An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Éideard Dwelly"
smachd ùghdarrais is iomraidhean le teamplaidean |
|||
Loidhne 1: | Loidhne 1: | ||
{{Bogsa eachdraidh-bheatha}} |
{{Bogsa eachdraidh-bheatha}} |
||
'S e '''Éideard Dwelly''' ([[2 an Gearran|2 |
'S e '''Éideard Dwelly''' ([[2 an Gearran|2 Gearran]] [[1864]], [[Twickenham]]–[[25 am Faoilleach|25 Faoilleach]] [[1939]]) a rinn am faclair a bu chudromaiche sa [[Gàidhlig|Ghàidhlig]] - ''Faclair Gàidhlig gu Beurla le dealbhan''. Chlò-bhuail, cheangail, agus chruinnich e e, agus rinn e na dealbhan cuideachd. Thàinig am faclair a-mach ann [[1911]]. 'S e [[Sasainn|Sasannach]] a bha ann bho thùs, ach shiubhail e leis an [[arm]] a dh’[[Alba]], far an do chuir e an t-ainm “Eòghann Dòmhnallach” air fhèin. 'S e obair luachmhor a rinn e, ach cha do ghabh e a-riamh an duais a b' fhiach e air a shon. |
||
==Bheatha == |
==Bheatha == |
||
Nuar a bha Dwelly fhathast san sgoil, thòisich ùidh mhòr a bhith aige ann an Gàidhlig agus ann am pìobaireachd. Ghabh e dha na London Scottish Volunteers, agus mar seo, bha cothrom aige a bhith a' cluiche na pìoba.<ref name=":0">Gough |
Nuar a bha Dwelly fhathast san sgoil, thòisich ùidh mhòr a bhith aige ann an Gàidhlig agus ann am pìobaireachd. Ghabh e dha na London Scottish Volunteers, agus mar seo, bha cothrom aige a bhith a' cluiche na pìoba.<ref name=":0">{{ iomradh iris | sloinneadh = Gough | ainm = Harold | tiotal = Eideard Dwelly, Eoghan MacDhòmhnaill agus Am Faclair Mòr | iris = [[Gairm]] | leabhar = 164 | àireamh = Am Foghar | ceann-là = 1993}}</ref> Ann an 1890s, dh'atharraich e ainm, oir bha Eòghan MacDhòmnaill nas fhreagarraiche airson a' phìobaire. Dh'fhàg e [[Sasainn]] agus ghluais e a dh'[[Alba]]. Phòs e boireannach aig an robh Gàidhlig, Màiri NicDhùghaill.<ref name=":0" /> Aig an àm seo, thòisich e obair air am faclair Gàidhlig ùr. |
||
Thill an teaghlach a Shasainn a-rithist, agus bha iad a' fuireach ann am [[Skeete]], ann an sgìre [[Kent]], agus ann an [[Herne Bay]]. |
Thill an teaghlach a Shasainn a-rithist, agus bha iad a' fuireach ann am [[Skeete]], ann an sgìre [[Kent]], agus ann an [[Herne Bay]]. |
||
==Am faclair== |
==Am faclair== |
||
Tha am [[faclair]] a sgrìobh Dwelly ann an clò fhathast.<ref>Dwelly |
Tha am [[faclair]] a sgrìobh Dwelly ann an clò fhathast.<ref>{{ iomradh leabhar | sloinneadh = Dwelly | ainm = Edward | ceann-là = 1911 | tiotal = Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan/The Illustrated Gaelic - English Dictionary (10mh Clò-bhualadh) | ionad = [[Dun Eideann|Dùn Èideann]] | foillsichear = Birlinn Limited| isbn = 1-874744-04-1}}</ref> Tha 1034 duilleagan ann agus iomadh dealbh. Tha e soilleir ris an leughadair gur e obair uabhasach mhòr a tha anns an fhaclair a rinn Dwelly. Ann an ro-ràdh an fhaclair sgrìobh Dwelly gun robh e taingeil don Rìgh airson a chuideachadh agus bha e taingeil cuideachd do a bhean. Nuair a bha Am Faclair deiseil, thòisich e obair air sloinneadh, ''Dwelly's Parish Records''.<ref name=":0" /> |
||
== Sgrìobhadh mu a dheidhinn == |
|||
* Gough, Harold. "Eideard Dwelly, Eoghan MacDhòmhnaill agus Am Faclair Mòr". [[Gairm]] 164, Am Foghar 1993. |
|||
==Faic cuideachd== |
==Faic cuideachd== |
||
* [[Faclairean Gàidhlig]] |
* [[Faclairean Gàidhlig]] |
||
== |
== Iomraidhean == |
||
<references/> |
<references/> |
||
Loidhne 23: | Loidhne 20: | ||
<!------[[Roinn-seòrsa:Sgoilearan Ceiltis]]----> |
<!------[[Roinn-seòrsa:Sgoilearan Ceiltis]]----> |
||
{{Smachd ùghdarrais}} |
|||
[[Roinn-seòrsa:Gàidhlig]] |
[[Roinn-seòrsa:Gàidhlig]] |
||
[[Roinn-seòrsa:Sgoilearan na Gàidhlig]] |
[[Roinn-seòrsa:Sgoilearan na Gàidhlig]] |
Am mùthadh mu dheireadh on 13:19, 2 dhen Ghearran 2019
Éideard Dwelly | |
---|---|
Beatha | |
Breith | Twickenham (en) , 2 dhen Ghearran 1864 |
Dùthaich |
Rìoghachd Aonaichte Rìoghachd Aonaichte na Breatainne Mòire agus Èireann 12 dhen Ghiblean 1927) |
Bàs | Fleet (en) , 25 dhen Fhaoilleach 1939 |
Foghlam | |
Cànain |
Beurla Gàidhlig |
Dreuchd | |
Dreuchd | faclairiche agus cànanaiche |
'S e Éideard Dwelly (2 Gearran 1864, Twickenham–25 Faoilleach 1939) a rinn am faclair a bu chudromaiche sa Ghàidhlig - Faclair Gàidhlig gu Beurla le dealbhan. Chlò-bhuail, cheangail, agus chruinnich e e, agus rinn e na dealbhan cuideachd. Thàinig am faclair a-mach ann 1911. 'S e Sasannach a bha ann bho thùs, ach shiubhail e leis an arm a dh’Alba, far an do chuir e an t-ainm “Eòghann Dòmhnallach” air fhèin. 'S e obair luachmhor a rinn e, ach cha do ghabh e a-riamh an duais a b' fhiach e air a shon.
Bheatha
Nuar a bha Dwelly fhathast san sgoil, thòisich ùidh mhòr a bhith aige ann an Gàidhlig agus ann am pìobaireachd. Ghabh e dha na London Scottish Volunteers, agus mar seo, bha cothrom aige a bhith a' cluiche na pìoba.[1] Ann an 1890s, dh'atharraich e ainm, oir bha Eòghan MacDhòmnaill nas fhreagarraiche airson a' phìobaire. Dh'fhàg e Sasainn agus ghluais e a dh'Alba. Phòs e boireannach aig an robh Gàidhlig, Màiri NicDhùghaill.[1] Aig an àm seo, thòisich e obair air am faclair Gàidhlig ùr.
Thill an teaghlach a Shasainn a-rithist, agus bha iad a' fuireach ann am Skeete, ann an sgìre Kent, agus ann an Herne Bay.
Am faclair
Tha am faclair a sgrìobh Dwelly ann an clò fhathast.[2] Tha 1034 duilleagan ann agus iomadh dealbh. Tha e soilleir ris an leughadair gur e obair uabhasach mhòr a tha anns an fhaclair a rinn Dwelly. Ann an ro-ràdh an fhaclair sgrìobh Dwelly gun robh e taingeil don Rìgh airson a chuideachadh agus bha e taingeil cuideachd do a bhean. Nuair a bha Am Faclair deiseil, thòisich e obair air sloinneadh, Dwelly's Parish Records.[1]
Faic cuideachd
Iomraidhean
- ↑ 1.0 1.1 1.2 Gough, Harold (1993): “Eideard Dwelly, Eoghan MacDhòmhnaill agus Am Faclair Mòr,” ann an: Gairm, leabhar 164, àir. Am Foghar.
- ↑ Dwelly, Edward (1911): Faclair Gàidhlig gu Beurla le Dealbhan/The Illustrated Gaelic - English Dictionary (10mh Clò-bhualadh). Dùn Èideann: Birlinn Limited. ISBN 1-874744-04-1.