Cearcall
Is e cruth raonail a tha ann an cearcall. Tha cearcall coltach ri fainne, ach gun tiughad, théid a riochdachadh le loidhne a chromas gu cunbhalach mus an còinneach e le a phuing tòiseachaidh. Is feart chearcaill sam bith, gum bith gach puing air a chuairt-loidhne aig a h-aon astar bho puing stéidhichte. Chanar lar a' chearcaill ris a' phuing seo agus an reidius ris an astar eadar lar agus cuairt-loidhne. Tha e soilleir gu bheil an reidius co-ionnan ris an leth-phàirt de trast-thomhais a' chearcaill.
Tha cruth chearcall coltach ri cruth cearcall air bith eile, agus do bhrìgh sin, tha e soilleir gum bith an riochd eadar trast-thomhais chearcaill agus fad cuairt-loidhne a' chearcall na cunbhalach coitcheann.
Far a bheil an litir T a' riochdachadh fad an trast-thomhais agus an litir C a' riochdachadh fad a' chuairt-loidhne is fior gu bheil
C/T=Cunbhalach Coitcheann
Tha an Cunbhalach coitcheann seo comharraichte leis an litir Greugais π ( "pi")
Mar sin: π = C/T
Cha lorgar Dearbhadh Deireannach air luach π, ach tomhaisear e a bhith dlùth ri 22/7 neo 3.142.
Feartan Chearcaill[deasaich | deasaich an tùs]
Formula airson Cuairt Loidhne[deasaich | deasaich an tùs]
O chionn 's gu bheil π = C/T
C = π×T
Ach, far a bheil r a riochdachadh reidius a' chearcaill, o chionn 's gu bheil T = 2 × r
Cuairt-Loidhne = 2 × π × reidius
Sgrìobhta gu àbhaisteach : C = 2.π.r
Formula airson Achar[deasaich | deasaich an tùs]
Tha π a' nochdadh a-rithist anns an fhormula airson an Achar neo Farsuinnead de Chearcall. Tomhaisear achar an aonadan ceàrnach, stéidhichte air tomhais fad, tha gach aonad ceàrnach a' riochdadh achar de raon a bhitheadh aonad achar cho fad agus cho leatha ri tomhais an fhad a' cuibhrigeadh. Nan robh ceàrnach le taobh T aonadan 's an fhad sgrìobhta air raon, bhiodh Achar a' Chearnaich = T x T tomhaiste an aonadan cheàrnach.
Far a bheil an litir A a riochdachadh Achar Chearcaill, reiteachar tomhais an Achar leis an fhormula
Achar = π×reidius×reidius
neo, A = π×r2
