Jump to content

Cleachdaiche:Buidhe/sandbox

O Uicipeid

The Mi'kmaq or Mi'gmaq (also Micmac, L'nu, Mi'kmaw or Mi'gmaw) (English /ˈmɪkmæk/; Mi'kmaq: [miːɡmax])

Gàidhlig: Mìcmach

Alasdair Mac Colla
Fiosrachadh
Rugadh 1610, Colbhasa, na h-Eileanan a-Staigh
Bàs 16mh dhen Samhain 1647, Blàr Knocknanuss, Siorrachd Corcaigh, Èirinn
Dreuchd saighdear agus ridir
Cànan Gàidhlig
Dùthaich Alba
Creideamh Eaglais Chaitligeach
Cèile Elizabeth MacAlister

B' e saighdear Gàidhealach de Chlann Eòin Mhòir (meur de Chlann Dhòmhnaill a bha fiachail sna h-Eileanan agus ann an Èireann) a bha ann an Alasdair mac Colla Chiotaich MacDhòmhnaill (c. 1610 – 13mh dhen Samhain 1647). Tha e ainmeil airson pàirt a ghabhail ann an Cogadh nan Trì Rìoghachdan (Beurla: War of the Three Kingdoms), agus thàinig am far-ainm aige, Fear thollaidh nan tighean, às a chogadh cuideachd.

A bheatha

[deasaich | deasaich an tùs]

Rugadh Mac Colla ann an Colbhasa. Bha a phàrant athar, Colla, na dhuine ainmeil ann an Clann Eòin Mhòir, ach fhuair na Caimbeulaich fearann aig Clann Dòmhnaill, mar eisimpleir Ìle. Bha Mac Colla an sàs ann an strì airson buaidh agus fearann ath-ghabh bhon Caimbeulaich air feadh a bheatha.[1] Phòs e Elizabeth MacAlister agus bha dithis mhac aca, Colla agus Gilleasbuig Mòr.

Cogadh nan Trì Rìoghachdan

[deasaich | deasaich an tùs]

An an Èireann

[deasaich | deasaich an tùs]

Air sàilleibh 's gun robh na Caimbeulaich airson an Confederacy, ghabh iad cothrom air a' chogadh agus lunn iad eileanan a' Chlann Dòmhnaill. Thàinig air Mac Colla a' dol dhan Èirinn, agus rinn na Èireannaich aramach ann an 1641. Cheangail e le arm an aghaidh an aramach, ach chuir e cùl riutha as dèidh ùine ghoirid.[2] Airson nan reubaltaich, 's dòcha gun robh e an sàs ann am murtadh nan sìobhaltach, ach cuideachd rinn e buaidhean cudromach. Gidheadh, b' fheudar fairtlich air an reubaltan.

Ann an Alba

[deasaich | deasaich an tùs]

Thoir na Èireannaich dha 1500-2000 saighdearan airson sabaid ris na Covenanters ann an Albainn. Chreach e nan Caimbeulach, agus cheangail e le James Graham, 1st Marquess of Montrose. Rinn e mòran buaidhean air a shon, agus bhuilich Montrose inbhe ridire air; sa Bheurla, tha e ainmichte cuideachd mar Sir Alexander Macdonald.

Dh'ordaich e muirt na h-uile duine dha b' urrainn ceangal ris an arm ann an fhearann Caimbeulach. A-rèir beul-aithrise, loisg Mac Colla taigh làn de boireannaich agus clann Caimbeulach. Tha an ainm "Barn of Bones" air an tachartas sin. Thuirt duine co-aimsireil: "There is nothing heard now up and down the kingdom but alarms and rumores, randevouses of clans [...] Montross and MacKoll in every manes mouth, nay the very children frightened".[3] 'S dòcha rinn an ath-fhlàs na tachartais mar sin agus creach an Obar Dheathain, cron air a' chùis rìoghail.

Sgar e fhèin agus Montrose air sàilleibh bu toigh le Mac Colla creach a dhèanamh dhan Caimbeulaich agus bu toigh le Montrose sabaid ann an Galltachd. Thoir na Covenantars buaidh orra gu eadar-dhealaichte agus chaidh Mac Colla dhan Èirinn a-rithist.

Bhàis Mac Colla ann an 1647 aig Blàr Knocknanuss; chuir na Covenanters gu bàs e an dèidh a ghlacadh.

Beul-aithris

[deasaich | deasaich an tùs]

Tha mòran sgeulachdan agus òrain mu a dhèidhinn san dà Ghàidhealtachd, ann an Alba agus ann an Èirinn.[4] Nochd e ann am bàrdachd le Iain Lom agus le Diorbhail Nic a' Bhriuthainn.

Alasdair Mac Colla

[deasaich | deasaich an tùs]

Chaidh an òrain luadh seo a chlàradh gu tric, mar eisimpleir ann an:

Iomraidhean

[deasaich | deasaich an tùs]
  1. ↑ Harris and Macdonald, Scotland: the making and unmaking of a nation, v2, 2007, pp.99-100
  2. ↑ Stevenson, Scottish Covenanters and Irish Confederates, 2005, p.100
  3. ↑ Stevenson, Alasdair MacColla and the Highland problem in the seventeenth century, 1980, p.166
  4. ↑ See Matheson, Traditions of Alasdair Mac Colla ann an Transactions of the Gaelic Society of Glasgow, v5 (1958), 9
Air a tharraing à "https://gd.wikipedia.org/w/index.php?title=Cleachdaiche:Buidhe/sandbox&oldid=544865"