An diofar eadar na mùthaidhean a rinneadh air "Poll a' Ghrùthain"

O Uicipeid
Content deleted Content added
b r2.7.1) (Robot: Adding fy:Liverpool (Ingelân)
Loidhne 77: Loidhne 77:
[[fo:Liverpool]]
[[fo:Liverpool]]
[[fr:Liverpool]]
[[fr:Liverpool]]
[[fy:Liverpool (Ingelân)]]
[[ga:Learpholl]]
[[ga:Learpholl]]
[[gl:Liverpool]]
[[gl:Liverpool]]

Mùthadh on 22:54, 4 dhen Mhàrt 2012

Poll a'Ghruthain
Suidheachadh
Dùthaich Sassain
Ceàrn Merseyside
Co-chomharran 53° 24′ 0″ Tuath
3° 0′ 0″ Iar
Feartan fiosaigeach
Farsaingeachd 5,001 km²
Àireamh-shluaigh 435,500 (2007)
Dlùths 87.08/km²
Àireamh fòn 0151
Duilleag oifigeil Comhairle Cathair Pholl a'Ghruthain

Tha Poll a' Ghruthain na baile-Mòr ann an iar-thuath na Sasainn. Tha e suidhichte air bruach a-thuatha Abhainn na Mersey, is cathair agus port-mara a tha innte. 'S e 444,500 àireamh-sluaigh a' bhaile.Chuirear Learpholl air a' chathair anns an nua-Ghaeilge, agus Lerpwl sa Chuimris. .

Is e eadar-theangachadh air ainm Beurla Liverpool a tha ann an Poll a' Ghruthain, ach is ann ó Gaeilge linn nan Lochlannach "leifir poll" a thanaig an t-ainm sin o thùs. Tha an t-ainm a' comharrachadh lon a chaidh don mhuir eadar bruaichean polltach. Ruith am "poll" suas gu ceann far a bheil James Street a' toiseach 's an latha an diugh. Mhair am poll gu toiseach an 19mh linn, nuair a chaidh saibhearachadh air.

Eachdraidh

Glactar leis go coitianta gur bunaichte a' chathair ann an 1207 nuair a bhuail Rígh Iain cairte air a' chathair. Chuireadh saighdearan go hÉirinn bhón chala ach bu bheag leasachadh a bha leis a' chathair gu ceann nam bliadhna fada. Cha robh ach mu timcheall 500 duine an Learrpholl gu meadhan an 16ú linn. Mu timcheall céad gu leth bliadhna ás dheidh sin, rinneadh paraisde as Learrpholl le hAcht Parlaiminte agus thoisich fás air a' chathair. D'fhás a cuid malairt le h-Éirinn agus leis na hInnseachan Siar agus rinneadh brabús mór as an daorsanachd.

B' é Learrpholl am port daorsanas bu mhó san Eorpa bó 1750 air adhart. Dh'fhás an chathair go mór air malairt triantánach: airm, daorsanaich, earraí cadáis á n-easportáil chun na hAfraice, daorsanaich á toirt go Meiriceá Thuaidh agus Láir, agus cadás, tombac agus siúcra á n-iomportáil ó na coilínigh. Mu thús an 19ú linn bha 40% de malairt an domhain a' dol tro Learrpholl. Thoisich na sluaite as Éirinn ag cur fúthu sa chathair le linn blianta ocracha na 1840í agus roimhe 1851, b' as Éirinn don cheathreamh cuid den sluagh. left|250px|thumb|Cathair Learpholl ón Mersey

B'ann ré an 19ú linn a tógadh foirgnimh mhóra na cathrach. Lean fás Learrphoill sa 20ú linn agus í ag mealladh inimircigh chuici as tírean na hEorpa, Iodáltaich, Breathnaich, Albanaich agus Éireannaich go háirithe. Bha os cionn 850,000 duine sa chathair an 1930. Rinneadh ana-scrios air Learrpholl ré am "Blitz", ionsaithe buamála na Gearmáine, 80 ar fad, tharla na cinn bu mheasa i mí Bealtaine 1941.

Tháinig mall air malairt a' phuirt agus air gniomhacasan traidisiúnta a' Learphoill ré na 1970í. Bha stailcean agus aimhreitean sa chathair sna 1980í agus mhothaich muintir Learrphoill nach robh cothrom na féinne á fháil aca bhón riaghaltas aig Mairead Thatcher.

Daoine Ainmeil

Bailtean Co-cheangailte

Iomraidhean

  1. Stadt Köln

ak:Liverpool