Seall an tùs aig Cille Chùithbeirt

{{Baile ann an Alba
  | AINM = Cille Chùithbeirt
  | LÙIREACH = 
  | LÙIREACH_LEUD = 60
  | DEALBH =Ecosse2009235.JPG
  | COMHAIRLE = [[Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh|Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh]] 
  | LEUD = 54° 50′ Tuath
  | ASTAIR = 04° 03′ Iar
  | Domhan-leud = 54.83
  | Domhan-fhad = -4.05
  | COMHARRADH = NX685505
  | FARSAINGEACHD = 
  | ÀIREAMH_SHLUAIGH = 3447
  | BLIADHNA = 2011
  | FÒN =  01557
  | DUILLEAG = [http://www.kirkcudbright.co.uk/ Duilleag a' Bhaile]
 }}

‘S e [[baile]] beag agus [[port]] air an oirthir faisg air [[Caisteal Dhùghlais]], air an àirde an iar-dheas [[Alba|na h-Alba]] a th’ ann an '''Cille Chùithbeirt'''<ref>{{iomradh lìon | url = http://gaelicplacenames.org/databasedetails.php?id=851 | tiotal = Kirkcudbright/Cille Chùithbeirt | foillsichear = [[Ainmean-Àite na h-Alba]] | ceann-là_inntrigidh =2017-05-03}}</ref>. Tha e suidhichte aig 65m os cionn ìre na [[Muir|mara]],<ref>[http://www.fallingrain.com/world/UK/00/Kirkcudbright.html Falling Rain]</ref> ann an cridhe na roinne [[Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh|Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh]] ([[Siorrachd Chille Chùithbeirt]] ro [[1975]]), eadar [[Baile Ùr nan Stiùbhartach]] agus [[Dail Bheithe]], aig [[inbhir]] na h-[[Abhainn|aibhne]] Uisge Dhè. Tha e 40km air falbh bho [[Dùn Phris|Dhùn Phris]], 112km bho [[Glaschu]], 64km bhon [[An t-Sròn Reamhar]]  agus  135km bho [[Dùn Èideann|Dhùn Èideann]], prìomh-bhaile na dùthcha.<ref>[http://distancecalculator.globefeed.com/World_Distance_Calculator.asp Distance Calculator]</ref> Tha 3,447 duine a' fuireach anns a' bhaile<ref>[http://www.scrol.gov.uk/scrol/browser/profile.jsp?profile=Population&mainArea=kirkcudbright&mainLevel=Locality SCROL]{{Dead link|date=September 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> agus 's e [[Beurla]] a th' ann a’ chiad chànain aig a' mhòr-chuid dhe na daoine ann an Cille Chùithbeirt, ged an robh [[Gàidhlig]] fhathast beò ro [[1700]].<ref>Lorimer, W. L., "The Persistence of Gaelic in Galloway and Carrick", ann an Scottish Gaelic Studies, VI.2 ([[1949]]), duilleag 117</ref> Tha [[eaconomaidh]] a' bhaile gu math crochte air [[àiteachas]], [[turasachd]] agus [[iasgach]]. B' àbhaist dha a bhith na bhaile-siorrachd.

==Eachdraidh==
Tha baile air a bhith ann an seo iomadach linn ron [[12mh Linn]] nuair a stèidheachaidh [[abaid]], a chaidh atharrachadh gu [[eaglais]] san [[16mh Linn]]. Chaidh a chlàradh airson a' chiad turas ann an [[1291]] mar ''Kirkcutbrithe''.<ref>[http://www.archive.org/stream/placenamesofscot00johnuoft/placenamesofscot00johnuoft_djvu.txt The Placenames of Scotland, James B. Johnston, Dùn Èideann 1892]</ref> Fhuair Cille Chùithbeirt a chuid chòirichean bhon Righ [[Seumas II Alba|Seumas II]] ann an [[1453]]<ref>[https://web.archive.org/web/20111005225720/http://www.old-kirkcudbright.net/index.asp Old Kirkcudbright]</ref> ach do thogadh toll-bùtha is crois a' mhargaidh agus gus [[1625]]. Chaidh am baile a chuairteachadh leis na Sasannaich ann an [[1547]], ach cha do ghèill muinntir a' bhaile idir.<ref>[http://archive.org/stream/historyandantiq00burngoog#page/n60/mode/2up The History and Antiquities of the counties of Westmoreland and Cumberland]</ref> Thog Tòmas MacGilleFhaolain caisteal ri taobh a' chidhe ann an [[1570]], a chaidh a choileanadh  mu dheireadh thall ann an [[1585]]. Tha beul-aithris a' cumail a' dol gun do chuireadh gu bàs bana-bhuidseach à [[Baile MhicIllFhaolain]] an seo, tè air an robh Eilispidh NicEòghain, ann an [[1698]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110609164449/http://www.dumgal.gov.uk/index.aspx?articleid=3643 A' Chomhairle]</ref> agus gun do thìodhlacadh i taobh a-muigh na cille an seo. Bha luchd-[[Ealain|ealaine]] mar Edward Atkinson Hornel<ref>[http://www.tate.org.uk/art/artists/edward-atkinson-hornel-1309 Tate]</ref> agus George Henry, a bhuineadh dhan bhuidhinn ealain na Balaich à Glaschu, nan thàmh an seo bho mu [[1880]] gu ruige mu [[1910]], rud a thugadh cliù dhan bhaile air sàilleabh an chuid obrach san sgìre. Bha ceannard na bhuidhne, James Paterson, a' fuireach faisg air làimhe anns [[Am Mòine Naomh|a' Mhòine Naomh]] cuideachd. Stèidheachadh loidhne-rèile eadar Dùn Phris agus Cille Chùithbeirt ann an [[1864]] ach dhùineadh an seirbheis ann an [[1965]].<ref>{{iomradh lìon | url =https://canmore.org.uk/site/69353/kirkcudbright-st-mary-street-railway-station | tiotal = Kirkcudbright, St Mary Street, Railway Station | foillsichear = Canmore | ceann-là_inntrigidh = 2017-05-14}}</ref> Chaidh sealladh neo dhà às an fhilm ''Wickerman'' fhilmeadh an seo ann an [[1973]].<ref>[https://web.archive.org/web/20160915075952/http://www.movie-locations.com/movies/w/wickerman.html#.VckiivluXCs Movie Locations]</ref>

==Tachartasan==
Bidh mòran dhe fhèis a' gabhail àite tron bhliadhna san sgìre: Fèis Chiùil Wickerman san [[An t-Iuchar|Iuchar]] ann an Dùn Droighnein, Fèis Chiùil Jazz san [[An t-Ògmhios|Ògmhios]] agus Fèis Òrain sa [[An Cèitean|Chèitean]].<ref>[https://web.archive.org/web/20140714160327/http://www.thewickermanfestival.co.uk/ Wickerman Festival]</ref> A bharrachd air sin, tha iomadach ghnìomhachas ann cuideachd: taighean-seinnse agus gallaraidhean-ealaine.<ref>[http://www.artandcraftstrail.co.uk/ Arts and Crafts Trail]</ref>

==Ri Fhaicinn==
*[[Taigh Bhroughton]]

== Iomraidhean ==
<references/><blockquote>15.[http://kirkcudbright.open-closed.co.uk/post-office-opening-times Post Office In Kirkcudbright]</blockquote>
Hours of Operation
<references/><blockquote>16.[https://near-me-open.com/category/post-office Post Office]{{Dead link|date=June 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</blockquote>

{{Bailtean ann an Siorrachd Chille Chùithbeirt}}
[[Roinn-seòrsa:Alba]]
[[Roinn-seòrsa:Bailtean]]
[[Roinn-seòrsa:Bailtean na h-Alba]]
[[Roinn-seòrsa:Comhairle Dhùn Phris is Ghall-Ghàidhealaibh]]