
- Leabhar-cùise: Seoc an Reubainnear tha cruinneachadh leathann nan aithrisean-naidheachd co-aosda air cheanglaichte ris na marbhaidhean cho math ris na h-aithrisean le sgrìobhadairean ùra.
- An eachdraidh nam Prìomh-Bhailteach Maoir-sìth air Seoc an Reubainnear còmhradh air an rannsachadh a-steach do na marbhaidhean.
- Na Tasglannan Dùthchaile - Seoc an Reubainnear cumail dealbhan agus ath-sgrìobhaidhean nan litrichean a' tagradh a bhith à Seoc an Reubainnear.
- Comann Whitechapel 1888 tha 'na h-eagrachadh comannach air chur fo theàrmann ris a' chùis an Reubainneir Ripper is cumaidh coinneamhan dà-mhìosach ann an Lunnainn agus tha a litir-naidheachd fhèin aige.