Baile MhicIllFhaolain

O Uicipeid
(Air ath-sheòladh o Balmaclellan)
Baile MhicIllFhaolain

Suidheachadh
Baile MhicIllFhaolain is located in Alba
Baile MhicIllFhaolain
Baile MhicIllFhaolain (Alba)
Dùthaich Alba
Comhairle Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh
Siorrachd Siorrachd Chille Chùithbeirt
Parraist Baile MhicIllFhaolain
Co-chomharran 55° 05′ 16" Tuath
04° 06′ 46" Iar
Feartan fiosaigeach
Àireamh-shluaigh 140 (2011)
Àireamh fòn 01644

‘S e baile beag dùthchasail faisg air Baile Ùr nan Stiùbhartach air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th’ ann am Baile MhicIllFhaolain[1] (Beurla: Balmaclellan). Tha e suidhichte aig 85m os cionn ìre na mara,[2] ann an cridhe na roinne Dùn Phris is Gall-Ghàidhealaibh (Siorrachd Chille Chùithbeirt ro 1975), eadar Gall-Ghàidhealaibh Nuadh agus Clachan Eòin, ri taobh an Uillt Aquavitae.[3] Tha e 33km air falbh bho Dhùn Phrìs, 85km bho Glaschu, 62km bhon An t-Sròn Reamhar agus 111km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[4] Tha dìreach 140 duine a' fuireach anns a' bhaile[5] agus 's e Beurla a th' ann a’ chiad chànain aig a’ mhòr-chuid dhe na daoine ann am Baile MhicIllFhaolain. Tha eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas.

Freumhan an ainm[deasaich | deasaich an tùs]

A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha e cinnteach gur ann à baile, mac, gille agus faolan anns a' Ghàidhlig fhèin a tha an t-ainm. Nochd a' Ghàidhlig ann an ceann a deas na h-Alba anns an 7mh Linn agus bha an cànan fhathast làidir ann an Siorrachd Chille Chùithbeirt fhèin anns an 17mh Linn.[6] Tha cuid dhen bheachd gu robh an cànan fhathast beò ro 1700.[7]

Eachdraidh[deasaich | deasaich an tùs]

Tha e comasach gun robh an ainm Cuimris Treuercarcou air Baile MhicIllFhaolain san 13mh linn.[8] Thathar air ball-ceàirde Ceilteach neo dhà a lorg san sgìre agus chleachdadh an t-seann ainm aig ìre oifigeil gu ruige an 13mh Linne agus thogadh daingneach Ghàidhealach san 12mh Linn a thug ainm dhan bhaile. Chruthaich Uilleam MacIllFhaolain Caisteal Barscobe an seo ann an 1648,[9] fear dhe na taigh-tùir mu dheireadh a chuireadh air dòigh ann an Alba. Ri linn an Ath-Leasachaidh bha an t-suidheachadh gu math connspaideach agus bha mòr-chuid Pròstanach sa bhaile, a dh'aindeoin na dhèanadh an riaghaltas nan aghaidh. Tha beul-aithris a' cumail a' dol gun do rugadh bana-bhuidseach an seo, tè air an robh Eilispidh NicEòghain, a chuireadh gu bàs ann an Cille Chùithbeirt ann an 1698[10] agus gun do thìodhlacadh i taobh a-muigh na cille an seo.

Ceanglaichean a-mach[deasaich | deasaich an tùs]

Iomraidhean[deasaich | deasaich an tùs]

  1. Stòr-Dàta Briathrachais Gàidhlig”. Sabhal Mòr Ostaig. Air a thogail 14mh dhen Chèitean 2017.
  2. Meteo Consult
  3. Kirkcudbright
  4. Google Earth
  5. The Glenkens
  6. Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147
  7. Lorimer, W. L., "The Persistence of Gaelic in Galloway and Carrick", ann an Scottish Gaelic Studies, VI.2 (1949), duilleag 117
  8. Balmaclellan, Parish”. Saints in Scottish Place-Names, Oilthigh Ghlaschu. Air a thogail 14mh dhen Chèitean 2017.
  9. Barscobe Castle
  10. A' Chomhairle