Jump to content

Coireaman

O Uicipeid
(Air ath-sheòladh o Lus a' choire)
Coireaman
Rangachadh saidheansail
Rìoghachd Plantae
Fìleam Angiosperms
Clas Eudicots
Òrdugh Apiales
Teaghlach Apiaceae
Gèineas Coriandrum
Spèiseas C. sativum
Ainm saidheansail
Coriandrum sativum Linnaeus
Briathran Gàidhlig eile
Lus a' choire[1]

'S e lus tha ann an coireaman [2] no lus a' choire (Laideann: Coriandrum sativum). Tha e a' fàs ann an Eòrpa a deas, ann an Afraga a tuath agus anns an iar-dheas Àisia. Tha e mu leth-mheatair a dh’ àird.

Tha a' chiad tùs mu choireaman a' sealltainn gun robh an lus air a chleachdadh ann an Iosrael mu 6000 bliadhna RC .[3] Tha an t-ainm a' nochdadh ann an Greugais mar κορίαννον (koriannon)[4] agus dh'atharraich e an uair sin gu Laideann coriandrum.[5] B' e "coriandre" a chantadh ris an anns an t-seann Fhraingis.

Thèid gach pàirt den lus a ithe, ach mar is trice cleachdar na duilleagan agus an sìol. Tha e na spìosradh ann an còcaireachd Àisianach, gu h-àraidh ann am biadh Innseanach is Sìonach. Cleachdar e ann am Meagsago (ann an salsa is guacamole), Aimearaga-Laideannach is Afraga cuideachd.

'S e slàn-lus a tha ann an coireaman air sgàth 's gu bheil e a' gabhail a-steach ana-ocsadant.

Iomraidhean

[deasaich | deasaich an tùs]
  1. Faclair Dwelly
  2. Am Faclair Beag
  3. P. Hanelt, R. Büttner agus R. Mansfeld: Mansfeld's encyclopedia of agricultural and horticultural crops (except ornamentals), Leabhar 5, Springer, 2001, dt. 1267-1260, ISBN 978-3-5404-1017-1.
  4. κορίαννον Henry George Liddell, Robert Scott, A Greek-English Lexicon
  5. coriandrum, Charlton T. Lewis, Charles Short, A Latin Dictionary