Calum Cille

O Uicipeid
Calum Cille
aba

Beatha
Breith Conntaidh Dhùn nan Gall, 7 dhen Dùbhlachd 521
Dùthaich Èirinn Ghàidhealach
Àite-fuirich Conntaidh Dhùn nan Gall
Bàs Ì Chaluim Chille, 9 dhen Ògmhios 597
Àite-adhlacaidh Ì Chaluim Chille
Teaghlach
Athair Feidhlimidh (?)
Màthair Eithne of Leinster
Foghlam
Cànain Laideann
Luchd-teagaisg Finnian of Moville (en) Translate
Dreuchd
Dreuchd manach agus miseanaraidh
Obraichean comharraichte Cathach of St. Columba (en) Translate
Ballrachd Dà Abstol Deug na h-Èireann
Tèarmann
9 an t-Ògmhios
Seirbheis san arm
Strì Battle of Cúl Dreimhne (en) Translate
Creideamh
Creideamh Crìosdaidheachd

Rugadh Calum Cille no Colum Cille (Gaeilge: Colm Cille; Gaelg: Columb Killey; Beurla: Columba) mu 517 ann an Doire ann an Còigeamh Uladh. Dh'eug e ann an 597. Am prìomh naomh aig Alba, fiu's os cionn Naomh Anndra o chionn's gur e fhéin is coireach airson leasachadh na Crìosdaidheachd bho Éirinn gu air feadh na h-Alba. (Ged feumar a ràdh gun robh Ninian a' searmonachadh an ceann a deas na dùthcha dà cheud bliadhna roimhe seo.).

Air an Leabhar Déar[deasaich | deasaich an tùs]

I


Colum Cille & Drostán mac Cosgreg a dalta tángator a mar ro falseg Dia doib gonic' Abbordoboir, & Bede cruthnec robo mormær Buchan ar a ginn; & ess é ro thidnaig doib in gathraig-sain in saere go bráith ó mormaer & ó thosec. Tángator as a athle-sen in cathraig ele, & do-raten ri Colum Cille sí, iar fa llán do rath Dé. Acus do-rodloeg ar in mormær .i. Bede go-ndas tabrad dó, & ní tharat. Acus ro gab mac dó galar, iar n-ére na glérec, & robo marb act mad bec. Iar sen do-chuid in mormaer d'attac na glérec go ndéndaes ernacde lesin mac go ndísad slánte dó; & do-rat i n-edbairt doib ua Cloic in Tiprat gonice Chloic Pette Mec-Garnait. Do-rónsat i n-ernacde, & tánic slá dó. Iar sen do-rat Collum Cille do Drostán in chadraig-sen, & ro-s benact, & fo-rácaib in mbréther, ge bé tísad ris, ná bad blienec buadacc. Tángator déara Drostán ar scarthain fri Collum Cille. Ro laboir Colum Cille, ‘Bed Déar a anim ó shunn imacc.’

II


Comgall mac Éda do-rat ua Orti 'nice Fúréne do Colum Cille & do Drostán. [...]

[1]

Vita Columbae[deasaich | deasaich an tùs]

Chaidh Vita Columbae (Beatha Chaluim Chille) a sgrìobhadh sa Laideann, tràth sna 690an tha e coltach, le Adomnán, a bha ʼna 9mh Aba Eilean Ì suas gʼa bàs sa bhliadhna 704. Chaidh aʼ phrìomh làmh-sgrìobhainn den teacsa a sgrìobhadh le Dorbbéne, deisciobal aig Adomnán a bhàsaich ann an 713, agus tha i gléidhte ann an Schaffhausen san Eilbheis.

Ceanglaichean a-muigh[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. The Gaelic Notes in the Book of Deer