An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Daibhidh II, Rìgh Alba"
na cinn |
bNo edit summary |
||
Loidhne 43: | Loidhne 43: | ||
==Na Sasannaich a' bagairt a-rithist, agus teicheadh dhan Fhraing== |
==Na Sasannaich a' bagairt a-rithist, agus teicheadh dhan Fhraing== |
||
Ach an uair sin thugadh ionnsaigh na bu challmhoire buileach air Alba leis an rìgh [[Eideard III Shasainn]], a rinn sgrios mòr air an arm Albannach aig [[Blàr Halidon|Halidon]], tuath air [[Bearaig]], ann an [[1333]], agus chaidh an rìgh òg agus a bhan-righ a chur a-nall dhan [[an Fhraing|Fhraing]] gus am biodh iad sàbhailte ann an cùirt Philip VI. |
Ach an uair sin thugadh ionnsaigh na bu challmhoire buileach air Alba leis an rìgh [[Eideard III Shasainn]], a rinn sgrios mòr air an arm Albannach aig [[Blàr Halidon|Halidon]], tuath air [[Bearaig]], ann an [[1333]], agus chaidh an rìgh òg agus a bhan-righ a chur a-nall dhan [[an Fhraing|Fhraing]] gus am biodh iad sàbhailte ann an cùirt Philip VI. |
||
⚫ | |||
==Tilleadh a dh'Alba, is cogadh le Sasainn air sgàth na Frainge== |
==Tilleadh a dh'Alba, is cogadh le Sasainn air sgàth na Frainge== |
||
<br>Ann an [[1341]], bha e sàbhailte dha tilleadh a dh'Alba agus cha b'fhada gus an do ghabh e smachd air an dùthaich air fad. Ach ann an [[1346]], bha na Sasannaich a' bagairt ionnsaigh a thoirt air an Fhraing agus dh'iarr Philip VI cuideachadh air Alba. Ann an spiorad an t-seann caidreachais eadar Alba san Fhraing, chaidh Daibhidh agus arm mòr Alba thairis air an Abhainn [[Tuaidh]] a-steach do Shasainn san Dàmhair, ach thugadh buaidh orra le Sasannaich a' chinn a-tuath aig cath aibhiseach [[:en:Battle of Nevilles Cross|Crois Neville]] air taobh a-muigh ballaichean-dìona [[Durham]]. Ged a shabaid Daibhidh e fhèin gu treun, chaidh a thoirt am brùid agus bhiodh e na phrìosanach ann an Sasainn airson aon bliadhna deug. |
<br>Ann an [[1341]], bha e sàbhailte dha tilleadh a dh'Alba agus cha b'fhada gus an do ghabh e smachd air an dùthaich air fad. Ach ann an [[1346]], bha na Sasannaich a' bagairt ionnsaigh a thoirt air an Fhraing agus dh'iarr Philip VI cuideachadh air Alba. Ann an spiorad an t-seann caidreachais eadar Alba san Fhraing, chaidh Daibhidh agus arm mòr Alba thairis air an Abhainn [[Tuaidh]] a-steach do Shasainn san Dàmhair, ach thugadh buaidh orra le Sasannaich a' chinn a-tuath aig cath aibhiseach [[:en:Battle of Nevilles Cross|Crois Neville]] air taobh a-muigh ballaichean-dìona [[Durham]]. Ged a shabaid Daibhidh e fhèin gu treun, chaidh a thoirt am brùid agus bhiodh e na phrìosanach ann an Sasainn airson aon bliadhna deug. |
||
==Na phrìosanach an Sasainn== |
|||
Chuir Daibhidh seachad aon bliadhna deug na phrìosanach ann an [[:en:Odiham Castle|Caisteal Odiham]], siorrachd [[:en:Hampshire|Hampshire]]. Thugadh urram dha leis na Sasannaich gus bha cead aige seòrsa cùirt a bhith aige fhad's a bha e na phrìosanach. Dh'iarr na Sasannaich eirig de 100,000 mearcaichean air Alba mus cuireadh iad ma sgaoil e; a chionn's gun robh an dùthaich cho bochd san àm thug seo ùineachan, ach mu dheireadh chaidh co-aontachadh eadar an dà dhùthaich a shoidhnigeadh ann am [[Bearaig]] (1357), agus chaidh an rìgh a shaoradh. |
|||
==Air ais an Alba== |
|||
==Bas Dhaibhidh== |
|||
⚫ | |||
[[Category:Rìghrean]] |
[[Category:Rìghrean]] |
Mùthadh on 18:43, 19 dhen Dùbhlachd 2009
Daibhidh II, Rìgh Alba |
||
Rìoghaich e: | 7 an t-Ògmhios 1329 – 22 an Gearran 1371 | |
A' leantainn: | Raibeart I | |
Sliochd | Cha robh duine cloinne aige | |
Oighre | Raibeart II (mac a leth-pheathar) | |
Cèile-pòsda | (1) Joan, Bana-phrionnsa Shassainn (2) Mairead Drummond | |
Taigh Rìoghail | Na Brusaich | |
Athair | Raibeart I | |
Màthair | Ealasaid de Burgh | |
Rugadh e: | 5 am Màrt 1324, Dùn Phàrlain, Alba | |
Eug: | 22 an Gearran 1371, Caisteal Dhùn Èideann (aois 46) | |
Àite-tiodhlacaidh: | Abaid Taigh an Ròid, Dùn Èideann |
'S e mac le Raibeart Brus a bh' ann an Daibhidh Brusach, a bha na Rìgh ann an Alba eadar 1329 is 1371.
Breith is leanabachd
Rinn Alba gàirdeachas mòr nuair a rugadh Daibhidh sa Mhàrt, 1324. Ged a bha an rìgh mòr Raibeart cha mhòr lethcheud bliadhna dh'aois, agus a bhean Ealasaid de Burgh mu chòig bliadhna deug thar fhichead, bha a-nise oighre fireann aige mu dheireadh thall, rud a bha a' gealltainn sonas is seasmhachd dhan dùthaich agus do sliochd nam Brusach.
Thathas ag ràdh gun deach an leanabh ainmeachadh airson Rìgh Daibhidh I Alba, fear dhen a' chiad rìghrean a thug Alba fo smachd agus a thug a-mach buaidh, agus rìgh san robh Raibeart a' cur sùim nach beag.
Ann an 1328, rinn Alba is Sasainn Còrdadh Northampton eadarra, aontachadh-sithe a thug cogaidhean neo-eisimeileachd Alba gu crìche. Chaidh aontachadh le na riochdairean Albannach is Sasannach gun rachadh am prionnsa Daibhidh pòsadh ris a' bhana-phrionnsa Shasannach Joan an Dùin, nighean Eideird II Shasainn agus phòs iad nuair nach robh Daibhidh ach ceithir bliadhna a dh'aois.
Bas athar - na rìgh aig aois còig
Chaochail Raibeart, athair Dhaibhidh, san Ògmhios 1329 agus gun a làimh cinnteach air an stiùir, thugadh ceum air ais ann an Alba. Ghabh Eideard Balliol, mac le Iain Balliol, bràth air an t-suidheachadh seo le cuideachadh bho arm Sasannach agus shoirbhich leis aig Blàr Dhupplin (1332). Chaidh Balliol a chrùnadh na Rìgh Alba, mas fhìor, ann am Peairt ach chaidh a sgiùrsadh a-mach às an dùthaich goirid às dèidh sin.
Na Sasannaich a' bagairt a-rithist, agus teicheadh dhan Fhraing
Ach an uair sin thugadh ionnsaigh na bu challmhoire buileach air Alba leis an rìgh Eideard III Shasainn, a rinn sgrios mòr air an arm Albannach aig Halidon, tuath air Bearaig, ann an 1333, agus chaidh an rìgh òg agus a bhan-righ a chur a-nall dhan Fhraing gus am biodh iad sàbhailte ann an cùirt Philip VI.
Tilleadh a dh'Alba, is cogadh le Sasainn air sgàth na Frainge
Ann an 1341, bha e sàbhailte dha tilleadh a dh'Alba agus cha b'fhada gus an do ghabh e smachd air an dùthaich air fad. Ach ann an 1346, bha na Sasannaich a' bagairt ionnsaigh a thoirt air an Fhraing agus dh'iarr Philip VI cuideachadh air Alba. Ann an spiorad an t-seann caidreachais eadar Alba san Fhraing, chaidh Daibhidh agus arm mòr Alba thairis air an Abhainn Tuaidh a-steach do Shasainn san Dàmhair, ach thugadh buaidh orra le Sasannaich a' chinn a-tuath aig cath aibhiseach Crois Neville air taobh a-muigh ballaichean-dìona Durham. Ged a shabaid Daibhidh e fhèin gu treun, chaidh a thoirt am brùid agus bhiodh e na phrìosanach ann an Sasainn airson aon bliadhna deug.
Na phrìosanach an Sasainn
Chuir Daibhidh seachad aon bliadhna deug na phrìosanach ann an Caisteal Odiham, siorrachd Hampshire. Thugadh urram dha leis na Sasannaich gus bha cead aige seòrsa cùirt a bhith aige fhad's a bha e na phrìosanach. Dh'iarr na Sasannaich eirig de 100,000 mearcaichean air Alba mus cuireadh iad ma sgaoil e; a chionn's gun robh an dùthaich cho bochd san àm thug seo ùineachan, ach mu dheireadh chaidh co-aontachadh eadar an dà dhùthaich a shoidhnigeadh ann am Bearaig (1357), agus chaidh an rìgh a shaoradh.