An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Gnàth-shìde"
No edit summary |
No edit summary |
||
| Loidhne 1: | Loidhne 1: | ||
[[Faidhle:Map world climate zones (simplified to 10)-fr.svg|thumb|right|300px|Mapa Sìmplidh Gnàthan-shìde na Cruinne]] |
[[Faidhle:Map world climate zones (simplified to 10)-fr.svg|thumb|right|300px|Mapa Sìmplidh Gnàthan-shìde na Cruinne]] |
||
'S e figearan (mar as àbhaist, cuibheasachd air neo seachranachd) [[aimsir|na h-aimisire]] san [[àile]] fad 30 [[bliadhna]] a th' ann an '''gnàth-shìde'''.<ref>[http://www.ipcc.ch/pdf/glossary/ar4-wg1.pdf IPCC]</ref> Bithear a' meudachadh phàtarain fiaraidh ann an [[ |
'S e figearan (mar as àbhaist, cuibheasachd air neo seachranachd) [[aimsir|na h-aimisire]] san [[àile]] fad 30 [[bliadhna]] a th' ann an '''gnàth-shìde'''.<ref>[http://www.ipcc.ch/pdf/glossary/ar4-wg1.pdf IPCC]</ref> Bithear a' meudachadh phàtarain fiaraidh ann an ìre [[teodhachd]], [[taisead]], bruthadh na h-àile, [[Gaoth]], agus [[sileadh]], agus bithear a' cunntadh nam bloigheagan san àile agus rudan caochlaidheach eile na sìde ann an sgìre air choireigin fad ùine caran fada. 'S ann gu math eadar-dhealaichte 's a tha gnàth-shìde bhon aimsir, leis nach eil an aimsir a' toirt thugainn ach iomradh air an t-suidheachadh fad ùine gu math goirid.<ref>[http://www.nasa.gov/mission_pages/noaa-n/climate/climate_weather.html NASA]</ref> 'S e siostam gnàth-shìdeach na sgìre a chruthaicheas a' ghnàth-shìde, air a stèidheachadh air na còig eileamaidean a leanas: an àile, an haidro-chruinne, a' chridheo-chruinne, a' chlach-chruinne agus a' bith-chruinne. |
||
Bheir [[domhan-leud]], cruth na tìre agus [[àirde]] buaidh mhòr air gnàth-shìde sgìre, a bharrachd air [[Loch|lochan]], [[Muir|marannan]] agus an cuid sruthan. Bidh gnàthan-shìde air an seòrsachadh a rèir nam figearan cuibheasach agus nan raointean àbhaisteach a th' aca, mar as àbhaist teodhachd agus sileadh. 'S e an siostam Köppen, air a dhealbhadh le Wladimir Köppen, am bithear a' cleachdadh mar as trice.<ref>[https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=118713418 DNB]</ref> Tha siostam eile ann - an siostam Thornthwaite - a tha air a bhith ga chleachdadh bho [[1948]] a-mach, a bheir a-steach dèabh thar-analachadh, còmhla ri fiosrachadh mu theodhachd/sileadh agus thathar ga chleachdadh ann an rannsachadh mu bhith-iomadachd agus a' bhuaidh a bheir atharraidhean na Gnàth-shìde oirre.<ref>[http://agron-www.agron.iastate.edu/courses/Agron541/classes/541/lesson08a/8a.3.html Argon]</ref> 'S ann air freumhan nan tomadan adhair - a chruthaicheas gnàth-shìde na sgìre - a tha na siostaman Bergeron agus Spacial Synoptic stèidhichte.<ref>[http://www.udel.edu/SynClim/ssc.html UDEL]</ref> |
Bheir [[domhan-leud]], cruth na tìre agus [[àirde]] buaidh mhòr air gnàth-shìde sgìre, a bharrachd air [[Loch|lochan]], [[Muir|marannan]] agus an cuid sruthan. Bidh gnàthan-shìde air an seòrsachadh a rèir nam figearan cuibheasach agus nan raointean àbhaisteach a th' aca, mar as àbhaist teodhachd agus sileadh. 'S e an siostam Köppen, air a dhealbhadh le Wladimir Köppen, am bithear a' cleachdadh mar as trice.<ref>[https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=118713418 DNB]</ref> Tha siostam eile ann - an siostam Thornthwaite - a tha air a bhith ga chleachdadh bho [[1948]] a-mach, a bheir a-steach dèabh thar-analachadh, còmhla ri fiosrachadh mu theodhachd/sileadh agus thathar ga chleachdadh ann an rannsachadh mu bhith-iomadachd agus a' bhuaidh a bheir atharraidhean na Gnàth-shìde oirre.<ref>[http://agron-www.agron.iastate.edu/courses/Agron541/classes/541/lesson08a/8a.3.html Argon]</ref> 'S ann air freumhan nan tomadan adhair - a chruthaicheas gnàth-shìde na sgìre - a tha na siostaman Bergeron agus Spacial Synoptic stèidhichte.<ref>[http://www.udel.edu/SynClim/ssc.html UDEL]</ref> |
||
Mùthadh on 08:56, 5 dhen Ògmhios 2016
-fr.svg)
'S e figearan (mar as àbhaist, cuibheasachd air neo seachranachd) na h-aimisire san àile fad 30 bliadhna a th' ann an gnàth-shìde.[1] Bithear a' meudachadh phàtarain fiaraidh ann an ìre teodhachd, taisead, bruthadh na h-àile, Gaoth, agus sileadh, agus bithear a' cunntadh nam bloigheagan san àile agus rudan caochlaidheach eile na sìde ann an sgìre air choireigin fad ùine caran fada. 'S ann gu math eadar-dhealaichte 's a tha gnàth-shìde bhon aimsir, leis nach eil an aimsir a' toirt thugainn ach iomradh air an t-suidheachadh fad ùine gu math goirid.[2] 'S e siostam gnàth-shìdeach na sgìre a chruthaicheas a' ghnàth-shìde, air a stèidheachadh air na còig eileamaidean a leanas: an àile, an haidro-chruinne, a' chridheo-chruinne, a' chlach-chruinne agus a' bith-chruinne.
Bheir domhan-leud, cruth na tìre agus àirde buaidh mhòr air gnàth-shìde sgìre, a bharrachd air lochan, marannan agus an cuid sruthan. Bidh gnàthan-shìde air an seòrsachadh a rèir nam figearan cuibheasach agus nan raointean àbhaisteach a th' aca, mar as àbhaist teodhachd agus sileadh. 'S e an siostam Köppen, air a dhealbhadh le Wladimir Köppen, am bithear a' cleachdadh mar as trice.[3] Tha siostam eile ann - an siostam Thornthwaite - a tha air a bhith ga chleachdadh bho 1948 a-mach, a bheir a-steach dèabh thar-analachadh, còmhla ri fiosrachadh mu theodhachd/sileadh agus thathar ga chleachdadh ann an rannsachadh mu bhith-iomadachd agus a' bhuaidh a bheir atharraidhean na Gnàth-shìde oirre.[4] 'S ann air freumhan nan tomadan adhair - a chruthaicheas gnàth-shìde na sgìre - a tha na siostaman Bergeron agus Spacial Synoptic stèidhichte.[5]
'S e rannsachadh mu ghnàth-shìde àrsaidh a th' ann am paleo-eòlas-ghnàth-shìde. Bidh luchd-rannsachaidh a' cruthachadh mhodailean stèidhichte air caochladairean progsaidh mar fhianais neo-bhitheach mar ghrùidean air an lorg anns na h-ìrean lacustain agus bun-deighe, agus fianais bhitheach mar fhàinneachan chraobhan agus corail, air sàilleabh nach eil figearan ann mu na làithean ron 19mh Linn.[6] 'S e modailean matamataigeach nan gnàthan-shìde a dh'fhalbh, a th' ann a-nis air neo a tha ri teachd a th' ann modailean gnàthan-shìdeil. Faodaidh atharrachadh na gnàth-shìde a thachairt fad ùine fhada no ghoirid air sgàth caochladh factar: 's e atharrachadh gu math ùr a th' ann blàthachadh na cruinne.[7]
