An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain"

O Uicipeid
Content deleted Content added
Chaidh duilleag le "{{Template:Dùthaich Eachdraidheil | AINM = <big>Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain</big><br>Svensk-norska unionen<br>Den svensk-norske union | BRATACH = Un..." a chruthachadh
 
No edit summary
Loidhne 23: Loidhne 23:
| BRATACH_IAR-THEACHDAICHE_2 = Flag of Norway.svg
| BRATACH_IAR-THEACHDAICHE_2 = Flag of Norway.svg
}}
}}
B' e [[stàit]] air a stèidheachadh air aonadh pearsanta an Rìgh a bh' anns an '''Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain''' ([[Danmhairgis]]/[[Nirribhis]]: ''Den svensk-norske union'', [[Suainis]]: ''Svensk-norska unionen'', [[Laideann]]: ''Unio Calmariensis'').<ref>[http://www.sydsverige.dk/?pageID=314 Sydsverige]</ref> Chaidh a chruthachadh ann an [[Kalmar]] ann an [[1397]] tro aonadh [[An Danmhairg|Rìoghachd na Danmhairge]], [[Nirribhidh|Rìoghachd Nirribhidh]] agus [[An t-Suain|Rìoghachd na Suaine]]. Chruthachadh an t-Aonadh Kalmar air sàilleabh gu robh cunnart ann gum fàsadh an Lìog Hansa na bu chumhachdaile ann an [[Lochlann]] agus thar na [[Am Muir Baltach|Mara Baltaich]].<ref>[https://snl.no/Kalmarunionen Store Norske Leksikon]</ref> Cha b' e aon stàit a bh' ann, ach trì stàitean - agus an cuid cholonaidhean - fo stiùireadh aon Rìgh. B' ann ann an [[Halmstad]] a rèiteachadh cò a bhiodh na Rìgh. Cha do mhair an t-Aonadh Kalmar o chionn 's gur robh coimhearachd ann bho [[Uachdaran|uaislean]] na Suaine.<ref>[http://www.axl.cefan.ulaval.ca/europe/kalmar-union.htm Université Laval]</ref> Ged a bha an stàite ann fad 126 [[bliadhna]], thathar a' fàgail air nach robh ach a' chaoile ghorm a bh' ann.<ref>[http://www.so-rummet.se/kategorier/kalmarunionen Rummet]</ref> Bhris an t-Aonadh Kalmar a-mach às a chèile ann an [[1523]] mu dheireadh thall, ged a lean Nirribhidh fo buaidh na Danmhairge gu ruige [[1827]].<ref>[http://danmarkshistorien.dk/leksikon-og-kilder/vis/materiale/kalmarunionen-1397-1523/ Danmarks Historien]</ref> Cha b' urrainn dha na Rìghrean an t-aonadh pearsanta atharrachadh gu stàit aonadach. B' e sin a bha aig cnag na cùise ann an còmhstri eadar an Danmhairg agus [[a' Phrùis]] fad an [[19mh Linn]].<ref>[http://fortress-scandinavia.dk/Slesvigske-krige/index.htm Fortress Scandinavia]</ref> Ghabh an t-Aonadh Kalmar a-steach sgìrean mòra anns [[a' Ghraonlainn]], ann an [[Suòmaidh]], anns [[an Ruis]], anns [[a' Ghearmailt]], ann an [[Innis Tìle]] agus - a bharrachd air [[Arcaibh]] agus [[Sealtainn]] ann an [[Alba]].
B' e [[stàit]] air a stèidheachadh air aonadh pearsanta an Rìgh a bh' anns an '''Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain''' ([[Nirribhis]]: ''Den svensk-norske union'', [[Suainis]]: ''Svensk-norska unionen'').<ref>[https://www.nordfront.se/unionen-sverige-norge-upploses.smr Nord Front]</ref> Chaidh a chruthachadh ann an [[1814]] tro aonadh [[Nirribhidh|Rìoghachd Nirribhidh]] agus [[An t-Suain|Rìoghachd na Suaine]]. Chruthachadh Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain air sàilleabh gun do bhris dlùth dhàimh a bha aig Nirribhidh leis [[An Danmhairg]], leis gu robh An Danmhairg ann an caidreachas leis [[An Fhraing]], fo bhuaidh [[Napoleon Bonaparte]].<ref>[http://www.so-rummet.se/kategorier/svensk-norska-unionen Rummet]</ref> Chaidh polasaidhean nan Dùthchannan Cèin air a stiùireadh bho Stockholm, ach bha a h-uile càil eile air a rèiteachadh fa leth, fiù 's an t-[[Arm]]. Bhris an t-Aonadh a-mach às a chèile ann an 1905 mu dheireadh thall, air sàilleabh gu robh Nirribhidh dhen bheachd nach b' e deagh làimhseachadh a bha iad a' faighinn bhon t-Suain.<ref>[http://www.aftonbladet.se/nyheter/kolumnister/hermanlindqvist/article17645198.ab Aftonbladet]</ref> Fhuair Nirribhidh cuideachadh bho luchd-poileataigs na làimhe chlì anns an t-Suain, mar [[Klas Pontus Arnoldson]] agus [[Hjalmar Branting]] - a bhuannaich an [[Duais Nobel airson Sìthe]]. Le sin, chaidh [[cogadh]] a sheachnadh.<ref>[http://www.norge.se/Arkiv/Old_web/1905_2005/school/union/torbjornnilsson/#.V4Y7QjVBb4I Norge]</ref>


== Iomraidhean ==
== Iomraidhean ==

Mùthadh on 13:01, 13 dhen Iuchar 2016

Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain
Svensk-norska unionen
Den svensk-norske union
 
 
18141905  
 
Bratach na dùthcha Gearradh-arm
Mapa
Fiosrachadh
Bliadhna Tòiseachaidh 1814
Bliadhna mu Dheireadh 1905
Prìomh-Bhaile Stockholm agus Kristiania
Càna(i)n Oifigeil Danmhairgis, Nirribhis, Suainis
Farsaingeachd 774,184 km2
Àireamh-shluaigh 7,560,000 (1905)
Dlùths 9.77/km2

B' e stàit air a stèidheachadh air aonadh pearsanta an Rìgh a bh' anns an Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain (Nirribhis: Den svensk-norske union, Suainis: Svensk-norska unionen).[1] Chaidh a chruthachadh ann an 1814 tro aonadh Rìoghachd Nirribhidh agus Rìoghachd na Suaine. Chruthachadh Aonadh Nirribhidh agus An t-Suain air sàilleabh gun do bhris dlùth dhàimh a bha aig Nirribhidh leis An Danmhairg, leis gu robh An Danmhairg ann an caidreachas leis An Fhraing, fo bhuaidh Napoleon Bonaparte.[2] Chaidh polasaidhean nan Dùthchannan Cèin air a stiùireadh bho Stockholm, ach bha a h-uile càil eile air a rèiteachadh fa leth, fiù 's an t-Arm. Bhris an t-Aonadh a-mach às a chèile ann an 1905 mu dheireadh thall, air sàilleabh gu robh Nirribhidh dhen bheachd nach b' e deagh làimhseachadh a bha iad a' faighinn bhon t-Suain.[3] Fhuair Nirribhidh cuideachadh bho luchd-poileataigs na làimhe chlì anns an t-Suain, mar Klas Pontus Arnoldson agus Hjalmar Branting - a bhuannaich an Duais Nobel airson Sìthe. Le sin, chaidh cogadh a sheachnadh.[4]

Iomraidhean

  1. Nord Front
  2. Rummet
  3. Aftonbladet
  4. Norge