Muraisc

Buiríos Umhaill

'S e Baranachd air an àirde an iar-thuath Chontae Maigh Eo ann an Èirinn a th' ann am Muraisc. Tha Baile Uí Fhiacháin na phrìomh-bhaile. Tha Gaeltacht ann cuideachd. 'S e tè dhe naoi baranachdan ann an Contae Mhaigh Eo a th' innte.

Eachdraidh

Anns an 13mh Linn bhuineadh an talamh air gach taobh a' Chuan Mó do rìoghachd bheag air an robh Umaill. Tha an talamh seo a-nis air a roinn eadar Muraisc agus Buiríos Umhaill fhèin - ainmeachadh an dèidh na rìoghachd bhige sin. B' ann leis an teaghlach Ó Máille a bha làmh an uachdar ann an Umaill. Thog Aodh Ó Máille abaid an seo ann an 1457 air an talamh a thug Tadhg Ó Máille air a shon. Thaghadh an t-àite leis gu robh e faisg air Cruach Phàdraig. Dhùnadh an abaid aig àm An Ath-Leasachaidh san 16mh Linn. Tha an togalach na thobhta a-nis, ach lean i oirre gu ruige 1577.

Bailtean mòra

• Cathair na Mart, Cluain Cearbán

Bailtean Eile

• Bun Abhann, Bun Dorcha
• Ceathrú an Uisce
• Doire an Chaoith, Delphi
• Imleach
• Lainn Mhór, Leac an Anfa
• Oireamh
• An Nuachabháil
• Tamhnaigh Ard

Cruinn-eòlas

• Abhainn Oirimh
• Binn an Charragáin, An Bhinn Ghorm
• Cruach Phádraig, Cuan Mó, An Caoláire Rua, Cnoc Maol Réidh
• Dúloch
• Fionnloch
• Loch an Mhothair, Loch Coinnile, Loch Ghleann Cuillinn, Loch Ghleann an Bhua
• Oileán Chliara, Oileán na Cathrach, Inis Toirc, Inis Deala