An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Bogotá"

Deasaich na ceanglaichean
O Uicipeid
Browse history interactively
← Mùthadh nas sineDeasachadh nas ùire →
Content deleted Content added
VisualWikitext
b →‎Bailtean Co-cheangailte: - faidhle gun cheadachas
sgioblachadh is smachd ùghdarrais
Loidhne 19: Loidhne 19:
| DUILLEAG = [http://www.bogota.gov.co/ Bogota Official Site]
| DUILLEAG = [http://www.bogota.gov.co/ Bogota Official Site]
}}
}}
Tha '''Bogotá''' na [[prìomh-bhaile|phrìomh-baile]] [[Coloimbia|Choloimbia]].<ref>[http://www.smo.uhi.ac.uk/gaidhlig/faclair/cuspair/duthchannan/ Dùthchannan aig SMO]</ref> A bharrachd air sin, 's prìomh-bhaile na roinne [[Cundinamarca (Roinn)|Cundinamarca]] agus an [[Distrito Capital]]. 'S e ''Santa Fe de Bogotá'' an t-ainm oifigeil a th' air anns an [[Spàinntis]]. Bha àireamh-sluaigh dhe 6,840,116 aig a' bhaile fhèin ann an [[2005]], a-rèir a' chunntais-sluaigh mu dheireadh.<ref>[http://www.dane.gov.co/files/investigaciones/poblacion/proyepobla06_20/ProyeccionMunicipios2005_2009.xls Figearan Oifis a' Chunntas-sluaigh]</ref> 'S e Bogotá am baile as motha na dùthcha<ref>[http://web.archive.org/web/20071001063527/www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&dat=32&geo=-55&srt=npan&col=aohdq&pt=c&va=&srt=pnan Bailtean as motha na dùthcha]</ref> an còigeamh baile as motha ann an [[Aimearaga-Laideannach]]<ref>[http://www.mongabay.com/igapo/Latin_America.htm Mongabay]</ref> agus an 23mh baile as motha na cruinne.<ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=pnan&col=adhoq&msz=1500|title=Bailtean as motha na cruinne|archiveurl=http://archive.is/MzYUJ|archivedate=2013-06-30}}</ref> Chaidh am baile a steidheachadh ann an [[1538]].
Tha '''Bogotá''' na [[prìomh-bhaile|phrìomh-baile]] [[Coloimbia|Choloimbia]].<ref>[http://www.smo.uhi.ac.uk/gaidhlig/faclair/cuspair/duthchannan/ Dùthchannan aig SMO]</ref> A bharrachd air sin, 's prìomh-bhaile na roinne [[Cundinamarca (Roinn)|Cundinamarca]] agus an [[Distrito Capital]]. 'S e ''Santa Fe de Bogotá'' an t-ainm oifigeil a th' air anns an [[Spàinntis]]. Bha àireamh-shluaigh dhe 6,840,116 aig a' bhaile fhèin ann an [[2005]], a-rèir a' chunntais-sluaigh mu dheireadh.<ref>[http://www.dane.gov.co/files/investigaciones/poblacion/proyepobla06_20/ProyeccionMunicipios2005_2009.xls Figearan Oifis a' Chunntas-sluaigh]</ref> 'S e Bogotá am baile as motha na dùthcha<ref>[http://web.archive.org/web/20071001063527/www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&dat=32&geo=-55&srt=npan&col=aohdq&pt=c&va=&srt=pnan Bailtean as motha na dùthcha]</ref> an còigeamh baile as motha ann an [[Aimearaga-Laideannach]]<ref>[http://www.mongabay.com/igapo/Latin_America.htm Mongabay]</ref> agus an 23mh baile as motha na cruinne.<ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=pnan&col=adhoq&msz=1500|title=Bailtean as motha na cruinne|archiveurl=http://archive.is/MzYUJ|archivedate=2013-06-30}}</ref> Chaidh am baile a stèidheachadh ann an [[1538]].


== Freumhan an Ainm ==
== Freumhan an Ainm ==
Mar a b'àbhaist ann an Aimearaga, chruthachadh na Spàinntich ainmean-àite le freumhan anns na creideamhan aca neo mar chuimhne air àiteachan agus daoine ainmeil thall anns [[an Spàinn]]: m.e. [[Buga|Guadalajara de Buga]], [[Ibagué|San Bonifacio de Ibagué]] agus [[Cali|Santiago de Cali]]. Mar sin, fhuair am baile an t-ainm aige bho dhà fhacal ann an [[Spàinntis]]: ''Santa'' bhon fhacal [[Laideann]] ''Sanctus''<ref>[http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=santo Real Academia de la Lengua]</ref> (Coisrisgte) agus ''Fe'' (Creideas) bhon fhacal Laideann ''Fides''.<ref>[http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=fe Real Academia de la Lengua]</ref> Thathar ag ràdh gur ann às an ainm Bacatá a th'ann an eileamaid Bogotá, a tha a' ciallachadh ''dùin'', leis gur e prìomh-bhaile nan [[Zipa]] a bh'ann.<ref>[http://www.bogotamia.com/id_key.php?ID_key=626 Bogotá Mía]</ref> Tha feadhainn eile a' mìneachadh gur e ''Wak'ata'' an seann ainm a bh'air a' bhaile agus gu bheil sin a' ciallachadh àite coisrigte.<ref>[http://www.oei.org.co/sii/entrega20/art03.htm Organización de Estados Iberamericanos]</ref>
Mar a b' àbhaist ann an Aimearaga, chruthachadh na Spàinntich ainmean-àite le freumhan anns na creideamhan aca neo mar chuimhne air àiteachan agus daoine ainmeil thall anns [[an Spàinn]]: m.e. [[Buga|Guadalajara de Buga]], [[Ibagué|San Bonifacio de Ibagué]] agus [[Cali|Santiago de Cali]]. Mar sin, fhuair am baile an t-ainm aige bho dhà fhacal ann an [[Spàinntis]]: ''Santa'' bhon fhacal [[Laideann]] ''Sanctus''<ref>[http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=santo Real Academia de la Lengua]</ref> (Coisrisgte) agus ''Fe'' (Creideas) bhon fhacal Laideann ''Fides''.<ref>[http://buscon.rae.es/draeI/SrvltConsulta?TIPO_BUS=3&LEMA=fe Real Academia de la Lengua]</ref> Thathar ag ràdh gur ann às an ainm Bacatá a th'ann an eileamaid Bogotá, a tha a' ciallachadh ''dùin'', leis gur e prìomh-bhaile nan [[Zipa]] a bh'ann.<ref>[http://www.bogotamia.com/id_key.php?ID_key=626 Bogotá Mía]</ref> Tha feadhainn eile a' mìneachadh gur e ''Wak'ata'' an seann ainm a bh' air a' bhaile agus gu bheil sin a' ciallachadh àite coisrigte.<ref>[http://www.oei.org.co/sii/entrega20/art03.htm Organización de Estados Iberamericanos]</ref>


== Sluagh a' bhaile ==
== Sluagh a' bhaile ==
Ged a tha 6,840,116 nan tàmh anns a' bhaile, chan eil ach 15,606 dhuibh a' fuireach anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile. Tha fearrann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: municipios) agus le sin tha gach [[clachan]] agus [[croit]] fo stiùireadh baile air choireigin.<ref>[http://www.colombia-virtual.com/municipios.html Cololmbia Virtual]</ref> Air adhbharan trioblaidean poiliteagach air an [[dùthaich]], tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail.
Ged a tha 6,840,116 nan tàmh anns a' bhaile, chan eil ach 15,606 dhuibh a' fuireach anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile. Tha fearann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: ''municipios'') agus le sin tha gach [[clachan]] agus [[croit]] fo stiùireadh baile air choireigin.<ref>[http://www.colombia-virtual.com/municipios.html Colombia Virtual]</ref> Air adhbharan trioblaidean poileataigeach air an [[dùthaich]], tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail.
== Eachdraidh ==
== Eachdraidh ==
Chaidh [[Jorge Eliecer Gaitán]], a bha na thagraiche do cheannas na dùthcha airson [[Pàrtaidh Libearalach Choloimbia|nan Libearalach]], a mharbhadh ann am Bogotá ann an [[1948]]. Lean aimhreit agus comhstri sna sràidean sa bhaile fad seachdain agus bha meadhan a' bhaile a mhileadh gu tur. B' e [[Am Bogotazo]] an t-ainm a chuireadh air sin. Thàinig cogadh an a dhèidh. Ann an [[1957]], an dèidh dusan bliadhna de deasbad, chaidh sgìre shònraichte a stèidheachadh mu timcheall a' bhaile. Chaidh 5 baile eile a thoirt a-steach fo a sgàil: [[Bosa]], [[Engativá]], [[Fontibón]], [[Subá]], [[Sumapaz]] agus [[Usaquén]]. Bha an Riaghaltas air a bhith a' gabhail ri atharrachadh mòr airson [[Prìomh-bhaile|a' phrìomh-bhaile]] fiù' s [[bliadhna|bliadhnachan]] roimhe ann an [[1945]],<ref>[http://www.banrepcultural.org/blaavirtual/revistas/credencial/enero2002/division.htm Banrepcultural]</ref> ach chan fhaodadh càil a dheànamh air sàilleabh gu robh [[cogadh sìobhalta]] ann.
Chaidh [[Jorge Eliecer Gaitán]], a bha na thagraiche do cheannas na dùthcha airson [[Pàrtaidh Libearalach Choloimbia|nan Libearalach]], a mharbhadh ann am Bogotá ann an [[1948]]. Lean aimhreit agus comh-strì sna sràidean sa bhaile fad seachdain agus bha meadhan a' bhaile a mhilleadh gu tur. B' e [[Am Bogotazo]] an t-ainm a chuireadh air sin. Thàinig cogadh an a dhèidh. Ann an [[1957]], an dèidh dusan bliadhna de deasbad, chaidh sgìre shònraichte a stèidheachadh mu timcheall a' bhaile. Chaidh 5 baile eile a thoirt a-steach fo a sgàil: [[Bosa]], [[Engativá]], [[Fontibón]], [[Subá]], [[Sumapaz]] agus [[Usaquén]]. Bha an Riaghaltas air a bhith a' gabhail ri atharrachadh mòr airson [[Prìomh-bhaile|a' phrìomh-bhaile]] fiù' s [[bliadhna|bliadhnachan]] roimhe ann an [[1945]],<ref>[http://www.banrepcultural.org/blaavirtual/revistas/credencial/enero2002/division.htm Banrepcultural]</ref> ach chan fhaodadh càil a dhèanamh air sàilleabh gu robh [[cogadh sìobhalta]] ann.


== Fèisean ==
== Fèisean ==
Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Bogotá. Chithear fèilltean caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid chaitligeach a th’ann fhathast,<ref>[http://countrystudies.us/colombia/51.htm Country Studies: Colombia]</ref> fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s tha beairteas cultarail na dùthcha.
Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Bogotá. Chithear fèilltean caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid Chaitligeach a th' ann fhathast,<ref>[http://countrystudies.us/colombia/51.htm Country Studies: Colombia]</ref> fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s tha beairteas cultarail na dùthcha.


* Fèis an Neo-eisimeileachd: 20mh [[An t-Iuchar]].
* Fèis an Neo-eisimeileachd: 20mh [[An t-Iuchar]].


== Bailtean Co-cheangailte ==
== Bailtean co-cheangailte ==
{| width=60%
{| width=60%
|- valign ="top"
|- valign ="top"
Loidhne 65: Loidhne 65:
|}
|}


== Daoine Ainmeil ==
== Daoine ainmeil ==


* [[Jerónimo de Mendoza Galavís]] ([[1773]] - [[1839]]): Ceann-suidhe na dùthcha eadar [[1831]] agus [[1839]].
* [[Jerónimo de Mendoza Galavís]] ([[1773]] - [[1839]]): Ceann-suidhe na dùthcha eadar [[1831]] agus [[1839]].
Loidhne 101: Loidhne 101:
*[[Oilthigh Nàiseanta Colombia]]
*[[Oilthigh Nàiseanta Colombia]]


== Ceanglaichean A-mach ==
== Ceanglaichean a-mach ==
* [http://www.wunderground.com/global/stations/80222.html An t-sìde ann am Bogotá]
* [http://www.wunderground.com/global/stations/80222.html An t-sìde ann am Bogotá]
* [http://cache.britannica.com/EBchecked/topic/71480/Bogota Bogotá ann an Encyclopedia Britannica]
* [http://cache.britannica.com/EBchecked/topic/71480/Bogota Bogotá ann an Encyclopedia Britannica]
Loidhne 108: Loidhne 108:
<references/>
<references/>


{{Template:Prìomh-bhailtean ann an Coloimbia}}
{{Prìomh-bhailtean ann an Coloimbia}}
⚫
{{Commons|Bogotá}}

{{Smachd ùghdarrais}}
⚫
{{Template:Commons|Bogotá}}

[[Roinn-seòrsa:Prìomh-bhailtean]]
[[Roinn-seòrsa:Prìomh-bhailtean]]
[[Roinn-seòrsa:Prìomh-bhailtean ann an Aimearaga a Deas]]
[[Roinn-seòrsa:Prìomh-bhailtean ann an Aimearaga a Deas]]

Mùthadh on 20:18, 12 dhen Ghiblean 2018

Bogotá
Bratach a' bhaile Gearradh-arm
no Seula
Mapa a' bhaile
Sealladh air a' bhaile
Suidheachadh
Dùthaich Coloimbia
Roinn Cundinamarca
Àirde 2600m
Teòthachd chuibheasach 12˚
Co-chomharran 4 °35' 56" Tuath
74° 04' 51" Iar
Feartan fiosaigeach
Farsaingeachd 1,587 km²
Àireamh-shluaigh 6,840,116 (2005)
Dlùths 4,310.09/km²
Duilleag oifigeil Bogota Official Site

Tha Bogotá na phrìomh-baile Choloimbia.[1] A bharrachd air sin, 's prìomh-bhaile na roinne Cundinamarca agus an Distrito Capital. 'S e Santa Fe de Bogotá an t-ainm oifigeil a th' air anns an Spàinntis. Bha àireamh-shluaigh dhe 6,840,116 aig a' bhaile fhèin ann an 2005, a-rèir a' chunntais-sluaigh mu dheireadh.[2] 'S e Bogotá am baile as motha na dùthcha[3] an còigeamh baile as motha ann an Aimearaga-Laideannach[4] agus an 23mh baile as motha na cruinne.[5] Chaidh am baile a stèidheachadh ann an 1538.

Freumhan an Ainm

Mar a b' àbhaist ann an Aimearaga, chruthachadh na Spàinntich ainmean-àite le freumhan anns na creideamhan aca neo mar chuimhne air àiteachan agus daoine ainmeil thall anns an Spàinn: m.e. Guadalajara de Buga, San Bonifacio de Ibagué agus Santiago de Cali. Mar sin, fhuair am baile an t-ainm aige bho dhà fhacal ann an Spàinntis: Santa bhon fhacal Laideann Sanctus[6] (Coisrisgte) agus Fe (Creideas) bhon fhacal Laideann Fides.[7] Thathar ag ràdh gur ann às an ainm Bacatá a th'ann an eileamaid Bogotá, a tha a' ciallachadh dùin, leis gur e prìomh-bhaile nan Zipa a bh'ann.[8] Tha feadhainn eile a' mìneachadh gur e Wak'ata an seann ainm a bh' air a' bhaile agus gu bheil sin a' ciallachadh àite coisrigte.[9]

Sluagh a' bhaile

Ged a tha 6,840,116 nan tàmh anns a' bhaile, chan eil ach 15,606 dhuibh a' fuireach anns na sgìrean dùthchasail am broinn crìochan a' bhaile. Tha fearann na dùthcha sin ga roinn eadar na bailtean (Spàinntis: municipios) agus le sin tha gach clachan agus croit fo stiùireadh baile air choireigin.[10] Air adhbharan trioblaidean poileataigeach air an dùthaich, tha a' mhòr-chuid dhe na daoine anns gach uile baile a-nis a' fuireach anns na bailtean fhèin, is na daoine a' fàgail na sgìrean dùthchasail.

Eachdraidh

Chaidh Jorge Eliecer Gaitán, a bha na thagraiche do cheannas na dùthcha airson nan Libearalach, a mharbhadh ann am Bogotá ann an 1948. Lean aimhreit agus comh-strì sna sràidean sa bhaile fad seachdain agus bha meadhan a' bhaile a mhilleadh gu tur. B' e Am Bogotazo an t-ainm a chuireadh air sin. Thàinig cogadh an a dhèidh. Ann an 1957, an dèidh dusan bliadhna de deasbad, chaidh sgìre shònraichte a stèidheachadh mu timcheall a' bhaile. Chaidh 5 baile eile a thoirt a-steach fo a sgàil: Bosa, Engativá, Fontibón, Subá, Sumapaz agus Usaquén. Bha an Riaghaltas air a bhith a' gabhail ri atharrachadh mòr airson a' phrìomh-bhaile fiù' s bliadhnachan roimhe ann an 1945,[11] ach chan fhaodadh càil a dhèanamh air sàilleabh gu robh cogadh sìobhalta ann.

Fèisean

Thathar a’ cumail am iomadach seòrsa dhe fhèis ann an Bogotá. Chithear fèilltean caitligeach, leis gur e dùthaich le mòr-chuid Chaitligeach a th' ann fhathast,[12] fèisean na stàite agus tachartasan ionadail a sheallas cho làidir ‘s tha beairteas cultarail na dùthcha.

Bailtean co-cheangailte

Daoine ainmeil

Oilthighean

Ceanglaichean a-mach

Iomraidhean

  1. ↑ Dùthchannan aig SMO
  2. ↑ Figearan Oifis a' Chunntas-sluaigh
  3. ↑ Bailtean as motha na dùthcha
  4. ↑ Mongabay
  5. ↑ “Bailtean as motha na cruinne”. Air a thasglannadh [o http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&srt=pnan&col=adhoq&msz=1500] 30mh dhen Ògmhios 2013.
  6. ↑ Real Academia de la Lengua
  7. ↑ Real Academia de la Lengua
  8. ↑ Bogotá Mía
  9. ↑ Organización de Estados Iberamericanos
  10. ↑ Colombia Virtual
  11. ↑ Banrepcultural
  12. ↑ Country Studies: Colombia
  13. ↑ SisterCities
  14. ↑ SisterCities
  15. ↑ Comhairle Mhadrid
Prìomh-bhailtean Roinneil ann an Choloimbia

Arauca • Armenia • Barranquilla • Bogotá • Bucaramanga  • Cartagena  • Cali • Cúcuta • Florencia • Ibagué • Inírida • Leticia • Manizales • Medellín • Mocoa • Montería • Mitú • Neiva • Pasto • Pereira • Popayán • Puerto Carreño • Quibdó • Riohacha • San Andrés • San José del Guaviare • Santa Marta  • Sincelejo • Tunja • Valledupar • Villavicencio • Yopal

 
Commons
Commons
Tha dealbhan ann an Wikimedia Commons cuideachd a tha ceangailte ris an aiste seo:
Air a tharraing à "https://gd.wikipedia.org/w/index.php?title=Bogotá&oldid=541710"