An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Siostam Eadar-nàiseanta nan Aonadan"
b r2.7.2+) (Robot: Adding ky:СИ өлчөө системи |
b Bot: Migrating 107 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12457 (translate me) |
||
Loidhne 75: | Loidhne 75: | ||
{{Link FA|ro}} |
{{Link FA|ro}} |
||
{{Link FA|vi}} |
{{Link FA|vi}} |
||
[[af:SI-stelsel]] |
|||
[[als:SI-Einheitensystem]] |
|||
[[an:Sistema Internacional d'Unidatz]] |
|||
[[ar:نظام الوحدات الدولي]] |
|||
[[ast:Sistema Internacional d'Unidaes]] |
|||
[[az:Sİ]] |
|||
[[bat-smg:SI]] |
|||
[[be:СІ, міжнародная сістэма адзінак вымярэння]] |
|||
[[be-x-old:Міжнародная сыстэма СІ]] |
|||
[[bg:Международна система единици]] |
|||
[[bn:আন্তর্জাতিক একক পদ্ধতি]] |
|||
[[br:Reizhiad etrebroadel unanennoù ar fizik]] |
|||
[[bs:SI sistem]] |
|||
[[ca:Sistema Internacional d'Unitats]] |
|||
[[cs:Soustava SI]] |
|||
[[cu:Мєждоународьнъ мѣръ сѷстима]] |
|||
[[cy:System Ryngwladol o Unedau]] |
|||
[[da:Système International d'Unités]] |
|||
[[de:Internationales Einheitensystem]] |
|||
[[el:Διεθνές σύστημα μονάδων]] |
|||
[[en:International System of Units]] |
|||
[[eo:Internacia sistemo de unuoj]] |
|||
[[es:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[et:SI-süsteem]] |
|||
[[eu:Nazioarteko Unitate Sistema]] |
|||
[[fa:دستگاه بینالمللی یکاها]] |
|||
[[fi:Kansainvälinen yksikköjärjestelmä]] |
|||
[[fr:Système international d'unités]] |
|||
[[frr:SI-süsteem]] |
|||
[[fur:Sisteme internazionâl di unitâts]] |
|||
[[fy:Ynternasjonaal Systeem fan Ienheden]] |
|||
[[ga:Córas Idirnáisiúnta na nAonad]] |
|||
[[gan:國際單位系統]] |
|||
[[gl:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[he:מערכת היחידות הבינלאומית]] |
|||
[[hi:अन्तर्राष्ट्रीय इकाई प्रणाली]] |
|||
[[hif:SI]] |
|||
[[hr:Međunarodni sustav mjernih jedinica]] |
|||
[[hu:SI mértékegységrendszer]] |
|||
[[ia:Systema International de Unitates]] |
|||
[[id:Sistem Satuan Internasional]] |
|||
[[io:Unaj-internaciona sistemo]] |
|||
[[is:Alþjóðlega einingakerfið]] |
|||
[[it:Sistema internazionale di unità di misura]] |
|||
[[ja:国際単位系]] |
|||
[[jbo:treci'e]] |
|||
[[jv:Sistem Pétungan Internasional]] |
|||
[[ka:ერთეულთა საერთაშოირისო სისტემა]] |
|||
[[kk:Өлшем бірліктерінің халықаралық жүйесі]] |
|||
[[ko:국제단위계]] |
|||
[[krc:ЁС]] |
|||
[[ksh:SI-Basiseinheite]] |
|||
[[ku:Sîstema Navneteweyî ya Yekeyan]] |
|||
[[ky:СИ өлчөө системи]] |
|||
[[la:Systema Internationale]] |
|||
[[lb:Internationalt Eenheetesystem]] |
|||
[[lt:SI (sistema)]] |
|||
[[lv:Starptautiskā mērvienību sistēma]] |
|||
[[mk:Меѓународен систем на мерни единици]] |
|||
[[ml:അന്താരാഷ്ട്ര ഏകകവ്യവസ്ഥ]] |
|||
[[mn:Олон улсын нэгжийн систем]] |
|||
[[mr:आंतरराष्ट्रीय गणना पद्धती]] |
|||
[[ms:Sistem Unit Antarabangsa]] |
|||
[[my:အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ယူနစ် စနစ်]] |
|||
[[nds:Internatschonal Eenheitensystem]] |
|||
[[nl:SI-stelsel]] |
|||
[[nn:SI-systemet]] |
|||
[[no:SI-systemet]] |
|||
[[nso:SI]] |
|||
[[oc:Sistèma Internacionau d'Unitats]] |
|||
[[pa:ਅੰਤਰਦੇਸ਼ੀ ਇਕਾਈ ਢਾਂਚਾ]] |
|||
[[pl:Układ SI]] |
|||
[[pnb:ناپاں دا انٹرنیشنل پربندھ]] |
|||
[[pt:Sistema Internacional de Unidades]] |
|||
[[qu:SI tupuy]] |
|||
[[ro:Sistemul internațional de unități]] |
|||
[[roa-tara:Sisteme 'Ndernazionale de aunità de mesure]] |
|||
[[ru:Международная система единиц]] |
|||
[[sco:SI]] |
|||
[[sh:SI]] |
|||
[[simple:International System of Units]] |
|||
[[sk:SI]] |
|||
[[sl:Mednarodni sistem enot]] |
|||
[[so:Horgale (Fiisikis)]] |
|||
[[sq:Sistemi SI]] |
|||
[[sr:Међународни систем јединица]] |
|||
[[su:Sistem Hijian Internasional]] |
|||
[[sv:Internationella måttenhetssystemet]] |
|||
[[sw:Vipimo sanifu vya kimataifa]] |
|||
[[ta:அனைத்துலக முறை அலகுகள்]] |
|||
[[th:ระบบหน่วยวัดระหว่างประเทศ]] |
|||
[[tl:Pandaigdigang Sistema ng mga Yunit]] |
|||
[[tr:Uluslararası Birimler Sistemi]] |
|||
[[tt:СИ]] |
|||
[[uk:Міжнародна система одиниць (СІ)]] |
|||
[[ur:بین الاقوامی نظام اکائیات]] |
|||
[[uz:Xalqaro birliklar tizimi]] |
|||
[[vec:Sistema Internasional]] |
|||
[[vi:SI]] |
|||
[[vls:SI-systèm]] |
|||
[[war:Kanasodnon Sistema han mga Yunit]] |
|||
[[yi:אינטערנאציאנאלע סיסטעם פון איינסן]] |
|||
[[yo:Ìwọ̀n Ẹyọ Akáríayé SI]] |
|||
[[zh:国际单位制]] |
|||
[[zh-classical:萬國公制]] |
|||
[[zh-min-nan:Kok-chè Tan-ūi Hē-thóng]] |
|||
[[zh-yue:國際單位制]] |
Mùthadh on 00:26, 9 dhen Mhàrt 2013
Anns a’ bhliadhna 1960, dh’aontaich an 11mh Comhairle Ginearalta air Cuideaman agus Tomhaisean ris an ainm Système International d'Unités, 'sa Ghàidhlig: Siostam Eadar-nàiseanta nan Aonadan, agus ris a’ ghearr-sgrÌobhadh eadar-nàiseanta SI , airson an siostam de aonadan-thomhais practigeachd a chaidh air mhòladh leis a’ chomhairle.
Tha an SI steidhichte air seachd bun-aonad. Air barrachd na bun aonadan, dh’aontaich an 11mh Comhairle Ginearalta, riaghailtean airson ro-ainmean, airson aonadan-leasaichte, agus airson gniomhan eile.
Is àlach de aonadan sàr-sònraichte, a tha anns an seachd bun-aonad. Gabhar, le abhaisteas, gu bheil gach bun-aonad a’ tomhais bun-feart a tha neo-eisimileach ri cach air taobh seoladh. Is iad na bun-aonadan : Am Metre (m), and Cilogram (kg), an Diog (d), An Ampere (A), An Ceilbhin (K) Am Mól (mol) agus an Càindeile (Cd).
Tha na aonadan-leasaichte cruthaichte as bun-aonadan co-cheangailte. Tha cruth de gach aonad-leasaichte a reir an cairdeas ailseabrachd eadar a bhun-fheartan.
Tha ainmean (agus comharraidhean) sònraichte ri na h-aonadan-freumhaichte bu cudthromach. Far a bheil ainm sònraichte do aonad-freumhaichte, faodar don ainm is comharra a bhi cleachda an tuairsgeulan agus mar phàirt de aonadan ro-leasaichte.
Chan eil an SI na shiostam reoithte, ach theid a leasachadh gu leantainneach mu choinneamh sàr-fheuman tomhais de shaidheans agus teicneòlas.
Na Bun Aonadan
Meatair m
Is an t-aonad de Fàd a tha anns an meatair.
Is meatair an astar a shuibhalas gàth sholais, ann an falamhantas, re dail tím de 1/299 792 458 de diog.
Cilogram Kg
Is an t-aonad de Màs a tha anns an Cilogram.
Tha màs a’ Chilograim co-ionnan ri màs den ro-shamhuil eadar-naiseanta.
Diog s
Is an t-aonad de Tím a tha anns an diog.
Is diog an dail tím ré 9 192 631 770 dail den reideachd saoraichte le adamh de Caesium 133, agus an adhamh an iompachadh eadar dà inbhe haidhper-mìn de a bhun-stàid.
Ampere A
Is an t-aonad de Srùth-Dhealanachd a tha ann an Ampere.
Is e a tha anns an Ampere an sruth-dhealain cunbhalach a bhiodh, nan ro e na srùthadh tro dà teud direach, de tar-raoin neo-mheudachd, , de fàd eicriochte, co-shinte le astar de 1 metre eadarra agus suidhichte ann an falmhantas, ag aobharachadh forsa eadar an dà theud co-ionnan ri 2 x 10-7 Newton air gach metre nan fhàid.
Ceilbhin K
Is an t-aonad teasad teirmidinimiciúil a tha anns an Ceilbhin.
Is e a tha anns an Cheilbhin ceum de teasad teirmidinimiciúil co-ionnan ri 1 / 273.16 de an teasad teirmidinimiciúil aig am pung tri-staideachd de uisge.
Mól mol
Is aonad uimhir a tha ann am Mól
1. Is uimhir de stugh a tha ann an mól, le aireamh de bun-mirean co-ionnan ris an aireamh de àdamhan a tha ann 0.012 cilogram de Carbon 12.
2. Nuair a theid cleachdadh air an mól, b’fheudar do na bun-mirean a bhi sonraichte, faodar bun-mhirean na cuise a bhi àdamhan, moileiciuilean, ionan, éileactronan, neo buidhnean-mirean sonraichte le na mírean sin.
Càindeile Cd
Is an t-aonad de soillearad a tha ann an Càindeile
Is e a tha anns a’ Chaindeile, an dlùths-sholais, ann an rian ainmichichte, bho mathair-sholais a sgaoileas reideachd mhonocrómatachd aig minigead de 540 x 10 12 Hertz, agus le dluths-reideachd anns an rian sin de 1/683 Bhatt air an stereidean.
Aonadan Leasaichte
Tha ficheadan de aonadan-leasaichte anns an t-Système International. Tha cuid dhaibh ri lorg anns an earann seo.
Joule (J) : Is aonad-luith a tha anns an Joule.
Bhatt (W): Is aonad Cumhachd a tha anns an Bhatt.
Ceanglaichean a-mach
- BIPM Bureau International des Poids et Mesures (SI maintenance agency) (Duilleag oifigeil)
- BIPM brochure (Iomradh SI )